Tufanbeyli
İlçe, Adana, Türkiye Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Tufanbeyli, Adana ilinin bir ilçesidir.[1]
| Tufanbeyli | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Adana |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Zübeyir Yıldırım |
| • Belediye başkanı | Ahmet Aktürk (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 987 km² |
| Rakım | 1474 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 17.667 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 16.966 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 01640 |
| İl alan kodu | 0322 |
| İl plaka kodu | 01 |
Doğusunda Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesi, batısında Kayseri'nin Develi ve Tomarza ilçeleri, güneyinde Saimbeyli, kuzeyinde ise Kayseri'nin Sarız ilçesi bulunur. Yüzölçümü 964 km2, nüfus yoğunluğu yaklaşık 25 kişi/km2'dir. Coğrafi yapısı itibarıyla bağlı olduğu Adana ve komşu illere çok uzaktır. Adana'ya 196, Kayseri'ye 178 ve Kahramanmaraş'a 160 km uzaklıktadır. Rakımı 1440 metre civarındadır.
Tufanbeyli'nin ilk yerleşen soyu olan Keçeler, aslen Karamanoğulları Beyliğinden gelen, kökeni Oğuz Türklerine dayanan ve özellikle Avşar boyuna mensup olan bir topluluktur. Bu topluluk, Anadolu'ya göç eden Türkmenler arasında yer almış ve Tufanbeyli bölgesine yerleşmiştir. Keçeler, Tufanbeyli'nin tarihsel ve kültürel yapısında önemli bir rol oynamıştır. Bölgeye yerleşen bu topluluk, zamanla tarım ve hayvancılık gibi faaliyetlerle uğraşarak yerel ekonomiye katkıda bulunmuş ve Tufanbeyli'nin gelişiminde önemli bir yere sahip olmuştur.
Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde kalan Comona (Şar Köyü)'nın tarih sahnesinde önemli yeri vardır. İlçedeki en önemli tarihi kalıntıların bulunduğu Şar Köyü'nde Roma, Bizans ve Hitit dönemlerine ait kalıntılar bulunmaktadır. Bunlardan ayakta olanlardan bazıları Ala Kapı, Kırık Kilise ve Antik Tiyatrodur. Tufanbeyli Hitit döneminin önemli merkezlerinden biridir. Kizzuwatna Krallığının en önemli merkezlerinden olan Comona o dönem için dini bir devlet niteliğindeydi. İç işlerinde bağımsız dış işlerinde ise Hitit Krallığına bağlı olan bu dini gücü olan devlet döneminde önemli olaylar cereyan etmiştir. Hitit Kralları insanlar üzerindeki etkisini yükseltmek için Kizzuwatna Krallığından kızlarla evlenirler ve bu dini gücü kullanırlardı. Tarihin ilk yazılı anlaşması olan Kadeş anlaşması Hitit Kralı III. Hattuşili, Mısır Firavunu II. Ramses ve Hitit Kralının eşi (Kizzuwatna Kralının kızı- Puduhepa) arasında imza edilmiştir. Buradan hareketle Tufanbeyli ve çevresinin tarihteki önemli yeri bir kez daha ön plana çıkmaktadır.
Nur Dağları'nın devamı olan Binboğa Dağları ve Batı Toroslar'ın devamı olan Tahtalı Dağları arasında kalmış, engebeli ve kırık bir arazi yapısına sahip yüksek bir plato görünümündedir. 3000 metrenin üzerine çıkan yükseklikler vardır. Tufanbeyli'ye ulaşım güneyden Obruk beli geçidi, doğudan Kan geçidi, batıdan Gezbeli geçidi ile sağlanır. Seyhan Nehri'nin bir kolu olan Göksu ırmağı ilçenin yakınından geçer ve ilçe topraklarını kuzeyden güneye ikiye böler.
İlçe iklim bakımından karasal iklim yapısına sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Bitki örtüsü yönünden fakirdir. İlçenin kuzeyinde kalan dağlık bölgelerde çam, sedir, köknar ve ardıç ormanları bulunur. Ekilebilir arazi ilçenin güneyinde ve güneydoğusunda daha çoktur.
