Yassı solucanlar

Yassısolucanlar ya da Platyhelminthes, üç embriyonik tabakadan oluşmuş, bilateral simetrili, çoğunlukla yassı yapılı hayvanlar şubesidir.^[2]

Platyhelminthes Yaşadığı dönem aralığı: 270-0 myö Guadalupiyen-Günümüz[1]  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Ernst Haeckel'den "Platodes" (1909)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Üst şube: Platyzoa Şube: Platyhelminthes Minot, 1876
Sinonimler
Turbellaria Graffia Levinsen, 1879 Dalyellioidarum Steinböck, 1948 Coleophora Steinböck, 1932 Thalattoplana Bock, 1925 Celidotus Diesing, 1862 Disorus Diesing, 1862 Graffiella Korotneff, 1912 Goharia Beltagi, 1958 Gyrator Ehrenberg, 1831 Anotocelis Diesing, 1862 Goniocarena Schmarda, 1859 Ommatoplea Diesing, 1862 Diporoplana Steinböck, 1932 Lamelliposthia Steinböck, 1932 Planaridium Pease, 1860 Anomalocoelus Haswell, 1905 Derostoma Ørsted, 1844 Diotis Schmarda, 1859 Chonostomum Schmarda, 1859 Megastomum Schmarda, 1859 Brederweldia Karling, 1978 Mesopharynx Schmarda, 1859 Nemertoscolex Greeff, 1877 Platamonia Busch, 1851 Heteroplana Willey, 1897 Spiroclytus Schmidt, 1857 Prostomum A. L. Dugès, 1828 Proteola Czerniavsky, 1880 Typhloplanidarum Steinböck, 1948 Pseudogyratrix Meixner, 1938 Tetracotylus Korotneff, 1912 Polysolenoposthia Steinböck, 1932 Telostomum Schmarda, 1859 Rhynchota Schmarda, 1859 Rhynchoprobolus Schmarda, 1859 Gyrator marginstus Graff, 1882 Gyrator littorales Ørsted, 1843 Chonostomum crenulatum Schmarda, 1859 Derostoma truncatum Schmarda, 1859 Derostoma notops A. L. Dugès, 1828 Derostoma leucocelis Schmarda, 1859 Diotis grisea Schmarda, 1859 Ommatoplea armata (A. L. Dugès, 1830) Platamonia tergestina Busch, 1851 Pseudogyratrix helgolandicum Meixner, 1938 Rhynchoprobolus erythrophthalmus Schmarda, 1859 Rhynchoprobolus tetrophthalmus Schmarda, 1859 Prostomum littorale Ørsted, 1843 Prostomum elipsinoideum A. L. Dugès, 1830 Tetracotylus tenax Korotneff, 1912 Curtisia ambigua (Böhmig, 1902) Bipalium modiglianii Graff, 1894 Coleophora levinseni (Steinböck, 1932) Anotocelis flavicaris (Ehrenberg, 1831) Anomalocoelus caecus Haswell, 1905 Nemertoscolex parasiticus Greeff, 1877 Lamelliposthia rubromaculata Steinböck and Lanser, 1932 Megastomum ferrugineum Schmarda, 1859 Planaria ambigua Böhmig, 1902 Elasmodes obtusus Collingwood, 1876 Dugesia ambigua (Böhmig, 1902) Derostoma selenops A. L. Dugès, 1830 Diporoplana cnidophora (Steinböck, 1932) Disorus viridis Ehrenberg, 1831 Diporoplana fulgipenis (Steinböck, 1932) Derostoma mutabils A. L. Dugès, 1830 Derostoma flavicaris Ehrenberg, 1831 Derostoma claudiopolitanum Sekera, 1904 Derostoma lanceolatum A. L. Dugès, 1828 Derostoma laticeps A. L. Dugès, 1830 Derostoma angusticeps A. L. Dugès, 1830 Derostoma benedenii Francotte, 1883 Graffia capitata Levinsen, 1879 Gyrator album Silliman, 1884 Graffiella lamelli-rostris Korotneff, 1912 Goharia obscuria Beltagi, 1958 Goniocarena capitata (Ørsted, 1844) Gyrator tetrophthalmus (Schmarda, 1859) Gyrator viridis Busch, 1851 Gyratoris viridis Busch, 1851 Gyrator erythrophthalmus (Schmarda, 1859) Gyrator helgolandicus Attems, 1897 Gyrator notops (A. L. Dugès, 1828) Gyrator papillosus (Schmarda, 1859) Heteroplana newtoni Willey, 1897 Telostomum ferrugineum Schmarda, 1859 Proporus viridis (Busch, 1851) Vortex capitata Ørsted, 1844 Vortex crenulatum (Schmarda, 1859) Vortex selenops Graff, 1882 Turbella truncata (Schmarda, 1859) Turbella leucocelis (Schmarda, 1859) Turbella lanceolatum (A. L. Dugès, 1828) Turbella selenops (A. L. Dugès, 1830) Polysolenoposthia bathycola Steinböck and Lanser, 1932 Polysolenoposthia porsildi Steinböck and Lanser, 1932 Turbella crenulata (Schmarda, 1859) Rhynchota tetrophthalmus (Schmarda, 1859) Rhynchota papillosus Schmarda, 1859 Rhynchota erythrophthalmus (Schmarda, 1859) Rhynchoprobolus papillosus Schmarda, 1859 Rhynchoscolex papillosus (Schmarda, 1859) Spiroclytus capitata (Ørsted, 1844) Prostomum armatum A. L. Dugès, 1830 Proteola hyalina Czerniavsky, 1881

