From Wikipedia, the free encyclopedia
Катар (гарәпчә قطر рәсми атамасы (гарәпчә دولة قطر, Дәүләт Катар) – көньяк-көнбатыш Азияда урнашкан дәүләт (әмирлек). Ул Гарәп ярымутравының төньяк-көнчыгышындагы Катар ярымутравын алып тора. Согуд Гарәбстаны белән көньякта чиктәш, башка бар яктан да Фарсы култыгы сулары белән юыла. Төньяк-көнбатышта Бәһрәйн утраулары белән, көньяк-көнчыгышта – БГӘ белән диңгез чиге бар. Башкаласы булып Доха шәһәре тора.
Катар | |
Байрак[d] | Илтамга[d] |
Нигезләнү датасы | 1870 |
---|---|
Рәсми исем | l’État du Qatar[1] |
Кыскача исем | 🇶🇦 |
Гомер озынлыгы | 78,184 ел[2] |
Демоним | katari, Qatari, Katarano, Kataränan, قطري, قطرية, قطريون, катарцы, קטרי, קטרית, عربي, qatariota, qatarioti, catari, qatarín, qatarina, Qatarien[1], Qatarienne, qatarià[3], qatariana[3], qatariota, qatariote, qatarioti, qatarioto, Katarano, قطري, قطرية, قطريين һәм قطريات |
Рәсми тел | гарәп теле[4] |
Гимн | Гимн Катара[d] |
Мәдәният | культура Катара[d] |
Шигарь тексты | Where dreams come to life һәм Ble daw breuddwydion yn fyw |
Дөнья кисәге | Азия |
Дәүләт | Катар |
Башкала | Doha |
Сәгать поясы | UTC+03:00 һәм Asia/Qatar[d][5] |
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Урта Көнчыгыш |
Иң көнчыгыш ноктасы | 24°59′ т. к. 51°33′ кч. о. |
Иң төньяк ноктасы | 26°11′ т. к. 51°14′ кч. о. |
Иң көнбатыш ноктасы | 25°25′10″ т. к. 50°47′32″ кч. о. |
Геомәгълүматлар | Data:Qatar.map |
Иң югары ноктасы | Qurayn Abu al Bawl[d] |
Иң түбән ноктасы | Фарсы култыгы |
Идарә итү формасы | Конституцияле монархия |
Дәүләт башлыгы вазыйфасы | эмир Катара[d] |
Ил башлыгы | Tamim bin Hamad Al Thani[d][6] |
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | премьер-министр Катара[d] |
Хөкүмәт башлыгы | Мөхәммәт бин Абдулрахман бин Җассим Аль Тани[d] |
Канунбирү органы | Консультативное собрание Катара[d] |
Үзәк банкы | Центральный банк Катара[d] |
Дипломатик мөнәсәбәтләр | Канада, Австралия, Йәмән, Сүрия, Исраил, Филипин, Согуд Гарәбстаны, Аргентина, Кытай Җөмһүрияте, Бангладеш, Гөрҗистан, Германия, Аурупа Берлеге, Румыния, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Кытай һәм Маҗарстан |
Әгъзалык | Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Гарәп Лигасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[8], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Arab Bank for Economic Development in Africa[d], Arab Fund for Economic and Social Development[d], Гәрәп валюта фонды[d], Интерпол[9][10], ХКТО[d][11][12], Халыкара гидрография оешмасы[d][13], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[14], Бөтендөнья почта берлеге[15][16], Халыкара телекоммуникацияләр береге[d][17], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[18], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[19] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][20] |
Балигълык яше | 18 яшь |
Никахка керү яше | 18 яшь һәм 16 яшь |
Халык саны | 2 639 211 (2017)[21] |
Административ бүленеше | Ад-Доха[d], Аль-Гувария[d], Эль-Джумалия[d], Эль-Хаур[d], Эль-Вакра[d], Эр-Райян[d], Джариян-аль-Батна[d], Эш-Шамаль[d], Умм-Салаль[d] һәм Умм-Саид[d] |
Акча берәмлеге | Катар риялы[d] |
Номиналь тулаем эчке продукт | 179 677 131 707 $[22] һәм 237 295 575 171 $[22] |
Кеше потенциалы үсеше индексы | 0,855[23] |
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече | 4,7 |
Медиан керем | 26 555 $ |
