İkençe ğälämi tizlek

İkençe ğälämi tizlek (parabolik tizlek, azat itü tizlege, kitü tizlege) - planeta gravitatsiä tartılışın ciñär öçen häm planeta tiräsendäge yomıq orbitadan kitär öçen obyektnıñ iñ keçkenä tizlege.

E oçrağı - İkençe ğälämi tizlek

Cir öçen ikençe ğälämi tizlek - 11,168 km/s - Cir tartılışınnan kitep, Qoyaş orbitasına çığu.

İsäpläw

Çiksezlektän planeta öslegenä töşüçe cisemneñ nindi tizlege ikänen tababız:

Energiä saqlanu qanunı:

${\displaystyle {\frac {mv_{2}^{2}}{2}}-G{\frac {mM}{R}}=0,}$

tababız

${\displaystyle v_{2}={\sqrt {2G{\frac {M}{R}}}}.}$

V₁ - Berençe ğälämi tizlek , V₂ - İkençe ğälämi tizlek

${\displaystyle v_{2}={\sqrt {2}}v_{1}.}$

${\displaystyle v_{2}^{2}=-2\Phi =2{\frac {GM}{R}}.}$

Misallar

Törle kük cusemnäre öçen ikençe ğälämi tizlek (km/s):

• Ay - 2,4
• Merkuriy - 4,3
• Mars - 5,0
• Çulpan - 10,22
• Cir - 11,2
• Uran - 22
• Neptun - 24
• Saturn - 36
• Yupiter - 61
• Qoyaş - 617,7
• Neytron yoldız - 200 000
• Qara tişek > 299 792,458

Monı da qarağız

• Berençe ğälämi tizlek
• Öçençe ğälämi tizlek
• Dürtençe ğälämi tizlek
• Gravitatsion radius

Sıltamalar

• Гущин В. Н. Основы устройства космических аппаратов: Учебник для вузов. — М.: Машиностроение, 2003. — 272 с. — 1000 экз. — ISBN 5-217-01301-X.
• Описание космических аппаратов в ежегодниках БСЭ (1957—1990) 2006 елның 27 июнь көнендә архивланган.
• Описание орбит космических аппаратов и их использование
• Оптико-электронные приборы космических аппаратов (1972)
• Космические двигатели третьего тысячелетия
• Зарубежные космические аппараты 2013 елның 17 июнь көнендә архивланган.