Zurvanizm

Zurvanizm, Zerdüştlüğün bugün inananı kalmamış bir dalıdır. Zurvanizmde, Zerdüştlükten farklı olarak, "İlk Prensip" (primordiyal yaratıcı tanrı) olarak Zurvan'a inanılır.^[1] Nitekim bu sebeple Zurvanizm olarak anılan inanca Zurvanî Zerdüştlük de denmiştir.^[2]

Zurvan, Zurvanizm inancının görüşüne göre, kader ve sınırsız zamanın tanrısıydı ve bizzat zaman kavramının hipostazı idi. Söz konusu tanrının adı da "zaman" anlamına gelmekteydi. Zurvan, hem iyiliğin hem de kötülüğün nihai kaynağı olarak görülmüştür. Bu hasletleri dolayısıyla, İslam öncesindeki Arap inancında karşımıza çıkan dehr kavramıyla benzerlik gösterdiği gözlemlenmektedir.^[3] Bu gelenek, kozmogoni, eskatoloji ve kaderle özel bir ilgiye sahiptir. Bununla birlikte Zurvanizm'in kökeni ve geçmişi kesin olarak bilinememektedir ve bu durum hâlâ akademisyenler arasında mühim bir tartışma konusudur. Zaman kavramının kişileştirilmesine diğer milletlerin mitolojilerinde de rastlanmaktadır. Örneğin; Yunan mitolojisinde "zaman" anlamını taşıyan Khronos kavramı, zamanın kişileştirilmiş halidir. Ne var ki bu kavram, bazen Titan Kronos ile karıştırılmaktadır.^[3]

Konuyla ilgili yayınlar

• Ayyıldız, Esat. “Klasik Arap Şiirinde Zaman Olgusu ve Kökeni” 25 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 22/1 (Mart 2022), 67-97. https://doi.org/10.33415/daad.1037608 25 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Richard Charles Zaehner (1972) [1955]. Zurvan, a Zoroastrian dilemma. Oxford

Ayrıca bakınız

• Zurvan
• Zaman

Kaynakça

1. Crone, Patricia (2012). The nativist prophets of early Islamic Iran : rural revolt and local Zoroastrianism. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1107642386.
2. Rose, Jenny (2011). Zoroastrianism: an introduction. Londra: I.B. Tauris. ISBN 978-1350128712.
3. Ayyıldız, Esat. “Klasik Arap Şiirinde Zaman Olgusu ve Kökeni” 25 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 22/1 (Mart 2022), s. 77.