Los Angeles
msumba ukuru mu California, United States of America / From Wikipedia, the free encyclopedia
Los Angeles (US: /lɔːs ˈændʒələs/ (pulikizgani machemelo) lawss AN-jəl-əs; Spanish: Los Ángeles [los ˈaŋxeles], lit. 'The Angels'), kanandi zina lake likulembeka kuti L.A.,[13] ni msumba uwo uli na ŵanthu ŵanandi comene mu California, U.S.A. Msumba uwu ndiwo uli pakatikati pa malonda, ndalama, na kakhaliro ka ŵanthu ŵa ku Southern California. Los Angeles ni tawuni yaciŵiri ya ŵanthu ŵanandi mu United States pamanyuma pa New York City, na ŵanthu pafupifupi 3.9 miliyoni mu mphepete mwa tawuni iyi mu 2020.[7] Los Angeles wali na mphepo ya ku Meditereniyani, ŵanthu ŵa mitundu yakupambanapambana, ndiposo msumba ukuru. Cikaŵa cikaya ca makampani gha mafilimu gha ku Hollywood.[6]
Los Angeles | |||||
---|---|---|---|---|---|
Msumba | |||||
City of Los Angeles | |||||
Nickname(s): | |||||
Coordinates: 34°03′N 118°15′W | |||||
Country | United States | ||||
State | California | ||||
County | Los Angeles | ||||
Region | Southern California | ||||
CSA | Los Angeles-Long Beach | ||||
MSA | Los Angeles-Long Beach-Anaheim | ||||
Pueblo | September 4, 1781[2] | ||||
City status | May 23, 1835[3] | ||||
Incorporated | April 4, 1850[4] | ||||
Named for | Our Lady, Queen of the Angels | ||||
Government | |||||
• Type | Strong mayor–council[5] | ||||
• Body | Los Angeles City Council | ||||
• Mayor | Karen Bass (D) | ||||
• City Attorney | Hydee Feldstein Soto (D) | ||||
• City Controller | Kenneth Mejia (D) | ||||
Area | |||||
• Total | 501.55 sq mi (1,299.01 km2) | ||||
• Land | 469.49 sq mi (1,215.97 km2) | ||||
• Water | 32.06 sq mi (83.04 km2) | ||||
Elevation | 305 ft (93 m) | ||||
Highest elevation | 5,075 ft (1,576 m) | ||||
Lowest elevation | 0 ft (0 m) | ||||
Population | |||||
• Total | 3,898,747 | ||||
• Estimate (2021)[7] | 3,849,297 | ||||
• Rank | 2nd in the United States 1st in California | ||||
• Density | 8,304.22/sq mi (3,206.29/km2) | ||||
• Urban | 12,237,376 (US: 2nd) | ||||
• Urban density | 7,476.3/sq mi (2,886.6/km2) | ||||
• Metro | 13,200,998 (US: 2nd) | ||||
Demonym(s) | Angeleno, Angelino, Angeleño[10][11] | ||||
Time zone | UTC–08:00 (PST) | ||||
• Summer (DST) | UTC–07:00 (PDT) | ||||
ZIP Codes | List
90001–90084, 90086–90089, 90091, 90093–90097, 90099, 90101–90103, 90174, 90185, 90189, 90291–90293, 91040–91043, 91303–91308, 91311, 91316, 91324–91328, 91330, 91331, 91335, 91340, 91342–91349, 91352–91353, 91356–91357, 91364–91367, 91401–91499, 91504–91505, 91601–91609[12]
| ||||
Area codes | 213, 323, 310, 424, 818, 747 | ||||
FIPS code | 06-44000 | ||||
GNIS feature IDs | 1662328, 2410877 | ||||
Website | lacity.gov |
TChigawo chachikulu cha mzindawu chili mu chigawo cha kumwera kwa California pafupi ndi nyanja ya Pacific kumadzulo ndipo chimadutsa m'mapiri a Santa Monica ndi kumpoto ku San Fernando Valley, pomwe mzindawu uli m'malire a San Gabriel Valley kum'mawa kwake. Chigaŵa ichi chili na malo ghakukwana 1210 km2 ndipo chili ku chigaŵa cha Los Angeles, icho chili na ŵanthu ŵanandi chomene ku United States. Kuzakafika mu 2022, chigaŵa ichi chizamukhala ŵanthu pafupifupi 9.86 miliyoni.[14] Ni tawuni yacitatu iyo ŵanthu ŵakuluta kukaya ku United States, pamanyuma pa New York City na Miami, ndipo ŵanthu ŵakujumpha 4.6 miliyoni ŵakaluta kukaya mu tawuni iyi mu 2019.[15]
Cigaŵa ico sono ni Los Angeles, pakwamba cikakhalanga na ŵanthu ŵa mtundu wa Tongva, ndipo pamanyuma pake Juan Rodríguez Cabrillo wakacicemera zina ili mu 1542. Msumba uwu ukapangika pa Seputembala 4, 1781, na kazembe wa Spain Felipe de Neve, pa muzi wa Yaanga. Cikaŵa cigaŵa ca Mexico mu 1821 pamasinda pa Nkhondo ya Kujiyimira. Mu 1848, paumaliro wa Nkhondo ya Mexico na America, boma la Los Angeles na chigaŵa chinyake cha California ŵakagura ku United States na phangano la Guadalupe Hidalgo. Pa Epulero 4, 1850, pamanyuma pa myezi yinkhondi, msumba wa Los Angeles ukapangika kuŵa boma. Mu ma 1890 mafuta ghakati ghasangika, msumba uwu ukakura mwaluŵiro.[16] Msumba uwu ukakura comene cifukwa ca kuzengeka kwa mugelo wa maji wa Los Angeles Aqueduct mu 1913.
Los Angeles wali na ŵanthu ŵa mu vyaru vyakupambanapambana ndipo ŵali na mafakitale ghakupambanapambana. Lili na dowoko la katundu likuru chomene ku vyaru vya ku America.[17][18][19] Mu chaka cha 2018, msumba wa Los Angeles ukaŵa na ndalama zakukwana $1 trillion, ndipo uwu ukaŵa msumba wachitatu pa charu chose pa ndalama zakukwana $1 trillion, pamanyuma pa New York na Tokyo. Ku Los Angeles ndiko kukacitikira maseŵero gha Olimpiki mu 1932 na 1984, ndipo ndiko kuzamucitikira maseŵero gha Olimpiki mu 2028. Sonosono apa, cikhutu ico cikacitika mu California, cikapangiska kuti maji gha mu msumba uwu na gha mu Los Angeles ghaŵe ghambura maji.[20][21]