Truva Atı

Truva atı, Odysseus'un Truva surlarını aşmak ve şehre gizlice girmek için yaptırdığı tahtadan at maketidir. Truva savaşı yaklaşık 10 yıldır sürmektedir. Askerler bıkkın ve yorgundur. Zekası sayesinde Athena tarafından da sevilen Odysseus'un aklına tahtadan bir at yapma fikri gelir. Plana göre Akhalılar savaştan çekiliyor gibi gözüküp, geride çok büyük bir tahta at bırakırlar. Odysseus ve diğer seçkin komutanlar atın içine gizlenirken, diğerleri denize açılıp gemileri Bozcaada'nın arkasına, Truvalıların onları göremeyeceği bir şekilde gizlerler. Planın yürümesi için, görevi tahta atın Truvanın surlarından içeri girmesini sağlamak olan bir Akhalı askeri atın yanında bırakırlar. Akhalıların çekildiğini gören Truvalılar, şaşkınlık içinde batı kapısının önündeki dev tahta atın yanına giderler. Bu sırada ortaya çıkan Sinon ismindeki Akhalı asker, Yunanlardan nefret ettiğini, onu Akhalıların geri dönüşleri için gerekli rüzgarın çıkması adına kurban seçtiklerini ve kendisinin kaçarak kurtulduğunu söyler.

Tahta at Tanrıça Athena'ya kutsal bir sunak olarak yapılmıştır. Büyük olmasının sebebi Truvalıların onu dar şehir kapılarından şehrin içine almalarını engellemek içindir. Akhaların beklentisi Truvalıların bu atı yakıp yıkmalarıdır. Böylece Tanrıça Athena'nın öfkesini Truva üzerine çekmiş olacaklardır. Ama Truvalılar atı şehrin içine alıp onu korurlarsa Athena'nın lütfu Troyalılara yönelecektir.

Akhalı askerin sözlerine inanan ve barışmak isteyen Truvalılar bu sözlere inanırlar ve tahta atı içeri alırlar. Gece barış kutlamalarıyla eğlenen ve alkolün etkisiyle sızan Truvalılar, atın içindeki Akhalı savaşçılar tarafından öldürülür. Bu sırada Truva'nın surlarına yaklaşmış olan Akhalı ordusunun da takviyesiyle Truva şehri tamamen yıkılır. Truva'nın baştan sona yakıldığı bu katliam sonrasında Menelous Helen'i alarak Yunanistan'a gider.

Truva atının gerçekten var olup olmadığı bilinmemektedir. Homeros tarafından anlatılan öyküde geçmekle birlikte, bunun bir metafor olduğunu düşünen tarihçiler de bulunmaktadır. Bu tarihçilere göre, Truva atı gerçekten inşa edilmemiştir ve ancak deprem tanrısı da olan Poseidon'un simgesi olan atın, depremle yıkılan Truva surlarından içeri girme olayının metafor olarak Homeros tarafından kullanıldığı düşünülmektedir.^[1]

Remove ads

Sanatsal temsiller

Truva Atı'nın ilk edebi görünümlerinden daha önceki veya çağdaşı olan resimsel temsilleri, hikâyenin çağdaş izleyicileri tarafından algılanan anlamının ne olduğunu açıklığa kavuşturmaya yardımcı olabilir. Truva Atı'nın günümüze ulaşan çok az antik (MÖ 480'den önce) tasviri vardır.^[2]^[3] En eskisi MÖ 700'lerden kalma bir Boeotia fibulası üzerindedir. Diğer erken tasvirler Yunan adaları Mikonos ve Tinos'ta bulunan ve her ikisi de genellikle MÖ 675 ve 650 yılları arasına tarihlenen iki kabartma pitos üzerinde yer almaktadır. Tarihçi Michael Wood, Mikonos vazosunu MÖ sekizinci yüzyıla, yani Homeros'a atfedilen yazılı anlatılardan öncesine tarihlemekte ve bunu Truva Atı hikâyesinin bu anlatılar yazılmadan önce de var olduğuna dair bir kanıt olarak öne sürmektedir.^[4] Truva atının diğer arkaik temsilleri MÖ 560 yılına tarihlenen bir Korint aryballosunda, MÖ 540 yılına tarihlenen bir vazo parçasında ve bir Etrüsk akik böceği mührü üzerinde bulunmaktadır.^[5] MÖ 400 civarına tarihlenen bir kaliks kraterden elde edilen kırmızı figürlü bir Attika parçası, Yunanlıların Truva Atı'ndan aşağıya indiği sahneyi tasvir etmektedir ve ahşap ambar kapısı ile temsil edilmektedir.^[6]

Korint aryballosunda Truva Atı tasviri (y. MÖ 560), Cerveteri'de (İtalya) bulundu
Truva Atı'ndan savaşçılar,Orbetello'dan (İtalya) tavan arası siyah figürlü bir kraterin parçası, y. 540 BC
Truva atı Eğlence Tarihi (1902) tasvir edilmiştir.
Domenico Tiepolo'nun(1773) Truva'daki Truva Atı Alayı'ndan detay, Virgil'in Aeneis'inden esinlenilmiştir.
2004 yapımı Truva filminde yer alan Truva atı şimdi Çanakkale'de sergileniyor