Loading AI tools
Yardımcı fiil veya yardımcı eylem, isim soylu sözcüklerin ve bazen de fiilimsilerin (eylemsilerin) ardından gelerek bileşik fiil oluşturan sözcük. Türkçedeki başlıca yardımcı fiiller etmek, eylemek, olmak, kılmak ve yapmak'tır.[1] Aşağıdaki örneklerde yardımcı fiil ile oluşturulmuş bileşik fiillerin altı çizilmiştir:
- Okul müdürü, dereceye giren öğrencileri tebrik etti.
- Bu bahaneyle sizleri de görmüş oldum.[2]
- Bana bir şeyler söyleyecek oldu, söyleyemedi.[2]
- Yıldızlar dem çekti güvercinler gibi başucumuzda / Ve yaktı perişan eyledi sine-i sâd-pâremizi - Attilâ İlhan
- İslam geleneğinde namaz kılan bir kimsenin önünden geçilmez.
- Fırının harlı ateşi yanaklarını pembe pembe yapmıştı." - N. Araz
| Örnekler |
|---|
|
Yardımcı fiille kurulan bileşik fiillerin isim kısmında bir ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi varsa fiil bitişik yazılır:
- affetmek (af+etmek)
- seyretmek (seyir+etmek)
- meyletmek (meyil+etmek)
- kastetmek (kasıt+etmek)
- kaybetmek (kayıp+etmek)
- kaybolmak (kayıp+olmak)
Yardımcı fiil olarak kullanılan bazı sözcükler, esas fiil olarak da kullanılabilir. Bu kullanım yardımcı fiillerle karıştırılmamalıdır:
- Bu gece saat on iki civarı Adıyaman'da oluruz. ("olmak" fiili "ulaşmak" anlamında, tek başına kullanılmıştır ve yardımcı fiil değildir.)
Bazı kaynaklarda fiil+fiil yapısındaki kurallı bileşik fiillerde kullanılan yeterlilik, süreklilik, tezlik ve yaklaşma fiilleri (-ver, -yaz, -bil vs.) ile isimlerden yüklem yapmaya yarayan ek-fiiller (idi, imiş, ise, -dir) de yardımcı fiil kabul edilir.[3]
- gelebilmek
- düşüvermek
- Mersin'de havalar çok güzelmiş.
Yardımcı fiiller, "hayrete düşmek" gibi deyimleşmiş bileşik fiillerle ve "uçup gitmek" gibi ikili bileşik fiillerle karıştırılmamalıdır.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
