Chinkhwawu cha Olduvai
nkhwawu ku Tanzania / From Wikipedia, the free encyclopedia
Chigodobo cha Olduvai panji Oldupai ku Tanzania, ntchimoza mwa malo ghakuzirwa chomene pa charu. Chigwa cha Great Rift, icho chili pa mtunda wa makilomita pafupifupi 48 kumafumiro gha dazi kwa Serengeti Plains, chili mu chigaŵa cha Ngorongoro Conservation Area mu chigaŵa cha Olbalbal mu chigaŵa cha Ngorongoro mu chigaŵa cha Arusha. Ŵasayansi ŵa ku Britain na Kenya, a Mary na a Louis Leakey, ŵakafukura vinthu vinyake mu Olduvai Gorge. Malo agha ghali pa mbiri ya charu cha Tanzania.[2]
Location | Ngorongoro District, Arusha Region, Tanzania |
---|---|
Region | Eastern Africa |
Coordinates | 2°59′37″S 35°21′04″E |
Type | Archaelogical |
Length | 48km |
Site notes | |
Excavation dates | 1913, 1935, 1941, 1953, 1955, 1958 & 1960 |
Archaeologists | Wilhelm Kattwinkel, Louis Leakey, Mary Leakey, Percy Edward Kent & Jonathan Leakey |
Condition | Excavated |
Ownership | Tanzanian Government |
Management | Antiquities Division, Ministry of Natural Resources and Tourism[1] |
Public access | Yes |
National Historic Sites of Tanzania | |
Official name | Oldupai Gorge |
Type | Pre-historic |
Zina la dambo ili lili kufuma ku lizgu lakuti oldupai, ilo likung'anamura "malo gha sidara" chifukwa sidara ya ku East Africa (Sansevieria ehrenbergii) yikukura chomene mu dambo ili. Mumphepete mwa Nyanja ya Ndutu na Nyanja ya Masek, mtunda wa makilomita 25 kufuma ku Nyanja ya Ndutu, mu dambo ili muli vyakumera vya mu Pleistocene. Mphepete mwa phiri la Lemagrut, pali chigwa china chomwe chimagwirizana ndi chigwa chachikulu pamtunda wa makilomita 8 kuchokera pakamwa. Mumphepete mwa dambo ili muli nyanja iyo yili na visomba vinandi. Para phiri la Olmoti na la Kerimasi likufuma vyoto, vikovwira kuti visomba ivi vileke kubwanganduka.[3]
Malo agha ghakulongora kuti ŵanthu ŵakwambilira ŵakamba kuchita vinthu mwakupambanapambana, chomenechomene pakupanga na kugwiliskira ntchito malibwe. Pambere viŵiya vindaŵeko, pakaŵa ukaboni wakuti ŵanthu ŵakakhalanga mu viŵaya na kupenja nyama. Kuwunjika vinthu na viwangwa vya nyama mu malo ghakupambanapambana mbukaboni wakuti ŵanthu ŵakuŵa paubwezi. Vinthu vyose ivi vikulongora kuti ŵanthu ŵakumanya vinandi para ŵakwamba kukhala na ŵanthu.
Ŵanthu ŵakwambilira awo ŵakaŵako ni Homo habilis, ndipo ŵakakhalanga mu Olduvai Gorge vyaka pafupifupi 1.9 miliyoni ivyo vyajumpha. Ŵanthu awo ŵakuzunulika kuti ni ŵanthu ŵa mtundu wa Homo sapiens, ŵakaŵako vyaka pafupifupi 300,000 ivyo vyajumpha.