From Wikipedia, the free encyclopedia
Аля́ска (ингл. Alaska [əˈlæskə]) – мәйданы буенча АКШның иң зур штаты. Төньяк Америка төньяк-көнбатышында урнашкан. Үзенә шул ук исемле ярымутрауны, Алеут утрауларын кертә.
| Аляска | |
| ингл. State of Alaska | |
| Байрак[d] | |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 3 гыйнвар 1959 |
|---|---|
| |
.jpg) | |
| Кушамат/тәхәллүс | The Last Frontier |
| Кыскача исем | AK[1] |
| ХФӘ билгесе | əˈlæskə һәм ɐˈlʲæskə |
| Архивлары саклана | Alaska State Archives[d] |
| Гомер озынлыгы | 79 ел |
| Демоним | alaskar һәм Alaskans |
| Рәсми тел | инглиз теле, тлингитский язык[d][2], инупиак теле[d][3], юпикские языки[d][3], алютикский язык[d][3], алеут теле[4], денаʼина[d][4], Дег-хитан[d][4], Холикачук[d][4], Коюкон[d][4], Верхнекускоквимский язык[d][4], Гвичин[d][4], Tanana[d][4], Танакросс[d][4], хан[d][4], атна[d][4], эякский язык[d][4], Хайда[d][4], Tsimshian[d][4] һәм Tsetsaut[d] |
| Гимн | Alaska's Flag[d] |
| Шигарь тасвирламасы | North to the Future[d] |
| Шигарь тексты | North to the Future |
| Дөнья кисәге | Төньяк Америка |
| Дәүләт |
 Америка Кушма Штатлары |
| Башкала | Җуно[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Америка Кушма Штатлары |
| Сәгать поясы | UTC−09:00, UTC+14:00[5], HAST[d] һәм America/Anchorage[d] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Тын океан |
| Эксклав от | Америка Кушма Штатлары |
| Географик үзәк | 64°04′07″ т. к. 152°16′42″ кб. о. |
| Иң көнчыгыш ноктасы | 55°16′55″ т. к. 129°58′27″ кб. о. |
| Иң төньяк ноктасы | 71°23′13″ т. к. 156°28′29″ кб. о. |
| Иң көньяк ноктасы | 51°12′53″ т. к. 179°07′50″ кб. о. |
| Иң көнбатыш ноктасы | 52°55′20″ т. к. 172°26′35″ кч. о. |
| Геомәгълүматлар | Data:Alaska.map |
| Иң югары ноктасы | Денали[d] |
| Иң түбән ноктасы | Төньяк Боз океаны һәм Тын океан |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | губернатор Аляски[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Майк Дж. Данливи[d] |
| Башкарма хакимият | Government of Alaska[d] |
| Канунбирү органы | Легислатура Аляски[d] |
| Югары мәхкәмә органы | Alaska Supreme Court[d] |
| Ризалык яше | 16 яшь[6] |
| Никахка керү яше | 18 яшь |
| Мәҗбүри белем алуның максималь яше | 16 яшь |
| Халык саны | 733 391 (1 апрель 2020)[7] |
| Административ бүленеше | Көнчыгыш Алеут утраулары, Anchorage Municipality[d], Бристол-Бей, Денали (боро), Фэрбанкс-Норт-Стар, Хейнс (боро), Җуно[d], Кенай (боро), Кетчикан-Гейтуэй, Кадьяк-Айленд, Лейк-энд-Пенинсула, Матануска-Суситна, Норт-Слоуп (боро), Нортуэст-Арктик, Питерсберг, Ситка, Скагуэй, Врангель, Якутат һәм Оештырылмаган боро[d] |
| Су өслеге өлеше | 14,24 процент[8] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 580 метр |
| Нәрсә белән чиктәш | Юкон (территория), Британия Колумбиясе һәм Чукотка автономияле округы |
| Нигезсалгыч текст | An Act to provide for the admission of the State of Alaska into the Union[d] һәм Конституция Аляски[d] |
| Алыштырган | Территория Аляска[d] |
| Кулланылган тел | южный хайда[d], центрально-юпикский язык[d], Холикачук[d], атна[d], Нижний танана[d], Верхнекускоквимский язык[d], денаʼина[d], юит теле, Дег-хитан[d], алютикский язык[d], тлингитский язык[d], алеут теле, эякский язык[d], Верхний танана[d], Танакросс[d], хан[d], Коюкон[d], Tsimshian[d] һәм инуитов полуострова Сьюард язык[d] |
| Урыннар саны | 2 һәм 1 |
| Мәйдан | 1 717 856 км² |
| Рәсми веб-сайт | alaska.gov(ингл.) |
| Һәштәге | Alaska |
.svg) | |
 | |
| Тамганың тасвирламасы | Печать Аляски[d] |
| |
| Официаль символ | L. lagopus |
 | |
| Тематик география | география Аляски[d] |
| Ачык мәгълүматлар порталы | State of Alaska Open Data Portal[d] |
| Феноменның икътисады | economy of Alaska[d] |
| Феноменның демографиясе | Население Аляски[d] |
 | |
| Грегориан тәкъвимга күчү мизгеле | 18 октябрь 1867 |
| Хуҗалыклар саны | 255 173 ± 1326[9] |
| Уртача яшь | 34,6 ± 0,2[10] |
| Максималь температура | 100 ℉ |
| Минималь хезмәт хакы | 10,85 $[11] |
| Минималь температура | −80 ℉ |
| Социаль медиаларда күзәтүчеләре | 76 490 |
| Кеше башына керем | 37 094 $[10] |
| OpenStreetMap якынлаштыру дәрәҗәсе | 4 |
| Рәсми карта URL-адресы | gis.data.alaska.gov |
| Диңгездәге идентификацияләү номеры | 303 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Аляска Викиҗыентыкта | |
Штат кыйтганың төньяк-көнбатыш өлешендә урнашкан. Чукот ярымутравынан (Россия) Беринг бугазы белән аерыла, көнчыгышта Канада белән чиктәш.
Алясканы 18 гасырның беренче яртысында Россия империясе составына кушылган. 1799 елдан 1867 елга кадәр Аляска һәм якындагы утраулар белән Россия-америка ширкәте идарә иткән. Кырым сугышы вакыйгалары (ниглизләр Петропавловск-Камчатскига һөҗүм иткәннәр) бу төбәкнең бөтенләй сакланмаганлыгын күрсәтте; шунлыктан, бу территорияне бушка югалтмас өчен, Россия хөкүмәте Алясканы сатып җибәрү турында карар кабул ителә һәм 1867 елның 30 мартында ул Алясканы АКШка 7,2 миллион $га сатып җибәрә.
1884 елга кадәр АКШ хәрби вәзирлеге карамагында булган, 1884—1912 елларда округ, соңрак территория, 1959 елдан — штат.
Халкының 3/4 өлеше Алясканың көньяк-көнчыгыш һәм көньяк яр буенда яши.
| Халык саны 100 000 кешедән артык булган шәһәрләр | ||||
Халык саны 10 000 – 100 000 кеше булган шәһәрләр
| ||||
| Халык саны 10 000 кешедән ким булган шәһәрләр | ||||
| ||||
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
