Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Çin kaşık ağızlı mersin balığı (Psephurus gladius; basitleştirilmiş Çince: 白鲟; Geleneksel Çince: 白鱘; Pinyin: báixún), Çin'deki Yangtze Nehri'ne ve Sarı Irmak'a özgü nesli tükenmiş bir balık türüdür. En büyük tatlı su balıklarından biridir ve anadrom bir türdür. Psephurus cinsindeki tek türdür ve Polyodontidae familyasında bulunur.
| Çin kaşık ağızlı mersin balığı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Hidrobiyoloji Bilimleri Müzesi'ndeki korunmuş örnekleri | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Tükenmiş (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| †Psephurus gladius Martens, 1862 | |||||||||||||||
| Sinonimler [2][3] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
.jpg)
Beyaz bir göbeği vardır.[4] Sırtı ve kafası gridir.[4] Sırt ve anal yüzgeçleri vücudunun oldukça gerisindedir. Kaşık benzeri rostrumu dar ve sivridir, toplam vücut uzunluğunun dörtte biri ile üçte biri arasındadır.[5] Gözleri küçük ve yuvarlaktır.[4] Dişleri küçüktür. Kaşık ağızlı mersin balığının aksine çenesi çıkıntılıdır. Kuyruk yüzgeci heteroserkdir.[5] İskeleti kıkırdaklıdır. Kuyruk yüzgecindeki küçük pullar dışında vücudunda pul yoktur.[4] Yavru olanları, 1 ila 1.5 kilogram (2 ila 3 libre) arasında bir ağırlığa sahiptir. Bir yıl içinde 1 metre (3 fit) uzunluğa ve yaklaşık 3.3 kilogram (7 lb 4 oz) ağırlığa ulaşırlar. 1.5 metre (5 ft) uzunluğa ulaştıklarında vücut ağırlıkları 12.5 kilogram (28 lb) olur. 25 kilogram (55 lb) ağırlıkta cinsel olgunluğa ulaşırlar.[6] Bazı raporlarda 7 metre (23 ft) uzunluğa ve 500 kilogram (1,100 lb) ağırlığa ulaştıkları görülür fakat bu raporlara, uzmanlar tarafından şüpheyle yaklaşılır. Kabul edilen raporlara göre; maksimum uzunlukları 3 metre (10 ft), maksimum ağırlıkları ise 300 kilogramdır (660 lb).[7]
İlk olarak 1862'de Eduard von Martens tarafından Polyodon türü olarak adlandırılmıştır. 1873'te Albert Günther tarafından monotipik bir cins içine yerleştirilmiştir.
Polyodontidae familyası, Acipenseriformes takımının hayatta kalan iki familyasından biridir. Acipenseriformes takımının kayıtları, 190 milyon yıl önceki Erken Jura dönemine kadar uzanır. En eski Polyodontidae fosili, 120 milyon yıl önceki Erken Kretase dönemine ait Protopsephurus fosilidir.[8]
Polyodontidae kladogramı (2002) aşağıda gösterilmiştir:[8]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çin kaşık ağızlı mersin balığının Sarı Irmak havzasında ve haliçlerindeki son kayıtları, 1960'lardadır. 13. ve 19. yüzyıllar arasında düşüşler gözlemlenmiştir.[9] 1983'te Çin hükûmeti, bu türün avlanmasını yasaklamıştır.[10] Nadir görülen bir tür olması nedeniyle neslin devamının tehlikede olduğu anlaşılmıştır.
2000 yılından bu yana, her ikisi de Yangtze havzasında olmak üzere, türün yalnızca iki kez canlı görüldüğü doğrulanmıştır. Birincisi; 2002'de Nankin'de yakalanan 3.3 metrelik, 117 kilogramlık bir dişidir. İkincisi; 24 Ocak 2003'te Yibin'de yakalanan 3.52 metrelik, 160 kilogramlık bir dişidir.[11]
2006-2008 yılları arasında Yangtze havzasında yürütülen bir arama sırasında; Jingzhou'daki Çin Balıkçılık Bilimleri Akademisi'nden bir araştırma ekibi, herhangi bir Çin kaşık ağızlı mersin balığı yakalayamamıştır ancak hidroakustik sinyallerle iki olası canlı kaydedilmiştir.[12] Yangtze Nehri Balıkçılık Araştırma Enstitüsü'nden bilim insanlarının katkıda bulunduğu, 2019 tarihli kapsamlı bir araştırma, türün neslinin tükendiğini ortaya koymuştur. Araştırma; türün, 1993'ten bu yana kademeli olarak azaldığını ve 2005 ila 2010 yılları arasında tamamen yok olduğunu raporlamıştır.[13] Neslinin tükenmesinin başlıca nedenleri aşırı avlanma ve Yangtze'deki barajların inşasıdır. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği, 2022 Temmuz'da, türün statüsünü resmi olarak "soyu tükenmiş" olarak değiştirmiştir.[1][14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg){kind=small}
