From Wikipedia, the free encyclopedia
Kwacha ( ISO 4217: MWK, zina lakuzomerezgeka Malawi Kwacha) ni ndalama ya Malaŵi kwambira mu 1971, iyo yikasintha mapaundi gha Malawi. Likugaŵika mu vigaŵa 100. Kwacha yikanjira mu malo mwa ndalama zinyake, nga ni British pound sterling, South African rand, na Rhodesian dollar, izo zikendanga mu Malawi. Mtengo wa kwacha ukusintha nyengo na nyengo, kweni kwambira mu 1994, ukusintha. Mu 2005, Bingu wa Mutharika wakambiska ndondomeko ya kusinthiska ndalama na ndalama zinyake. Ndalama izi zikufumiskika na banki ya Malawi. Mu Meyi 2012, Banki ya Malawi yikasida mtengo wa kwacha na 34% ndipo yikayipatura ku dola ya United States.[2]
ISO 4217 | |
---|---|
Code | MWK (numeric: 454) |
Subunit | 0.01 |
Unit | |
Symbol | K |
Denominations | |
Subunit | |
1⁄100 | tambala |
Banknotes | 20, 50, 100, 200, 500, 1,000, 2,000, 5,000 kwacha |
Coins | |
Freq. used | 1, 5, 10 kwacha |
Rarely used | 1, 2, 5, 10, 20, 50 tambala |
Demographics | |
User(s) | Malawi |
Issuance | |
Central bank | Reserve Bank of Malawi |
Website | www |
Valuation | |
Inflation | 19.90% |
Source | Rbm Nov 2016 [1] |
Zina lakuti kwacha likamba kugwiliskirika nchito mu Zambia, uko kwacha ya ku Zambia yikamba mu 1968. Lizgu lakuti tambala lili kufuma ku lizgu la Chichewa ilo likung'anamura "kutanda". Tambala wakucemeka nthena cifukwa ca viyuni 100 ivyo vikupharazga za matandakuca.
Mu 1971, kwacha yikanjira m'malo mwa mapaundi gha Malawi.
Pa 30 Ogasiti 2019, ndalama ya British pound sterling yikaŵa yakuyana na 883.43 kwachas, dola ya US yimoza yikaŵa yakuyana na 725.16 kwachas ndipo rand ya South Africa yimoza yikaŵa yakuyana na 47.69 kwachas. Pa Ogasiti 30, 2019, yuro yimoza yikayananga na 797.42 kwachas.[3]
Mu 1971, ndalama za tambala zakwamba zikaŵa za ndalama 1, 2, 5, 10 na 20. Mu 1986, ndalama za tambala 50 na kwacha yimoza nazo zikamba kugwiliskirika nchito. Mu Janyuwale 2007, ndalama za kwacha 5 na 10 izo zili na deti la 2006 nazo zikamba kugwiliskirika ntchito. Pa Meyi 23, 2012, ndalama za 1, 5 na 10 kwacha zikamba kugwiliskirika ntchito.
