Чита
From Wikipedia, the free encyclopedia
Чита (рус. Чита, бүр. Шэтэ) — Россия шәһәре, Байкал арты крае үзәге, Чита елгасына Ингода елгасы кушылган урынында урнашкан.
.JPG) | |
.svg) | |
| Халык саны | 333 159 (2024) |
|---|---|
| Нигезләнгән | 1653 |
| Хөкүмәт башлыгы | Михалёв, Анатолий Дмитриевич |
| Сәгать поясы | UTC+09:00 |
| Кардәш шәһәрләр | Манҗурия[d] |
| География | |
| Ил | Россия |
| Мәйдан | 534 км² |
| ДДӨБ | 650 метр |
| Координатлар | 52°2'0.272"тн, 113°30'3.215"кнч |
| Почта индексы | 672000 |
| Телефон коды | 3022 |
| Хөкүмәт башлыгы | Михалёв, Анатолий Дмитриевич |
 | |
Халык саны — 335 760[1] кеше (2014).
Көнчыгыш Себернең мөһим сәнәгат һәм мәдәният үзәге. Машиналар төзү һәм митал эшкәртү (машиналар төзү, автомобиль җыю, станоклар төзү һ.б. заводлар), өй җиһазлары, агач эшкәртү, җиңел, азык-төлек (он, ит вә сөт комбинатлары), төзел материаллары сәнәгате бар. Көрән ташкүмер чыгарыла. Җылылык электр үзәге бар. 3 югары уку йорты, 2 театр, өлкәне өйрәнү музее һәм сәнгать музейлары эшләп торалар.
Чита Ингодинское тораклыгы буларак 1653 елдан мәгълүм. 1690 елдан бистә — салым һәм башка йөкләмәләрдә азат ителгәннәр тораклыгы. 1851 елдан — шәһәр һәм Байкал арты губернасы үзәге. 1920—1922 елларда Ерак Көнчыгыш Җөмһүриятенең башкаласы. 1922 елдан Байкал арты губернасы, 1926—37 елларда Ерак Көнчыгыш краенда округ мәркәзе. 1937 елдан — өлкә, 2007 елдан — край үзәге.
Халык
| Халык саны | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1820[3] | 1851[4] | 1853[4] | 1856[5] | 1860[6] | 1863[4] | 1890[4] | 1897[4] | 1900[7] | 1902[8] |
| 300 | ↗659 | ↗727 | ↗900 | ↗3019 | ↗3140 | ↗7049 | ↗11 480 | ↗11 520 | →11 520 |
| 1908[9] | 1913[5] | 1923[5] | 1926[10] | 1931[5] | 1939[10] | 1956[11] | 1959[12] | 1962[5] | 1967[5] |
| ↗43 000 | ↗77 400 | ↘57 000 | ↗64 000 | ↘60 000 | ↗121 100 | ↗162 000 | ↗171 816 | ↗185 000 | ↗203 000 |
| 1970[13] | 1973[5] | 1976[5] | 1979[14] | 1982[5] | 1986[5] | 1989[15] | 1992[5] | 1996[5] | 1998[5] |
| ↗241 364 | ↗267 000 | ↗290 000 | ↗302 577 | ↗321 000 | ↗342 000 | ↗365 754 | ↗376 500 | ↘321 800 | ↘316 200 |
| 2000[5] | 2001[5] | 2002[16] | 2003[5] | 2004[17] | 2005[5] | 2006[5] | 2007[5] | 2008[5] | 2009[17] |
| ↘309 900 | ↘306 500 | ↗316 643 | ↘316 600 | ↘312 000 | ↘308 500 | ↘306 200 | ↘305 800 | ↗306 100 | ↗307 000 |
| 2010[18] | 2011[5] | 2012[19] | 2013[20] | 2014[1] | |||||
| ↗324 444 | ↘324 400 | ↗327 423 | ↗331 346 | ↗335 760 | |||||
Милләтләр (2010): урыслар — 93,6%, бүрәтләр — 2,3%, украиннар — 1,0%.
Эчке бүленеш
Чита 4 районга бүленгән:
- Ингода районы
- Тимер юл районы
- Үзәк районы
- Чернов районы
Шәхесләр
- Галия Әхмәтова (1954—2015), язучы, фән докторы, профессор.
Искәрмәләр
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.