Theodor Wiegand
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Theodor Wiegand (d. 30 Ekim 1864, Bendorf - ö. 19 Aralık 1936, Berlin), Alman klasik arkeologdur.
Batı Anadolu'da Priene, Didim, Milet ve Bergama gibi önemli antik kentlerde kazılar yaptı. Priene'de Hans Shrader ile birlikte Zeus Tapınağı’nı ortaya çıkardı. Milet'te 15 yıl sürdürdüğü kazılarda 2. yy'da yapılmış 15.000 kişilik tiyatroyu temizledi, güney agorasını ortaya çıkardı ve agoranın anıtsal kapısını Berlin'e götürülerek Bergama Müzesi'nde yeniden kurdu. Bergama'daki kazılarda Serapis Tapınağı'nı, Asklepieion olarak bilinen sağlık merkezindeki tapınakları ve buraya giden kutsal yolu ortaya çıkardı.[1]
1864 yılında Bendorf'ta doktor Konrad Wiegand ve eşi Ida'nın en büyük oğlu olarak dünyaya geldi. Kassel'de liseden mezun olduktan sonra Münih, Berlin ve Freiburg üniversitelerinde sanat tarihi, arkeoloji ve Ortadoğu tarihi okudu. Üniversite öğrenciliği sırasında Münih'te "Corps Suevia München" isminde bir öğrenci cemiyetine katıldı. Bu cemiyet sayesinde hayat boyu sürecek önemli ve değerli dostluklar kurdu.[2]
1894'te Wilhelm Dörpfeld yönetimindeki Akropolis kazılarına katılmak üzere Atina'ya gitti. 1895'te arkeolog Carl Humann'ın asistanı olarak Anadolu'da Antik Yunan şehirlerinden Priene kazılarına katıldı.[3] Bu kazılar 1899 yılında başarıyla tamamlandı.
Wiegan, 1899 - 1911 yılları arasında Berlin Müzeleri'nin yurtdışı temsilcisi olarak İstanbul'da görev yaptı. Bu sırada Gümüşsuyu'ndaki Alman konsolosluğunda da bilim ataşesi olarak görevliydi. Bu görevi esnasında Almanlar'ın Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında Anadolu ve Mezopotamya'da kalan arkeolojik kalıntı ve eserlere olan ilgisi doğrultusunda araştırmalar ve kazılar yaptı. Hubert Knackfuß ile birlikte 1899'dan 1911'e kadar antik metropol ve ticaret metropolü Milet'in bazı kısımlarını kazdı. Kazı alanı doldurulduğu ve önce bataklık alanı boşaltıldığı için burada önemli hazırlık çalışmaları yapılması gerekiyordu. Meşhur filozoflar Thales ve Anaximandros'un M.Ö. 5'inci yüzyıldan kalma Mileti'ni bulma umuduyla devam edilen kazılarda, bugün Berlin Bergama Müzesi'nin ana eserlerinden biri olan Milet'in ünlü pazar kapısı da dahil olmak üzere birçok görkemli Helenistik kalıntıyı keşfetti.
14 Ocak 1900'de bankacı Georg von Siemens'in kızı Marie von Siemens ile evlendi. Bu evlilikten iki oğlu oldu. Milet kazıları devam ederken Didim'de (1905-1911) ve Sisam'da (1910-1911) başka kazılara da katıldı.
1912'de Berlin'e döndü. Mimar Peter Behrens'e Berlin'in Dahlem semtinde "Wiegand Konutu"nu yaptırdı.
1912'den 1930'a kadar yılları arasında "Berlin Antik Eserler Koleksiyonu"nun yöneticiliğini yaptı. Bergama Müzesi'nin inşaatı onun yönetimi altında tamamlandı. Bergama Tapınağı, Osmanlı İmparatorluğu'ndan gemilerle buraya getirilip tekrar inşa edildi.
Theodor Wiegand, Birinci Dünya Savaşı'nda İhtiyat Yüzbaşısı olarak Alman ordusuna katıldı, Asya Kolordusu'nda topçu subayı olarak Suriye'ye geldi. Osmanlı Devleti'nin 4. Ordu Kumandanı Cemal Paşa tarafından "4. Ordu Eski Eserler Müşaviri"” olarak maiyetine alındı ve bölgede Alman-Türk Tarihî Eserleri Koruma Komutanlığı'na başkanlık etti.[4]
Şam, Petra ve Sina'nın durumunu inceleyen ayrıntılı değerlendirmeleri savaşın sona ermesinden sonra yayınlandı. 1898'de II. Wilhelm'in ziyaretinden sonra başlayan ve 1924'e kadar devam eden, Lübnan'ın Baalbek kentindeki Alman kazı faaliyetlerinin tamamlanmasından da Wiegand sorumluydu.
Lübnan'da yüzbinlerce kişinin açlık ve salgın hastalık sebebiyle öldüğü 1916 ile 1918 arasında bölgede görev yapan Wiegand, felâketle ilgili gözlemlerini "Hilâlin Son Çeyreği" başlığıyla neşredilen anılarında aktardı.[5]
Wiegand'ın son kazısı, 1927'de yeniden başlatılan Bergama kazıları oldu. Bu fasılda kale cephaneliklerini keşfetti ve şehrin girişindeki Asklepios tapınağını ortaya çıkardı.
Theodor Wiegand, 1930 yılında devlet hizmetinden emekliye ayrıldı. Aynı yıl Alman İmparatorluk Arkeoloji Enstitüsü'nün başkanlığını devraldı.
Theodor Wiegand, Aralık 1936'da 72 yaşında Berlin'de öldü.[6] Karısı Marie Wiegand da, 1960 yılında oraya defnedildi. Bir oğulları Werner Wiegand, İkinci Dünya Savaşı'nda Silezya'da öldü.
Theodor Wiegand'ın mezarı, 2014 yılına kadar Berlin Eyaleti'ne tarafından korundu. Koruma süresi dolduktan sonra 2015 yılında mezarlıktaki yer yetersizliği nedeniyle mezar boşaltıldı.
"Theodor Wiegand Cemiyeti: Alman Arkeoloji Enstitüsü Dostları Derneği" adlı vakıf, Theodor Wiegand'a ithaf edildi.[7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
