Vali Han

Vali Han (? - 1865), Bir Nakşibendi tarikatı olan Aktağlık (Affakiyye)'ye bağlı Hoca ailesinden Cahangir Hoca'nın oğludur. 1852 (Divan Kulu ile birlikte), 1855 ve 1857 yılında Doğu Türkistan'a girmiştir. 1857'de Kaşgar'ı işgal etmeye başarmıştır. Fakat zulüm ile meşhur olan Vali Han halkın desteklerini alamayarak sadece dört ay kalabilmiştir. 26 Ağustos 1857'de Alman maceracısı Adolf Schlagintweit'i öldürmüş olmasıyla Avrupa'da tanınmaktadır.

Hokand'a döndükten sonra 1865'te Rusya Çarlığı'nın saldırısıyla Hokand Hanlığı yıkılınca Yakub Beg'in yönetimindeki Kaşgar şehrine sığınmıştır. Vali Han'ın destekçileri iktidarı geri almaya kalkıştıkları için, Vali Han yakalanarak Yengisar'a gönderilmiş ve orada zehirlenerek öldürülmüştür.

Kazak asıllı Çоkаn (Şоkan) Çingisоviç Vаlihаnоv, 1858-1859 yılları arasında Kaşgara yaptığı gezi notlarında, Vali Han'ın bölgeyi istilâsı sonrası Doğu Türkistan akıbetini ve 1860 yılında oluşan Müslüman isyanlarından bahseder.