Taş Bebek (opera)

"Taş Bebek", Ahmed Adnan Saygun’un 1934’te bestelediği, librettosu Münir Hayri Egeli’ye ait, lirik fantezi türünde tek perdelik opera eseridir. Türkiye'de sahnelenen ilk Türkçe operalardan biridir. Eser, “mükemmel” insanlardan oluşan yeni bir nesil yaratmak gerektiği fikrini işler.^[1]

Taş Bebek

Müzik	Ahmet Adnan Saygun
Libretto	Münir Hayri Egeli
Gala	17 Aralık,1934
İlk gösterim yeri	Ankara Halkevi, Ankara
Oyuncular	Varişli (bas), Taş Bebek (soprano), Usta (Tenor), Ellik Bekir (Alto), Cüce (Tenor)

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Kasım 1934’te verdiği sipariş üzerine, onun Ankara’ya gelişinin 15. yıldönümü nedeniyle 27 Aralık 1934 gecesi sahnelenmek üzere yazılmıştır. Necil Kazım Akses’in aynı nedenle bestelediği "Bay Önder" operası ile birlikte ilk defa Ankara Halkevi sahnesinde cumhurbaşkanının huzurunda 27 Aralık 1934 gecesi Saygun’un yönetiminde sahnelenmiştir.^[2] Bu, eserin ilk ve tek sahnelenişidir.^[1]

Konusu

Eski çağlar içinde bir çağda yaşayan ve bebek yapan Akman Usta, örnek bir kadın yapmak ister. Kumabanu isimli bebek canlanır ama Akman Usta kalbini takmayı unutur.

Canlanan "Taş Bebek", ustaya aşık olur ve birlikte kaçmayı teklif eder. Teklifi kabul eden Akman Usta hazırlık için dışarı çıkar. Usta çıktığında içeri çırağı Varişli girer ve kız, ona aşık olup çırakla kaçar gider.

Akman Usta geri döndüğünde kızı bulamayınca yanına çalışan kalfa kadına yakınır. Kadın, "Sen yanlış yolu tuttun, senin işin insan yaratmak değil, ancak tanrı yarattığı insanı rûhen zenginleştirmektir" der. Bu sırada çırak, kucağında Taş Bebek ile içeri girer. Taş Bebek can çekişmektedir. Ruhtan ve gönülden yoksun olduğu için ölür.

Roller

Rol	Ses tipi	Prömiyerde Roller, 17 Aralık 1934 (Orkestra şefi: Ahmet Adnan Saygun)[1]
Varişli	Bas	Bay Nurullah Şevket
Taş Bebek	Soprano	Bayan Celile Enis
Usta	Tenor	Bay Avni
Ellik Bekir	Alto	Bayan Güzide
Cüce	Tenor-Konuşmacı	Bay Selahattin
Kelebek kızlar	(Figüranlar)	Sevim, Hayrinnisa, Harika

Kaynakça

1. "Güzide Berran Gönen, Taş Bebek Operasının Dramatik Yapısı, Operaturkiye.com Eser Analizleri sayfası, 10.07.2011, Erişim tarihi:18.12.2014". 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014.
2. "Ezgi Saydam, Cumhuriyet Döneminde Çağdaş Çoksesli Türk Müziği'nin Oluşumu ve Gelişimi, Ezgisaydam.com sitesi Nisan 2011, Erişim tarihi:18.12.2014". 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014.