Tufanbeyli, ilçe merkezine bağlı 3 merkez mahallesi ve 30 dış mahalle olmak üzere toplamda 33 mahalleden oluşmaktadır. 1958 yılına kadar Höketçe adıyla Saimbeyli'ye bağlı bucakken "Mağara" adıyla ilçe olmuş, 1965'te Çukurova bölgesi Kuvay-i Milliye komutanlarından Aydınoğlu Osman Tufan Bey'in adına izafeten bugünkü adını almıştır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[2] | 17.863 | 2.443 | 15.420 |
| 1965[3] | 20.334 | 2.906 | 17.428 |
| 1970[4] | 22.919 | 3.960 | 18.959 |
| 1975[5] | 23.050 | 4.314 | 18.736 |
| 1980[6] | 23.862 | 5.044 | 18.818 |
| 1985[7] | 25.611 | 6.004 | 19.607 |
| 1990[8] | 22.672 | 5.663 | 17.009 |
| 2000[9] | 20.171 | 5.332 | 14.839 |
| 2007[10] | 18.279 | 5.292 | 12.987 |
| 2008[11] | 19.045 | 5.638 | 13.407 |
| 2009[12] | 18.768 | 5.512 | 13.256 |
| 2010[13] | 18.072 | 5.376 | 12.696 |
| 2011[14] | 17.481 | 5.469 | 12.012 |
| 2012[15] | 17.546 | 5.742 | 11.804 |
| 2013[16] | 18.234 | 18.234 | veri yok |
| 2014[17] | 19.184 | 19.184 | veri yok |
| 2015[18] | 17.759 | 17.759 | veri yok |
| 2016[18] | 17.558 | 17.558 | veri yok |
| 2017[18] | 16.640 | 16.640 | veri yok |
| 2018[18] | 17.667 | 17.667 | veri yok |
| 2019[18] | 17.102 | 17.102 | veri yok |
| 2020[18] | 16.966 | 16.966 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Tufanbeyli'nin 33 mahallesinin 3'ü merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 5.825 kişi (%35,0) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 31,8 km uzaklıktaki Pekmezli'dir. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.390 kişi ile Çatalçam'dır. Tufanbeyli'nin nüfusu 2017 yılında %5,23 azalmıştır.
Dışa göç konusunda yıllardır süren bir durumu mevcut olan ilçenin, iş bulmak amacıyla çeşitli illere göç etmiş yoğun bir nüfusu vardır. Başta Adana, Kayseri ve Mersin olmak üzere Türkiye'nin çeşitli illerinde, ayrıca Almanya, Fransa başta olmak üzere, Hollanda ve diğer avrupa ülkelerinde yaşayan yoğun bir nüfusu bulunmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Tufanbeyli ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
| Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
| 2016[19] | 2017[20] | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | Cumhuriyet Mah. | 1,1 | 3.013 | 2.702 | |||
| 2 | İstiklal Mah. | 0,0 | 2.036 | 1.934 | |||
| 3 | Yenicami Mah. | 4,9 | 1.206 | 1.189 | |||
| Tufanbeyli (merkez) | 1.417 | 6.255 | 5.825 | ||||
| 4 | Akçal Mah. | 12,6 | 1.546 | 50 | 55 | ||
| 5 | Akpınar Mah. | 5,4 | 1.421 | 269 | 255 | ||
| 6 | Ayvat Mah. | 17,2 | 1.572 | 192 | 176 | ||
| 7 | Bolatpınarı Mah. | 7,9 | 1.389 | 177 | 163 | ||
| 8 | Bozgüney Mah. | 13,2 | 1.481 | 968 | 965 | ||
| 9 | Çatalçam Mah. | 19,9 | 1.567 | 1.411 | 1.390 | ||