Ndalama za tambala 1 na 2 zili kupangika na mkuŵa. Ndalama ya tambala 5 njakuthwa. Ndalama za tambala 50 na kwacha yimoza zili kupangika na mkuŵa.[4]
Mu 1971, ndalama ya pepala ya 1964 yikapelekeka mu ndalama za 50 tambala, 1, 2 na 10 kwacha. 5 kwacha banknotes yikapelekeka mu 1973 apo 2 kwacha banknotes yikamara. 20 kwacha banknotes yikapelekeka mu 1983. Mu 1993, ndalama za 50 kwacha zikaŵikika, ndipo mu 1993, 100 kwacha mu 1995, 200 kwacha mu 2001, 500 kwacha mu 2001 na 2000 kwacha mu Novembala 2016 kuti ŵamazge suzgo la ndalama.[5]
As of 2008, the following banknote denominations are in circulation:
1997 Series [6] | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Image | Value | Dimensions | Main Colour | Description | Date of first printing | |
Obverse | Reverse | |||||
K5 | 126 × 63 mm | Green | John Chilembwe | Villagers mashing grain | 1 July 1997 | |
K10 | 132 × 66 mm | Brown | Children in "bush" school | |||
K20 | 138 × 69 mm | Purple | Workers harvesting tea leaves | |||
K50 | 144 × 72 mm | Blue | Independence Arch in Blantyre | |||
K100 | 150 × 75 mm | Red | Capital Hill in Lilongwe | |||
K200 | 156 × 78 mm | Blue | Reserve Bank building in Lilongwe | |||
K500 | 162 × 81 mm | Multi-colour | Reserve Bank building in Blantyre | 1 December 2001 |
Kuyana na nkhani iyo yikalembeka mu nyuzipepara ya Nyasa Times ya pa Malichi 9, 2012, mu myezi 6 iyo yikwiza, Banki ya Malawi yizamunjiska ndalama ziphya, kusazgapo ndalama za 1,000 kwacha, izo ni zinandi chomene kuluska izo zilipo sono. Kazembe Dr. Vinthu ivyo vikovwira Ligoya. Mabokosi ghaphya agha ghakaŵa ghacoko comene pakuyaniska na agho ghalipo sono. Ndalama yiphya ya 1,000 kwacha yikeneranga kusindikizgika na De La Rue.
Pa Meyi 23, 2012, nyuzipepara ya Nyasa Times yikati Reserve Bank of Malawi yikamba kugwiliskira ntchito ndalama ya 1,000 kwacha pamoza na ndalama ziphya izo ŵakakhumbanga. Ndalama ya 1,000 kwacha yikaŵa yakukwana madola 4 gha ku United States. Kwacha yiphya yikaŵa na chisko cha pulezidenti wakwamba Kamuzu Banda kunthazi ndipo kumasinda kuli chithuzithuzi cha malo ghakusungiramo tirigu gha ku Mzuzu.
Ndalama yiphya ya 20 kwacha yikaŵa na suzgo. Kuwaro kwa ndalama iyi kuli nyumba iyo yikucemeka Domasi Teacher's Training College (iyo sono yikucemeka Domasi College of Education). Ndipouli, ŵanthu ŵakuti nyumba iyi ni Sukulu Yakusambizgira Ŵasambizgi ya Machinga.
Banki ya Malawi yikunozga ndalama zake kuti ziŵe zakovwira ŵanthu ŵanandi. Kuyana na wupu wa Malawi Union of the Blind, ndalama izo zilipo sono zili na vilembo vyakudumura kuti ŵanthu ŵamanye ndalama izi, kweni vilembo ivi ni vichoko chomene kuti viŵawovwire.[7]
2012 Series [8] | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Chithuzi | Value | Dimensions | Main Colour | Description | Date of first printing | |
Obverse | Reverse | |||||
K20 | 128 × 64 mm | Purple | Reserve Bank of Malawi headquarters in Lilongwe; Inkosi ya Makhosi M’mbelwa II (Lazalo Mkhuzo Jere) | Domasi Teachers Training College building and tree; stack of books and mortarboard | 23 May 2012 | |
K50 | 128 × 64 mm | Light blue and green | Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Inkosi Ya Makhosi Gomani II (Philip Zitonga Maseko) | Elephants, tree, and safari vehicle in Kasungu National Park | ||
K100 | 128 × 64 mm | Red | Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; James Frederick Sangala | College of Medicine in Blantyre; stethoscope | ||
K200 | 132 × 66 mm | Blue and violet | Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Rose Lomathinda Chibambo | New Parliament building in Lilongwe | ||
K500 | 132 × 66 mm | Brown and orange | Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Reverend John Chilembwe | Mulunguzi dam in Zomba; water spigot; silhouette of woman carrying container on head and man carrying hoe over shoulder | ||
K1000 | 132 × 66 mm | Green | Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Dr. Hastings Kamuzu Banda | Mzuzu maize silos; stalk of maize (corn); silhouette of two people mashing maize | ||
K2000 | Yellow | Reverend John Chilembwe; outline of Malawi | Malawi University of Science and Technology, Thyolo District | 1 June 2016 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.