![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Taliban_beating_woman_in_public_RAWA.jpg/640px-Taliban_beating_woman_in_public_RAWA.jpg&w=640&q=50)
Afgʻoniston Islom Amirligida ayollar huquqlari (1996-2001)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Islomiy Tolibon Afgʻonistonda birinchi hukmronligi davrida koʻrgan chora-tadbirlar majmui asosan ayollar huquqlarini cheklashga qaratilgan[1]. Qabul qilingan chora-tadbirlar shariat va purdaga asoslangan boʻlib, musulmon muhitida rivojlangan fors ayollarining axloqiy falsafasi boʻlib, unga koʻra pokiza ayol erkaklar bilan aloqa qilmaslik va yuzini yopib yurishi kerak boʻlgan[2].
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Taliban_beating_woman_in_public_RAWA.jpg/320px-Taliban_beating_woman_in_public_RAWA.jpg)
Afgʻon ayollari burqa kiyishlari shart edi, chunki Tolibon vakilining soʻzlariga koʻra, ayolning ochiq chehrasi erkakni hatto „axloqiy jihatdan pok“ boʻlsa ham yomonlikka yetaklashi mumkin[3]. Gʻarb mamlakatlarida bir qator chora-tadbirlar jinsiy aparteid deb ataldi, chunki ayollarga hamrohsiz harakat qilishlari, 8 yildan keyin taʼlim olishlari mumkin emas edi (va bundan oldin ular faqat Qur’onni oʻrganish imkoniga ega edilar). Aks holda taʼlim olishga intilgan ayollar yashirin maktablarda oʻqishgan, bu erda ular va oʻqituvchilar qoʻlga olinish va jazolanish xavfi yuqori edi. Qolaversa ayollarni erkak shifokorlar tomonidan davolanishga ruxsat berilmagan. Qoidalar buzilgani uchun ayollar kaltaklangan yoki qatl etilgan[4].Tolibonlar orasida qiz bolalarni 16 yoshgacha turmushga berishga ruxsat bergan[5].
Eʼtiborlisi, bunday cheklovlar shariat va islomiy kiyinish qoidalari asosida yaratilgan boʻlsa-da, ular shariatni mazhab fikri bilan talqin qilishda ham cheklovlarni oʻz ichiga olgan, chunki islom huquqida yakdillik mavjud emas. Ayollarning yuzlari va qoʻllarini yashirishlari kerakligi, mustaqil harakat qilish imkoniyati shariat tomonidan unchalik qattiq cheklanmagan lekin ayollarning taʼlim olishi aksincha, ragʻbatlantiriladi.