Adirna (musiqa asbobi)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Adirna — qadimgi qozoq koʻp torli cholgʻu asbobi. Qadimgi turklar va qipchoqlar tomonidan ishlatilgan. Asbobning tanasi ichi boʻsh, old tomoni dagʻal teri bilan qoplangan[1]. U dastlab yogʻoch va teridan kamon shaklida yasalgan. Baʼzan cholgʻu shoxli hayvonlar (kiyik, bugʻu, echki) tarzida ifoda qilingan[2]. Adirnaning torlari tuya yoki pay ipidan. Asbobning uzunligi 48-50 sm, qalinligi 8-10 sm, torlari 7 tadan 13 tagacha. D. Shokparuli, A. Kumarov yasagan adirnaning bir qancha namunalari Yqilas nomidagi musiqa asboblari muzeyida[1] saqlanmoqda.
Asbobni chalish texnikasi barmoqlar bilan torlarni tortishdir.
- 1985-yilda Suyunbay nomidagi Olmaota viloyat filarmoniyasida folklor-etnografik ansambl tuzilib, unga saklar davriga oid Issik qoʻrgʻonlarida olib borilgan arxeologik qazishmalar paytida topilgan „Adirna“ qadimiy cholgʻu asbobi nomi berilgan[3].
- 2004-yilda „Kazpochta“ Tojikiston pochtasi bilan birgalikda „Adirna“ (qozoq) va „Gijjak“ (tojik) xalq cholgʻu asboblari tasvirlangan markalarni chiqardi.
- 2005-yilda Qozogʻiston Respublikasi Milliy banki „Amaliy sanʼat“ turkumida ushbu qadimiy xalq cholgʻu asbobi tasvirlangan nominal qiymati 500 tanga boʻlgan kumush tanga chiqardi[4][5].