| 10 | Çukurkışla Mah. | 19,7 | 1.318 | 161 | 135 | ||
| 11 | Damlalı Mah. | 5,2 | 1.417 | 343 | 328 | ||
| 12 | Demiroluk Mah. | 20,5 | 1.653 | 358 | 365 | ||
| 13 | Doğanbeyli Mah. | 22,3 | 1.437 | 871 | 768 | ||
| 14 | Doğanlı Mah. | 10,4 | 1.491 | 751 | 705 | ||
| 15 | Elemanlı Mah. | 12,0 | 1.500 | 274 | 284 | ||
| 16 | Evci Mah. | 16,6 | 1.531 | 163 | 154 | ||
| 17 | Fatmakuyu Mah. | 19,6 | 1.632 | 53 | 46 | ||
| 18 | Güzelim Mah. | 15,7 | 1.357 | 147 | 126 | ||
| 19 | Hanyeri Mah. | 26,3 | 1.681 | 71 | 62 | ||
| 20 | İğdebel Mah. | 22,8 | 1.616 | 86 | 84 | ||
| 21 | Karsavran Mah. | 15,5 | 1.403 | 456 | 454 | ||
| 22 | Kayapınar Mah. | 12,5 | 1.454 | 90 | 78 | ||
| 23 | Kayarcık Mah. | 15,5 | 1.462 | 832 | 780 | ||
| 24 | Kirazlıyurt Mah. | 25,9 | 1.447 | 523 | 512 | ||
| 25 | Koçcağız Mah. | 12,3 | 1.531 | 37 | 46 | ||
| 26 | Ortaköy Mah. | 24,5 | 1.534 | 449 | 456 | ||
| 27 | Pekmezli Mah. | 31,8 | 1.563 | 925 | 895 | ||
| 28 | Pınarlar Mah. | 4,7 | 1.358 | 231 | 216 | ||
| 29 | Şar Mah. | 15,1 | 1.442 | 334 | 326 | ||
| 30 | Taşpınar Mah. | 7,9 | 1.397 | 72 | 64 | ||
| 31 | Tozlu Mah. | 12,8 | 1.533 | 136 | 122 | ||
| 32 | Yamanlı Mah. | 11,5 | 1.350 | 595 | 557 | ||
| 33 | Yeşilova Mah. | 15,7 | 1.341 | 278 | 248 | ||
| Tufanbeyli (kırsal) | 11.303 | 10.815 | |||||
| Tufanbeyli (ilçe) | 17.558 | 16.640 | |||||
* Km, İstiklâl Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
İlçe, ekonomik olarak Kozan ve Kayseri'ye bağlıdır. Bununla birlikte, ilçe sınırlarında yer alan geniş linyit sahaları sebebiyle, son yıllarda enerji firmalarının da ilgisini çekmeye başlamış ve kömürlü termik santraller kurulmaya başlanmıştır. 2018 yılı itibarıyla bir kömürlü termik santral üretimde ve bir diğer santral içinse ÇED Olumlu kararı verilmesinin ardından inşaası beklenmektedir. Bölge halkının büyük kısmı dolaylı ya da doğrudan bu santral katkısıyla geçimini sağlamaktadır Bunun yanı sıra, yöre halkının özellikle kırsal bölgelerinde yaşayanlar, geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
İlçede buğday, şekerpancarı, fasulye, nohut, patates üretimi çoğunluğu oluşturmaktadır. Son yıllarda meyvecilik içinde adımlar atılmaktadır. Su kaynakları açısından zengin olmasına rağmen kullanım yönünden zayıftır.
Tufanbeyli ilçesine bağlı 30 adet mahalle bulunmaktadır. Bu köyler sırasıyla Karadurdu, Karaburun, Akçal, Akpınar, Ayvat, Bolatpınar, Bozgüney, Çatalçam, Çukurkışla, Damlalı, Demiroluk, Doğanbeyli, Doğanlı, Elemanlı, Evci, Fatmakuyu, Hanyeri, İğdebel, Karsavuran, Güzelim, Kayapınar, Kayarcık, Kirazlıyurt, Koçcağız, Ortaköy, Pekmezli, Pınarlar, Şarköy (Comana), Taşpınar, Tozlu, Yeşilova ve Yamanlı mahalleleridir.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
