Иркутск

Иркутск (рус. Иркутск, бүр. Эрхүү) — Көнчыгыш Себернең иң эре икътисади һәм мәдәни үзәкләрнең берсе, Иркутск өлкәсе административ үзәге. Шәһәр Ангара елгасының ике ярларында урнаша.

Иркутск
рус. Иркутск бур. Эрхүү
Байрак[d]
Нигезләнү датасы	1661
Нигезләүче	Похабов, Яков Иванович[d]
Дәүләт	Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы	Иркутский район[d][1] һәм Городской округ «город Иркутск»[d][1]
Административ-территориаль берәмлек	Городской округ «город Иркутск»[d][1]
Сәгать поясы	IRKT[d] һәм UTC+08:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Ангара, Өркет[d], Ушаковка[d] һәм Өркет сусаклагычы[d]
Хөкүмәт башлыгы	Дмитри Бердников[d][2]
Халык саны	623 736 (2017)[3]
Административ бүленеше	Правобережный округ[d], Октябрьский округ[d], Свердловский округ[d] һәм Ленинский округ[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	440 метр
Кардәш шәһәр	Пфорцһайм, Шеньяң, Улан-Батор, Канадзава[4], Юҗин, Нови-Сад, Эвьян-ле-Бен, Стрёмсунд[d], Порденоне, Гренобль, Дижон, Акмәсҗит[5], Красноярск, Каңның һәм Белосток
Нәрсә белән чиктәш	Иркутский район[d] һәм Ангарский городской округ[d]
Бүләкләр
Мәйдан	277 км²
Почта индексы	664000–664999
Рәсми веб-сайт	admirk.ru​(рус.)
Феноменның икътисады	экономика Иркутска[d]
Җирле телефон коды	3952
Шәрәфле ватандашлар төркеме	[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Иркутск Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Иркутск (мәгънәләр) битенә күчегез.

Халык саны — 587 225 кеше.^[6]

2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»^[7].

География

Шәһәр Иркутск елгасының Иркут елгасына (Ангара кушылдыгы) кушылу урыны янында, Иркутск-Черемхау тигезлегендә, Красноярскидан 1060 километр көньяк-көнчыгыштарак урнаша. М53 «Байкал» (Новосибирск — (Тум —) Кемерово — Красноярск — Иркутск) автоюлының соңгы пункты.

Климат

Иркутск климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	2,3	10,2	20,0	29,2	34,5	35,6	37,2	34,1	29,0	25,6	14,1	4,6	37,2
Уртача максимум, °C	−12,9	−7,9	0,3	9,4	18,0	22,7	24,8	22,1	15,7	7,7	−2,8	−10,6	7,2
Уртача температура, °C	−17,9	−14,6	−6,5	2,5	10,2	15,4	18,2	15,8	9,1	1,7	−7,7	−15,4	0,9
Уртача минимум, °C	−22	−19,8	−12,3	−2,9	3,4	9,2	12,9	10,8	4,2	−2,7	−11,8	−19,3	−4,2
Абсолют минимум, °C	−49,7	−44,7	−37,3	−31,8	−14,3	−6	0,4	−2,7	−11,9	−30,5	−40,4	−46,3	−49,7
Явым-төшем нормасы, мм	14	7	12	18	35	75	113	93	51	22	20	17	477

Тарих

Халык

1840[8]	1856[9]	1897[10]	1926[9]	1931[9]	1939[9]	1959[11]	1970[12]	1979[13]	1989[14]	2002[15]	2010[16]
14 175	~24 100	51 473	~102 700	~113 200	~250 200	365 893	450 941	549 787	626 135	593 604	587 225

Милли состав (2010): руслар — 96,7%, бүрәтләр — 1,8%, украиннар — 1,6%, татарлар — 1,0%.^[17]

Татар матбугаты

яңарт | SPARQL |сурәтләр тап

• Каһарман башкорт

Икътисад

Танылган шәхесләр

• Рамил Минханов (1961), Татарстан Республикасының халык артисты (2012).
• Рудольф Нуриев — күренекле татар балетмейстеры, балет артисты.
• Хәерниса Сафина – язучы («Гөлчирә" повесть авторы), педагог

Галерея

• 
  Иркутск өлкәсе администрациясе
• 
• 
• 
  Иркутск кирмәне (XVIII гасырның ахырында сүтелә)
• 
  Вокзал

Искәрмәләр

1. ОКТМО. 179/2016. Сибирский ФО — 2016.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q26833494
2. https://admirk.ru/Pages/mayor.aspx
3. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680
4. https://www4.city.kanazawa.lg.jp/material/files/group/6/English2022.pdf
5. https://tass.com/politics/906463
6. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-02-04
7. Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
8. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
9. http://www.mojgorod.ru/irkutsk_obl/irkutsk/index.html
10. http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=649
11. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
12. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
13. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
14. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
15. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
17. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2013-02-04