Loading AI tools
Eylemsi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Fiilimsi ya da eylemsi; fiillerden türemelerine karşın fiilin bütün özelliklerini gösteren, cümle içerisinde isim soylu sözcükler gibi kullanılan fiil soylu kelimelerdir. Türkçede fiilimsiler, fiillere yapım ekleri ekleyerek oluşturulur. Fiilimsi aldığı yapım ekine göre cümlede isim, sıfat ya da zarf olarak kullanılabilir.[1]
Örnekler |
---|
|
Türkçede isim-fiil (mastar), sıfat-fiil (ortaç) ve zarf-fiil (ulaç) olmak üzere üç fiilimsi türü vardır. Bunların ortak özellikleri şöyle sıralanabilir:
Fiillerin kök veya gövdelerine -ma, -ış ve -mak eklerinin (veya ses uyumlarına göre düzenlenmiş hâllerinin) getirilmesiyle yapılan ve cümlede isim görevinde kullanılan sözcüklerdir:
İsim-fiil eki -iş ile işteşlik eki -iş karıştırılmamalıdır. İsim-fiiller isim görevinde kullanılırken işteşlik eki fiilden fiil üretir:
İsim-fiil eki olan -me ile olumsuzluk eki olan -me birbirine karıştırılmamalıdır:
Ancak olumsuzluk ekinin ardından isim-fiil eki gelebilir:
İsim-fiiller fiilimsi olmaktan çıkıp kalıcı birer isim halini alabilir:
Fiillerin cümlede sıfat görevinde kullanılan hâlleridir. Fiillerin sonuna sıfat-fiil ekleri getirilerek oluşturulurlar.[2] Fiillere -an, -ası, -mez, -ar, -di(k), -ecek, -miş ve -di(ği) eklerinin getirilmesiyle türemişlerdir.
Sıfat-fiiller, ardından bir isim gelmiyorsa adlaşır:[3]
Fiil kök ve gövdelerine getirilen eklerle geçici zarf oluşturan yapılara zarf-fiil denir.[4] Çekim eki almazlar.[2] Fiillere -esiye, -ip, -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe, -erek, -r ... -mez, -diğinde, -e ... -e, -meksizin, -cesine eklerinin getirilmesiyle türemişlerdir.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.