Yön - Sosyal Demokrasi

Yön - Sosyal Demokrasi (Slovakça: Smer - sociálna demokracia, Smer - SD) Slovakya'da sol görüşlü popülist^[16] ve sosyal demokrat^[17] siyasi partidir. Eski Slovakya Başbakanı Robert Fico tarafından yönetilmektedir. Yön - Sosyal Demokrasi, 5 Mart 2016'da yapılan parlamento seçimlerinden sonra Ulusal Konsey'deki en büyük partiydi, ancak 29 Şubat 2020'de yapılan parlamento seçimlerinden sonra en büyük ikinci parti oldu.

Yön - Sosyal Demokrasi Smer–sociálna demokracia
Kısaltma	SMER-SD
Genel başkan	Robert Fico
Başkan Yardımcıları	Ľuboš Blaha Juraj Blanár Erik Kaliňák Ladislav Kamenický Richard Takáč
Kuruluş tarihi	8 Kasım 1999
Merkez	Bratislava
Kadın kolu	Slovak Kadınlar Birliği
Üyelik (2021)	13,084
İdeoloji	Popülizm[1][2][3] Sosyal Demokrasi[4] Sol popülizm[5][6][7] Sol milliyetçilik[8] Sosyal muhafazakârlık[9][10] Rusofili[11][12][13]
Siyasi pozisyon	Merkez Sol[14][15]
Avrupa üyeliği	Avrupa Sosyalistler Partisi
Uluslararası üyelik	İlerici İttifak Sosyalist Enternasyonal
Resmî renkler	Kırmızı   Mavi
Ulusal Konsey	42 / 150
Avrupa Parlamentosu	5 / 15
Slovakya Bölgeleri	1 / 8
Bölgesel Parlamentolar	50 / 419
Yerel Konseyler	2.364 / 20.462
İnternet sitesi
strana-smer.sk
Slovakya

Tarih

Kuruluşu

Başlangıçta Yön olarak adlandırılan parti, 8 Kasım 1999'da, Slovakya Komünist Partisi'nin halefi ve 1998'den 2002'ye kadar iktidar partisi olan post-komünist Demokratik Sol Parti'nden ayrılarak ortaya çıktı. O zamanlar ülkenin en popüler politikacılarından biri olan Robert Fico yönetiminde, SDĽ popülaritesinde sürekli bir düşüş yaşarken, Yön hızla Slovakya'daki en popüler partilerden biri haline geldi. İlk resmi seçim dönemi olan 2002 seçimlerinde, 150 sandalyenin 25'ini alarak Slovakya Cumhuriyeti Ulusal Konseyi'nin üçüncü büyük partisi oldu. 2003 yılında resmi adını Yön (Üçüncü Yol) olarak değiştirdi.^[18] Partinin 2006'daki zaferinin ardından milliyetçi Slovak Ulusal Partisi (SNS) ile koalisyona girdi ve 2008'de PES'e yeniden kabul edildi. Daha sonra 2016'da SNS ile başka bir koalisyon kurdu.

Hükûmet (2006–2010)

17 Haziran 2006'daki parlamento seçimlerinde, parti oyların %29,1'ini ve 150 sandalyenin 50'sini kazandı. Bu seçimin ardından Smer-SD, Halk Partisi - Demokratik Slovakya Hareketi (HZDS) ve milliyetçi Slovak Ulusal Partisi'yle (SNS),^[19][20][21] bir koalisyon hükûmeti kurdu.^[19][20][22] Smer daha sonra 12 Ekim 2006'da Avrupa Sosyalistler Partisi (PES) üyeliğinden geçici olarak uzaklaştırıldı.^[23] Smer'i askıya alma kararı, özellikle 2001'de Berlin'de PES Kongresi tarafından kabul edilen "Modern, çoğulcu ve hoşgörülü bir Avrupa için" PES Deklarasyonuna atıfta bulundu: "tüm PES partileri aşağıdaki ilkelere bağlı kalmalıdır... ırksal veya etnik önyargıları ve ırkçı nefreti kışkırtan veya kışkırtmaya çalışan herhangi bir siyasi partiyle her düzeyde siyasi ittifak veya işbirliğinden kaçınılmalı". PES Başkanı Poul Nyrup Rasmussen, The Slovak Spectator'da "Üyelerimizin çoğu değerlerimizin arkasında durdu, buna göre aşırı sağ ile bir koalisyon kurmak kabul edilemez" dedi.^[24] Smer -SD Başkanı Robert Fico ve SNS lideri Jan Slota'nın bir mektupta Avrupa değerlerine, insan haklarına ve tüm etnik azınlıklara saygı gösterme sözü vermesinin ardından 14 Şubat 2008'de Smer yeniden kabul edildi.^[25]