Нәрсә белән чиктәш | Согуд Гарәбстаны һәм Иран |
Автомобил хәрәкәте ягы | уң[d][24] |
Челтәр көчәнеше | 240 вольт[25] |
Электр аергычы төре | D төре[d][25] һәм BS 1363[d][25] |
Кулланылган тел | заманча әдәби гарәп теле[d] һәм арабский диалект Персидского залива[d] |
Мәйдан | 11 437 ± 1 км² |
Рәсми веб-сайт | diwan.gov.qa(гар.)(ингл.) |
Һәштәге | Qatar |
Югары дәрәҗәле Интернет домены | .qa |
Тема җәгърафиясе | География Катара[d] |
Рәсми дине | ислам[26] |
Ачык мәгълүматлар порталы | Qatar Open Data[d] |
Феноменның икътисады | экономика Катара[d] |
Феноменның демографиясе | Катарцы[d] |
Мәзһәб | Мәлики мәзһәбе[27] |
Мәктәптә укымаган балалар саны | 24 440[28] |
Тулаем туулар коэффициенты | 2,026[29] |
Уку-язу нисбәте | 97,8 процент |
Демократия индексы | 3,65[30] |
BTI Governance Index | 5,53[31], 5,88[31], 6,01[31], 5,33[31], 5,4[31], 5,46[31] һәм 6,17[32] |
BTI Status Index | 6,06[31], 6,1[31], 6,16[31], 6,01[31], 5,88[31], 5,9[31] һәм 5,86[32] |
Социаль медиаларда күзәтүчеләре | 7020 ± 9[33] |
Happy Planet Index score | 24,3[34] |
Илнең мобиль коды | 427 |
Илнең телефон коды | +974 |
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны | 9-9-9[d] һәм 112[d][35] |
Номер тамгасы коды | Q |
Диңгездәге идентификацияләү номеры | 466 |
Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
Катар Викиҗыентыкта |
Катар – Россия һәм Ираннан соң дөньяда табигый газ экспорты буенча өченче урында тора, шулай ук бик күп нефть һәм нефтьтан эшләнгән әйберләр дә экспортлый. ОПЕК әгъзасы.
VII гасырдан башлап Гарәп хәлифәлегенә керә. 13-14 гасырларда Бәһрәйн әмирләре кулында; XVI г. башында – португаллар хакимлеге, аннары Госман империясе идарәсе астында. 1916–71 елларда — Бөекбритания протектораты астында.
2003 елның 29 апреленда кабул ителгән Конституция буенча Катар – Абсолют монархия.
Әмир бер үк вакытта дәүләт һәм хөкүмәт башлыгы булып тора. Аның хакимияте шәригать кануннары белән чикләнгән.
Илдә 35 әгъзалы Мәҗлес Шурасы (гарәпчә مجلس الشورى, Мәҗлис әш-Шура) эшли.
Катар 10 муниципалитетка бүленгән (гарәпчә بلديات – бәләдият).
№ | Муниципалитет | Мәркәз | Мәйдан, км² | Халык (2004), кеше |
---|---|---|---|---|
1 | Әд-Доха | Доха | 158,71 | 338 760 |
2 | Әл-Җувария | Аль-Джувария | 622,74 | 2 282 |
3 | Әл-Җумалия | Әл-Җумалия | 2 611,70 | 13 085 |
4 | Әл-Хор | Әл-Хор | 1 001,44 | 31 611 |
5 | Әл–Вакра | Әл–Вакра | 777,31 | 31 009 |
6 | Әр-Райян | Әр-Райян | 893,48 | 272 583 |
7 | Җариян-әл-Батна | Өмме-Баб | 3 906,53 | 6 308 |
8 | Әш-Шамаль | Әр-Рувәйс | 902,11 | 5 400 |
9 | Өмме-Саләл | Өмме-Саләл | 470,37 | 31 975 |
10 | Мәсаид | Мәсаид | 176,68 | 9 870 |
Халыкның 40% гарәпләр. Шулай ук Пакистан чыгышлы (18 %) кешеләр, Һиндстаннан (18 %), Ираннан (10 %) һәм башка гарәп илләреннән кешеләр яши. Рәсми тел – гарәпчә, инглиз теле киң кулланылышта.
Дәүләт дине – ислам (сөнни), иранлылар – шигыйләр. Катарда яшәүче халыкның 70-75 % ы мөселманнар, христианнар — 13,8 %, һинд дине вәкилләре — 13,8 %, буддачылык тарафдарлары — 3,1 %, халык динендәгеләр 1 %, яһүдләр 1 %, башка диндәгеләр — 0,7 %[36].
Илнең бөтен территориясе диярлек – чүл. Су аз, нигездә диңгез суын тоссызландыру юлы белән табыла.
Илдә нефть һәм газ тотрыклы рәвештә чыгарыла. Заманча инфраструктура бар. Бюджет профицитта. Ләкин ил чит ил эшчеләренә бәйле һәм барлык чималны да тыштан кертә.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.