Loading AI tools
kimyasal bileşik Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Siyanojen iyodür veya iyot siyanür (ICN), iyot ve siyanür grubundan oluşan bir psödohalojendir. Nispeten uçucu ve oldukça toksik bir inorganik bileşiktir. Hidrojen siyanür oluşturmak üzere suyla yavaşça reaksiyona giren beyaz kristaller halinde ortaya çıkar.[4][5][6]
| |||
Adlandırmalar | |||
---|---|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Carbononitridic iodide[1] | |||
Diğer adlar Iodine cyanide[2] | |||
Tanımlayıcılar | |||
3D model (JSmol) |
|||
ChemSpider | |||
ECHA InfoCard | 100.007.322 | ||
EC Numarası |
| ||
PubChem CID |
|||
RTECS numarası |
| ||
UNII | |||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|||
| |||
Özellikler | |||
Molekül formülü | ICN | ||
Molekül kütlesi | 152.9219 g mol−1 | ||
Görünüm | beyaz kristaller | ||
Yoğunluk | 1.84 g mL−1 | ||
Erime noktası | 1.467 °C (2.673 °F; 1.740 K) | ||
Çözünürlük (su içinde) | Reacts | ||
Buhar basıncı | 0.001 bar (298.4K)[3] | ||
Termokimya | |||
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) |
160.5–169.1 kJ mol−1 | ||
Tehlikeler | |||
NFPA 704 (yangın karosu) |
|||
Benzeyen bileşikler | |||
Benzeyen alkannitriller |
| ||
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Bilgi kutusu kaynakları |
Siyanojen iyodür, I2 ve siyanürün birleştirilmesiyle elde edilir, en yaygın olarak sodyum siyanürün buz soğukluğunda su içerisinde birleştirilmesiyle hazırlanır. Ürün eter ile ekstre edilir.[4][6][6]
Siyanojen iyodür, tahnitçilikte koruyucu olarak kullanılmıştır.[7][8] Genel olarak, siyanojen iyodür, tüm alt yaşam formlarını yok etmek için kullanılır.[8]
Siyanojen iyodür ilk olarak 1824 yılında Fransız kimyager Georges-Simon Serullas (1774-1832) tarafından sentezlendi.[9]
Siyanojen iyodür, 1930'lardan önce ticari olarak satılan iyottaki safsızlıklardan biri olarak kabul edildi.
Siyanojen iyodür solunması veya yutulması hâlinde toksiktir ve cilt yoluyla emildiğinde veya yutulduğunda ölümcül olabilir. Siyanojen iyodür kasılmalara, felce ve solunum yetmezliğinden ölüme neden olabilir. Güçlü bir tahriş edicidir ve temas hâlinde göz ve cilt yanmalarına neden olabilir. Eğer siyanojen iyodür tamamen ayrışmaya uğrayacak kadar ısıtılırsa toksik azot oksit, siyanür ve iyodür dumanı açığa çıkarabilir. Siyanojen iyodür asitler, bazlar, amonyak, alkoller ve ısıtmayla temas ettiğinde ayrışır. ICN, hidrojen siyanür vermek için su veya karbon dioksit ile yavaş yavaş reaksiyona girer.[8][10][11][12]
ABD Acil Durum Planlama ve Topluluk Bilme Hakkı Yasası'nın (42 USC 11002, Emergency Planning and Community Right-to-Know Act) 302. Maddesinde tanımlandığı üzere ABD'de son derece tehlikeli bir madde olarak sınıflandırılmıştır ve üreten, depolayan veya önemli miktarlarda kullanan tesisler katı raporlama şartlarına tâbidir.[13]
Piridin içindeki siyanojen iyodür çözeltileri elektrik akımını iletir. Piridin içindeki ICN'nin seyreltik çözeltileri ilk başta renksizdir, ancak durduktan sonra sırasıyla sarı, turuncu, kırmızı-kahverengi ve koyu kırmızı-kahverengi olur. Bu etki, iletkenlikteki bir değişimden kaynaklanır ve bu da bir elektrolit oluşumundan kaynaklanır. ICN'nin elektrik iletkenliği iyot-piridin çözeltileriyle karşılaştırıldığında, ICN'de elektrolit oluşumu çok daha yavaş ilerler. Sonuçlar, siyanitlerin, piridin içerisinde iyodürlerden çok daha zayıf tuzlar olduğunu doğrulamaktadır, ancak siyanojen iyodür çözeltileri piridin içinde çözülebilmektedir, ancak zamanla artan ve elektriksel iletkenliği olan çözeltiler vererek, maksimum değerler ortaya çıkmaktadır.[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.