Muhalefet (2010–2012)

Parti, 2010 parlamento seçimlerinde ikinci sıradaki Slovak Demokrat ve Hristiyan Birliği - Demokratik Parti'ye (SDKÚ) karşı %20'lik bir farkla en çok oyu almasına rağmen,^[26] koalisyon ortaklarının uğradığı kayıplar nedeniyle hükûmet kuramadılar. Parti % 34,8 oy alarak Ulusal Konsey'de 62 sandalye kazandı, ancak HZDS %5 barajını geçemedi, tüm koltuklarını kaybetti ve Slovak Ulusal Partisi dokuz sandalyeye düştü. Sonuç olarak, dört muhalefet merkez sağ partisi - SDKÚ, Özgürlük ve Dayanışma (SaS), Hristiyan Demokratik Hareket (KDH) ve Most-Híd yeni bir hükûmet kurmayı başardılar.^[27]

Hükûmet (2012–2020)

10 Mart 2012 tarihinde yapılan milletvekili seçiminde Smer-SD oyların %44,4'ünü alarak Ulusal Konsey'de 83 sandalyelik (150 sandalye) mutlak çoğunluk ile en büyük parti oldu.^[28] Smer-SD, 1993'ten beri Slovakya'da ilk tek partili hükûmeti kurdu.

2014 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Smer-SD, oyların %24.09'unu alarak 4 milletvekiliyle ulusal çapta birinci oldu.^[29]

Yılın başlarında öğretmen ve hemşirelerin grevleri sonucunda önemli bir destek kaybına uğramasına rağmen,^[30] Smer-SD 5 Mart 2016 parlamento seçimlerini oyların %28,3'ünü ve 150 sandalyenin 49'unu alarak kazandı ve ardından Slovak Ulusal Partisi, Most-Híd ve Network ile bir koalisyon hükûmeti oluşturdu.

Başbakan Robert Fico, Ján Kuciak'ın öldürülmesinin ardından yaşanan siyasi krizden sonra istifa etti ve yerini aynı çoğunluk ile Peter Pellegrini aldı. Ancak Fico, Smer-SD'nin lideri olarak kaldı.

Muhalefete geri dönme (2020-günümüz)

Parti, parlamento seçimlerinde son anketlerin gösterdiğinden yüzde 2 ila 3 daha fazla olan %18,29 puan almayı başardı, ancak yine de önceki seçimlere göre %10'luk bir düşüş gösterdi. Parti parlamentoda 38 sandalye kazandı. Fico parlamento grubunun başkanı, Pellegrini, seçim sonrası müzakereler temelinde Ulusal Muhalefet Konseyi'nin başkan yardımcısı oldu. Mayıs 2020'de, SMER-SD'den iki milletvekili Ján Podmanický ve Marián Kéry, ĽSNS adayı olarak seçilen KDŽP'den milletvekilleri ile sözde değer politikası platformunu kurdular. Bu nedenle, Peter Pellegrini onları sert bir şekilde eleştirirken, Robert Fico Podmanický'yi savundu. Mayıs 2020'de Podmanický, kendi saflarından eleştiri yapmak için Smer parlamento grubundan da ayrıldı.

Eleştiriler

Yolsuzluk

Parti, Slovakya'daki birçok yolsuzluk davasıyla bağlantılı. Basın, partinin hüküm sürdüğü 12 yıl boyunca, Slovakya'nın toplam 20 milyar avro kaybedeceği 30'dan fazla yolsuzluk iddiasını ortaya çıkardı.^[31][32]

Ancak partinin kendisi bir dizi yolsuzluk skandalı olduğu gerçeğini şiddetle reddediyor. Başkanı Robert Fico, belirli yolsuzluk vakaları sorulduğunda genellikle muhaliflerinin davalarına işaret ediyor; Fico birden fazla medyaya veya bu soruyu soran gazetecilerin kendilerine sözlü olarak saldırdı.^[33][34] Yolsuzluk davasının önde gelen bazı üyeleri, özellikle son yıllarda, bunun geçmişte kaldığını ve hatalar yaptığını kabul ettiler, ancak devlette yolsuzluğun yüksek olduğunu da inkâr ediyorlar.^[35] Henüz mahkemede herhangi bir yolsuzluk davası kanıtlanmadı ve herhangi bir parti üyesi yolsuzluk davalarında suç ortaklığından kaynaklanan bir mahkûmiyet de elde etmedi.