Üç Tarz-ı Siyâset

Üç Tarz-ı Siyaset, Yusuf Akçura'nın ilk defa 1904'te Kahire'de Türk adlı gazetede yayımlanan, bir tez niteliğinde yazılmış makalesi.

Makalede Akçura, Osmanlı Devleti'ne güç kazandırmak için takip edilen farklı yaklaşımları analiz etmiş; bu fikirlerin birbiriyle ilişkilerini, bağlantılarını ortaya koyarak değerlendirmiştir. Yazarın makalede ele aldığı yaklaşımlar "bir Osmanlı milleti oluşturmak", "İslam inancına dayalı bir devlet kurmak" ve "ırk temelli bir Türk siyasal ulusçuluğu oluşturmak"tır.^[1] Osmancılık, İslamcılık ve Türkçülük olarak adlandırdığı bu yaklaşımların üçüne birden "Üç Tarz-ı Siyaset" demiştir. Makalede bu üç yaklaşımın yanı sıra dönemin Osmanlı yöneticilerini ve aydınlarını etkileyen Batıcılık fikrini ele almıştır.^[2]

Akçura'nın Kazan'da tamamladığı makale, ilk olarak yakın arkadaşı Ali Kemal tarafından Kahire'de çıkarılan Türk gazetesinin 24, 25 ve 26. sayılarında yayımlandı ve dönemin aydınları arasında birçok tartışma başlattı. Üç Tarz-ı Siyaset makalesine aynı gazetede tepkiler yer aldı. İlk olarak gazetenin baş yazarı Ali Kemal Bey Cevabımız başlıklı bir eleştiri yazısı yayımladı; Akçura'yı hayalperest olmakla, tarihi yanlış aktarmakla ve gerçekleri görmemekle suçladı.^[1] Ardından Ahmet Ferit Bey Bir Mektup başlıklı yazı ile Akçura’nın eseri hakkında görüş bidirdi. Akçura’nın Üç Tarz-ı Siyaset’i, gazetede cevap olarak yayımlanan eleştiri ve Ahmet Ferit Bey’in Bir Mektup başlıklı yazısı Kahire’de bir risale olarak basılmış; Aynı risale 1912 yılında İstanbul'da da basılmıştır.^[1]

Akçura, ele aldığı her üç yaklaşımın önce tarihçesini paylaşmış; ardından faydası ve uygulanabilirliğini değerlendirmiştir. Osmanlıcılık hareketinin, uygulanabilir olmadığına kanaat getirmiş, İslamcılık ve Türkçülük hareketlerini ise birbirine benzer olarak görmüş; Türkçülük hareketini daha uygulanılabilir bulmakla birlikte bu iki yaklaşım arasında net bir şekilde tercih yapmamıştır.^[1]

Ayrıca bakınız

• Ülkücülük

Kaynakça

1. Aras, Kadir (27 Mart 2022). "Yusuf Akçura. (2019). Üç Tarz-ı Siyaset. (Ed.) Fuat Uçar. İstanbul: Salon Yayınları". Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 11 (1): 266-269. ISSN 2146-3417. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
2. Özçelik, M. Hakan (1 Ocak 2015). "Yusuf Akçura'nin Üç Tarz-I Siyaseti Makalesi Üzerine Düşünceler". Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi (37): 155-168. ISSN 1306-3375. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.

Dış bağlantılar

• Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 3. baskı 1991
• Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 7. baskı, 2016