Эт эчәгесе (лат. Convolvulus L. , 1753 [1] [2] ), бөрмәкәй — эт эчәгечәләр (бөрмәкәйчәләр) семьялыгына караган үләнчел үсемлекләр ыругы Үләннәр һәм куаклар рәвешендә үсәләр.
Кыска фактлар Эт эчәгесе, Халыкара фәнни исем ...
Эт эчәгесе Халыкара фәнни исем
Convolvulus L. , 1753 [1] [2] Таксономик ранг
ыру [1] Югарырак таксон
бөрмәкәйчәләр [d] Таксономик төр
C. arvensis [d] Шушы чыганакларда тасвирлана
Зур совет энциклопедиясе (1926-1947) [d] , Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 64(1) [d] , The Domestic Encyclopædia; Or, A Dictionary Of Facts, And Useful Knowledge [d] , The New Student's Reference Work [d] һәм Мейер энциклопедик сүзлеге (1888-1889) [d]
Эт эчәгесе Викиҗыентыкта
Ябу
Фәнни атамасы лат. convolvere — «уралырга» сүзеннән килеп чыга, чөнки ыругның күп төрләре башка үсемлекләргә уралып үсәләр.
Эт эчәгесе дип хата белән тагын кайбер ыругларны атыйлар. Алар арасында үрелмә сабаклы үргәләк (Calystegia), үрмәле кымызлык (Polygonum convolvulus), яки карабодайчалар (Polygonaceae) семьялыгыннан фаллопия (Fallopia convolvulus).
Ихтимал, иң киң таралган төр — ул басу эт эчәгесе, яки «бөрмәкәй» (Convolvulus arvensis). Чәчүлекләрдә таралган чүп үләне.
Ботаническая иллюстрация из книги О. В. Томе « Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz », 1885
Сабагы шома, нәзек, уралучы, кисемендә буразналар белән, озанлыгы 1 метрдан артырга мөмкин.
Яфракларының аскы ягы шома, алар тар, төпләрендә икегә аерылган, сабакта спираль буенча урнашалар.
Чәчәкләре төзек, бүрәнкә рәвешендә, якынча 2 см диаметрлы, ике җенесле, ак яки алсу таҗлы. Караңгырак төстәге буйлар белән биш өлешкә бүленәләр.
Җимеше - ике оялы, дүрт бүлемле тартмачык.
Чәчәк формуласы:
∗
K
(
5
)
C
(
5
)
A
5
G
(
2
_
)
{\displaystyle \ast K_{(5)}\;C_{(5)}\;A_{5}\;G_{({\underline {2}})}}
[3]
Россиянең Европа өлеше , Кавказда , в Көнбатыш Себердә һәм Көнчыгыш Себердә , Ерак Көныгышта һәм Урта Азиядә киң таралган. Татарстанның барлык территориясендә очрый. Төп бер төре - басу эт эчәгесен очратырга мөмкин.
Болыннар, аланнарда, шулай ук бакчаларда һәм басу-кырларда чүп үләне буларак үсә.
Чәчәк
Чәчәк диаграммасы
Орлыклары
Эт эчәгесе ( Convolvulus ) ыругының чәчәк формуласы һәм диаграммасы
The Plant List базасы мәгълүматы буенча, ыруг эченә 75 гамәлдәге төр атамалары керә, тагын 836 атаманың статусы ачыкланмаган.[4] :
Convolvulus alatus (R. Br. ) Spreng.
Convolvulus althaeoides L.
Convolvulus ammannii Desr.
Convolvulus angustissimus R. Br.
Convolvulus argillicola Pilg.
Convolvulus aridus Greene
Convolvulus arvensis L. — Вьюнок полевой
Convolvulus bidentatus Bernh.
Convolvulus binghamiae Greene
Convolvulus boedeckerianus Калып:Peter
Convolvulus bonariensis Cav.
Convolvulus chilensis Pers.
Convolvulus clementii Domin
Convolvulus crenatifolius Ruiz & Pav.
Convolvulus crispifolius F. Muell.
Convolvulus cyclostegius Калып:House
Convolvulus demissus Choisy
Convolvulus dregeanus Choisy
Convolvulus equitans Benth.
Convolvulus erinaceus Ledeb.
Convolvulus erubescens Калып:Sims
Convolvulus eyreanus R.W. Johnson
Convolvulus farinosus L.
Convolvulus fruticosus Pall.
Convolvulus galpinii C.H. Wright
Convolvulus glomeratus Choisy
Convolvulus gortschakovii Schrenk ex Fisch. & C.A. Mey.
Convolvulus graminetinus R.W. Johnson
Convolvulus hasslerianus (Chodat ) O'Donell
Convolvulus hermanniae L'Hér.
Convolvulus incisus Choisy
Convolvulus laciniatus Desr.
Convolvulus leiocalycinus Boiss.
Convolvulus lilloi O'Donell
Convolvulus lineatus L. — Вьюнок узколистный
Convolvulus macrostegius Greene
Convolvulus microsepalus R.W. Johnson
Convolvulus montanus Ooststr.
Convolvulus multifidus Thunb.
Convolvulus nashii Калып:House
Convolvulus nodiflorus Desr.
Convolvulus nyctagineus Greene
Convolvulus occidentalis A. Gray
Convolvulus ottonis Meisn.
Convolvulus peirsonii Калып:Abrams
Convolvulus pellitus Ledeb.
Convolvulus pilosellifolius Desr.
Convolvulus polymorphus Greene
Convolvulus prostratus Forssk.
Convolvulus pseudocantabricus Schrenk ex Fisch. & C.A. Mey.
Convolvulus pseudoscammonia C. Koch
Convolvulus recurvatus R.W. Johnson
Convolvulus remotus R. Br.
Convolvulus rhyniospermus Choisy
Convolvulus rozynskii (Standl. ) W.H. Lewis & R.L. Oliv.
Convolvulus schulzei O'Donell
Convolvulus sericatus Калып:House
Convolvulus sericocephalus Juz.
Convolvulus simulans L.M. Perry
Convolvulus spinosus Burm. f.
Convolvulus spithamaeus L.
Convolvulus steppicola Hand.-Mazz.
Convolvulus stocksii Boiss.
Convolvulus subacaulis (Hook. & Arn. ) Greene
Convolvulus subhirsutus Regel & Schmalh.
Convolvulus tauricus Juz.
Convolvulus tedmoorei R.W. Johnson
Convolvulus thunbergii Roem. & Schult.
Convolvulus tomentellus Greene
Convolvulus tragacanthoides Turcz.
Convolvulus tricolor L. — Вьюнок трёхцветный
Convolvulus wimmerensis R.W. Johnson
Эт эчәгесенең чәчәкләре йомыла икән — яңгыр килә, болытлы һава торышында ачылсалар — кояшлы көннәргә[5] .
Aedia funesta күбәләкләренең личинкалары эт эчәгесендә үсәләр.
Барабанов Е. И. Ботаника: учебник для студ. высш. учеб. заведений. — М .: Издат. центр «Академия», 2006. — С. 333. — 448 с. — ISBN 5-7695-2656-4 .Convolvulus . The Plant List . Version 1.1. (2013). 2016-08-08 тикшерелгән. Стрижёв А. В. Календарь русской природы. — 3-е изд., перераб. — М.: Моск. рабочий, 1981. — С. 209.
Wang Wencai (王文采), Michael J. Warnock. 11. Convolvulus / / Флора Китая = Flora of China. — 2001. — Т. 16. — С. 289.(ингл.)