Parazit yaşayanlarda döldeğişimi ve başkalaşım görülür. Sindirim kanalı tek bir açıklığa sahiptir. Vücutlarında sölom, yalancısölom ve dolaşım sistemi yoktur. Merkezi bir beyin içeren sinir sistemi vardır. Boşaltım sistemi olarak alev hücreleri görev yapar. Çoğalmalarında hermafroditizm görülür. Yaklaşık 13.000 türü bilinmektedir. Bilateral simetri ilk defa bu filumda ortaya çıkar. Bilateral simetride duyu organlarının ve sinir sistemi merkezlerinin vücudun ön kısmında toplanmasıyla baş bölgesinin oluşumu görülür. Bilateral simetrili canlılarda sesil (hareketsiz) yaşam görülmez.

Pseudobiceros hancockanus

Bir yassısolucanın yandan görünüşü

Pseudobiceros bedfordi

Genel özellikleri

Solucanlar

• 2000'e yaklaşık türleri vardır.
• Az gelişmiş omurgasız hayvanlardır.
• Tekrar başından koptuklarında üreyebiliirler.
• Çoğu tatlı sularda, denizlerde ya da dip çamurlarda yaşarlar.
• Hareketlerini uzunlamasına kasların uzayıp kısalmasıyla sağlarlar.
• Çoğu hermafrodittir.Çoğu solucan hem sperm hem yumurta hücresi üretir.
• Boyları birkaç mm'den 4 metreye kadar uzanır.
• Parazit olan türlerin tutunma organları gelişmiştir.
• Sürekli karanlıkta yaşadıklarından gözleri gelişmemiştir.
• Gelişmişlik düzeylerine göre yassı solucanlar, yuvarlak solucanlar, halkalı solucanlar şeklinde sıralanır.

Özellikleri

• Parazit yaşarlar.
• Vücutları baş, boyun ve gövdeden oluşur.
• Sindirim sistemleri gelişmemiştir.
• İnsan ve omurgalıların bağırsaklarında yaşarlar ve bu canlılara zarar verirler.
• Örnekler:Karaciğer kelebeği, planarya, tenya.

Sınıflandırma

5. Phylum (Şube): Platyhelminthes (Yassı Solucanlar)

Acoelomata'nın ilk şubesidir. Sindirim kanalı boşluğu bulunur, ancak bu boşluk sölom olarak kabul edilmez. Bilateral simetri, triploblasti, spiral segmentasyon ve buna bağlı olarak da mozaik gelişim görülür. Organizasyon organ-sistem düzeyindedir.

Protostomia üyeleri oldukları için, sadece ağız bulunur ve anüs olmaması nedeniyle sindirim tek yönlüdür. Boşaltım sistemleri bulunur. Alev hücreleri taşıyan protonefridiumları vardır.

Vücut dorso-ventral olarak (alt-üst yönünde) yassılaşmıştır. Solunum, iskelet ve dolaşım sistemleri bulunmaz. Basit duyu organlarına sahiptirler.

Çoğu tür monoiktir. Bazı denizel formlarda, silli ve serbest yüzücü olan Müller larvası görülür.

Taksonomi

Yassı solucanlar şubesine bağlı taksonlar (2023):^[3]

×

1. ' -

Altşubeler

1. Catenulida
2. Neodermata
3. Rhabditophora - Ehlers, 1985

Cinsler

1. Centrostomum - Diesing, 1859
2. Darwinia - Pereyaslawzewa, 1892
3. Diplonchus - Stimpson, 1857
4. Endocelis - Schmankewitsch, 1873
5. Glossostoma - Le Conte, 1851
6. Monotus - Diesing, 1862
7. Niobe - Girard, 1852
8. Plagiostomula - Westblad, 1956
9. Polyporus - Plehn, 1897
10. Trachyplana - Stimpson, 1857
11. Tricelis - Quatrefage, 1845
12. Turbella - Ehrenberg, 1831
13. Typhlolepta - Ørsted, 1843
14. Vortex - Ehrenberg, 1831

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Yassı solucanlar ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Yassı solucanlar ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

1. Dentzien-Dias, Paula C.; Jr, George Poinar; Figueiredo, Ana Emilia Q. de; Pacheco, Ana Carolina L.; Horn, Bruno L. D.; Schultz, Cesar L. (30 Ocak 2013). "Tapeworm Eggs in a 270 Million-Year-Old Shark Coprolite". PLOS ONE (İngilizce). 8 (1): e55007. doi:10.1371/journal.pone.0055007. ISSN 1932-6203. PMC 3559381 $2. PMID 23383033. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022.KB1 bakım: PMC biçimi (link)
2. Walker, J.C.; Anderson, D.T. (2001). "The Platyhelminthes". In Anderson, D.T. (ed.). Invertebrate Zoology. Oxford University Press. ss. 58-80.
3. "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.