Remove ads
Өмме Хәрам мәчете, шулай ук Хала Солтан Ханәге (грек. Τεκές Χαλά Σουλτάνας; төр. Hala Sultan Tekkesi) — Кипр Республикасының Ларнака шәһәрендә урнашкан ислам гыйбадәтханәсе, мәчет. Мөхәммәт пәйгамбәрнең сәхабәсе Губәйдә ибн әс-Сәмит (гарәп. عبادة بن الصامت) хатыны Өмме Хәрам (Хала Солтан) исеме белән аталган[1].
Remove ads
Хала Солтан Ханәге (тәкиясе)[2] Кипр Республикасының башкаласыннан 34 км ераклыктагы Ларнака шәһәреннән көньяк-көнбатышка таба 6 км ераклыкта урнашкан Ларнака тозлы күленең көнбатыш ярында урнашкан. Бу — Кипрның төп мөселман объекты һәм ислам диненең иң әһәмиятле урыннарының берсе.
- Төп мәкалә: Кипрда ислам
Мәчет кабер өстендә төзелгән. Ул кабер — риваять буенча, 649 һәм 650 елларда Кипрга ике һөҗүмне җитәкләгән Могавиянең хатыны Өмме Хәрам кабере. Өмме Хәрам утрауга килгәч, бәхетсезлеккә очрап (аттан егылып төшеп) вафат була. Аны вафат булган урынында җирләгәннәр. Кипр Госманлы империясе кул астында булганда, каберне XVIII гасырда шәех Хәсән исемле дәрвиш табып ала һәм, хакимияттән рөхсәт алып, 1760 елда каберлек тирәсен койма белән уратып алып, аны бизи. 1787 елда кабер тирәсендә торак йортлар һәм сулык төзелгән.
Мәчетнең госманлы архитектурасы стилендәге хәзерге күренешен булдыру 1817 елда төгәлләнгән.
Госманлы империясе кораблары Ларнака янында тәкияне туптан атып сәламләгән[3].
Тәкияне су белән тәэмин итү системасы Төркия солтаны (1876—1909) Габделхәмит II күрсәтмәсе белән булдырылган.
Манарасы 1959 елда ремонтланган.
1974 елда утрау ике дәүләткә (Кипр Республикасы, Төньяк Кипрның Төрек Җөмһүрияте) бүленгәч, мәчет ябылган. 2019 елдан гамәлдә. 2004 елда ярдәмче биналар ремонтланган.
Remove ads
Гөмбәзгә охшаган мәчет сары таш блоклардан, квадрат формада итеп төзелгән.
Ислам комплексы мәчеттән, мавзолейдан, манарадан, зираттан (җирләү өчен 1899 елда ябылган, биредә утрауның элекке төрек хакимияте башлыклары җирләнгән), ир-атлар һәм хатын-кызлар өчен торак биналардан тора.
Мәчет каршында 1796—1797 елларда төзелгән сигез почмаклы фонтан урнашкан.
Тәкия
Тозлы Ларнака күле (аэрофотосъемка)
Тәкия эче
- Hala Sultan Tekke. Republic of Cyprus, Ministry of Transport, Communications and Works. Department of Antiquities(ингл.)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads