En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

TUSAŞ Kaan

Türkiye’nin Geliştirdiği 5.Nesil Savaş Jeti Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

TUSAŞ Kaan
Remove ads

TUSAŞ KAAN, TUSAŞ tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin 2020'li yılların sonunda seri üretim aşamasına getirmeyi planladığı çift motorlu, düşük görünürlük, sensör füzyonu, hava-hava ve havadan yere hâkimiyetlerde üstün özellikleri bulunan beşinci nesil jet savaş uçağı projesidir.[3] 21 Şubat 2024 tarihinde ilk uçuşunu, 6 Mayıs 2024 tarihinde ikinci uçuşunu gerçekleştirmiştir. İlk aşamada 2028'e kadar 20 adet uçağın Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi ve 2030'dan itibaren TSK Envanterinde bulunan F4 ve F-16 tipi eski uçakların yerini alması beklenmektedir.

Pratik Bilgiler Türü, Ulusal köken ...
Remove ads

KAAN'ın tasarımı, Türkiye'nin de ortağı olduğu F-35 projesinin hava-hava savaşındaki zayıflıklarını gidermeye yönelik TUSAŞ'da başlamıştır. Ancak Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasından sonra başlayan yaptırım süreci üretici konumunda olan Türkiye'nin F-35 programından resmen çıkarılmasıyla sonuçlanmış ve KAAN, Türkiye'nin devam eden tek 5. nesil savaş uçağı projesi durumuna gelmiştir. KAAN'ın prototipinin 18 Mart 2023'te piyasaya sürüleceği ve ilk uçuşunu 2023 yılının sonunda yapacağı[4][5] resmî olarak açıklandı. Prototipin taksi yapma ve yerde çalışma testleri, 17 Mart 2023'teki tanıtımda resmen başladı.[6]

Proje başlarda İngilizce olarak Turkish Fighter X (TF-X) olarak isimlendirilse de sonraları Milli Muharip Uçak (MMU) adı kullanılmaya başlandı. Resmî olarak 1 Mayıs 2023 tarihindeyse KAAN adını aldı.[7]

27 Aralık 2023 tarihinde yapılması planlanan ilk uçuşun ertelenmesinden[8] sonra, 21 Şubat 2024 tarihinde Ankara Mürted Hava Meydanı'dan kalkış yaparak ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[9] İlk uçuş sırasında yerli olarak geliştirilen kanopi ve özel olarak üretilen boya kullanılmıştır.[10]

6 Mayıs 2024 tarihinde 2. uçuşunu gerçekleştiren Kaan, 14 dakika havada kalmış, 10000 feet irtifaya ulaşmış ve 230 knot hıza ulaşmıştır.[11]

Remove ads

Geliştirme süreci

Özetle
Bakış açısı

Savunma Sanayii İcra Komitesinin 15 Aralık 2010 tarihindeki toplantısında, Hava Kuvvetleri Komutanlığının 2020'li yıllardan sonraki jet eğitim uçağı ve savaş uçağı gereksiniminin ulusal olanaklarla geliştirilme projesi olarak ilk aşamada kavramsal tasarım yapılması için TUSAŞ ile sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verilmiştir.[12]

Thumb
Paris Air Show'da MMU (TF-X)'ya ait prototip (ilkörnek)

5. nesil savaş uçakları sınıfında, sahip olacağı aviyoniklerle ve radar dalgalarını sönümleme özelliğine sahip kompozit malzemelerden üretilecek, radarda düşük görünürlüklü bir gövde tasarımına sahip olması amaçlanan TF-X'in 2011 yılı itibarıyla TUSAŞ tarafından kavramsal tasarım aşaması başlatılmış olup kavramsal tasarım çalışmaları 29 Eylül 2013'te tamamlanmıştır.[13]

Jet eğitim uçağı ve savaş uçağı gereksinimine yönelik olarak;

  • Hava Kuvvetleri Komutanlığı harekât gereksinimlerinin belirlenmesi,
  • Gereksinimlerin analizi çalışmaları ve bunları karşılayan
  • Uçağın ve sistemlerinin kavramsal tasarımı,
  • Milli olanak ve yetenekler ile yapılabilirliğin araştırılması ve
  • Uluslararası işbirliği modelleri

başlıklarında çalışılmıştır.[14]

Saab AB ile ortaklık

Şubat 2013'te dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Saab ile görüşmeler yapılmış, 13 Mart 2013 tarihinde dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün İsveç'e devlet ziyareti sırasında ise TUSAŞ ile İsveçli Saab şirketi ile bir anlaşma imzalanmıştır.[15]

  • Saab AB, Türkiye'nin TF-X programı için teknolojik tasarım yardımı sağlayacaktır.
  • TUSAŞ'ın Saab'ın savaş uçağı tasarım birimini satın alma seçeneği vardır.

Fakat daha sonra bu düşünceden vazgeçilmiş, 8 Ocak 2015'te Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu; TF-X programının Kore, İsveç, Brezilya ve Endonezya ortaklığında değil tamamen bağımsız yerli bir platform olacağını açıklamıştır.

Tasarım seçimi

2015 yılına kadar yapılan değerlendirmelerde üç adet tasarım öne çıkmıştır:

Ocak 2015'te yapılan Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısında maliyeti yüksek olmasına karşın boyu diğerlerinden daha uzun olan, daha fazla silah yükü taşıyabilen, daha yüksek sürate ve menzile ulaşabilen çift motorlu FX-1 modelinin seçilmesi gerektiğini belirtildi.[17][18]

Teklif süreci

13 Mart 2015 tarihinde Türk Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) Türk Silahlı Kuvvetlerinin "bir sonraki uçak tedarik programını karşılayacak" yerli tasarım, geliştirme ve üretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için resmen Türk şirketlerine Bilgi Talebi Dosyası (Request for Information - RFI) yayımladı.[19] Yine aynı dönemde uçağın motoru için de TÇD (Teklife Çağrı Dosyası) yayımlanmış; General Electric, Eurojet ve Snecma firmaları bu dosyaya dönüş yapmıştır. TÇD kapsamında Türkiye'deki motor altyapısını geliştirilebilecek ve mümkün olduğu sürece yerli üretim olacak bir motor istenmiştir.[16]

BAE Systems ile anlaşma

Aralık 2015'te, Türkiye'nin Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), ülkenin yeni nesil hava üstünlük savaşçısının tasarımına yardımcı olması için Birleşik Krallık kuruluşu BAE Systems'i seçtiğini açıkladı. Aynı gün Rolls-Royce, Türkiye'ye EJ200 motoru teknoloji transferi ve MMU programı için bir türevinin ortak geliştirilmesi teklifinde bulundu.[20][21]

Dönemin İngiltere Başbakanı Theresa May, Ocak 2017'de Türkiye'yi ziyareti sırasında BAE Systems ve TUSAŞ yetkilileri, BAE'nin uçakları geliştirme konusunda yardım sağlaması için yaklaşık 100 milyon sterlin tutarında bir anlaşma imzalamıştır.[22]

TUSAŞ ile HAVELSAN işbirliği

Mayıs 2020 tarihinde TUSAŞ ile HAVELSAN, gömülü eğitim/simülasyon (Embedded Training), eğitim ve bakım simülatörleri ve çeşitli alanlarda verilecek mühendislik desteği (Virtual Test Environment, proje seviyesi yazılım geliştirme ve siber güvenlik) konularında iş birliğine imza atmıştır.[23]

Program takviminin açıklanması

Geliştirme sürecinin Faz-1 kısmının 2014 yılının sonunda tamamlanması hedeflenmiş olsa da T0 denilen ve başlangıç koşullarının yerine getirilip projenin resmî olarak başlamasını belirten durum 2018 yılının sonunda olmuştur.

30 Haziran 2021'de Türk Hava Kuvvetleri, MMU programı hakkında basına açık bir sunum yaptı. Sunumda T0 aşamasının hemen ardından Faz-1 Aşama-1 ile birlikte ön tasarım çalışmalarına başlandığı belirtildi. Ön tasarım faaliyetlerinin bir parçası olarak sistem gereksinimleri incelemesi (SRR) yürütülmektedir. 2022'nin sonuna kadar sistem işlevsellik incelemesi (SFR) ve sistem gereksinimleri incelemesi (SRR) süreçlerinin tamamlanması hedeflenmektedir. Böylece ön tasarım faaliyetleri tamamlanmış olacaktır.[24]

Faz-1 Aşama-2 kapsamında ise 2022-2029 döneminde, MMU'nun detay tasarım ve kalifikasyon faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Uçak 2023 yılında hangardan çıkacak, 2024 yılında kritik tasarım inceleme (CDR) faaliyetleri gerçekleştirilecek, 2025 yılı içerisinde Blok-0 denilen ilk uçağın üretimi tamamlanacak ve 2026 yılında ilk uçuş gerçekleştirilecektir. Bu tarihe kadar, 3 adet prototipin üretilmesi hedeflenmektedir.[24]

Blok-1 konfigürasyonunun 2029 yılına kadar geliştirilmesi planlanmaktadır. Faz-2 kapsamında 10 adet Blok-1 savaş uçağı üretimi planlanmakta olup, uçaklar 2030-2033 yılları arasında Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edilecektir. Faz-3'te 2034-2040 yılları arasında diğer MMU bloklarının geliştirilmesi ve seri üretim faaliyetleri planlanmaktadır.[24]

Thumb
MMU (TF-X) prototipine ait arkadan görünüm (Le Bourget, 2019)

Parça üretiminin başlaması

4 Kasım 2021 tarihinde MMU'nun ilk parçası üretildi. TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil; "Millî muharip uçağımızın ilk parça üretimini gerçekleştirdik. Ülkemizin beka projesi için attığımız her adım bizim için çok anlamlı, çok kıymetli. Heyecanla, gayretle çalışarak aynı yolda yürüdüğümüz tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum." ifadelerinde bulundu.[25]

Pakistan ile işbirliği iddiaları

Pakistan merkezli Aaj haber ajansının programına konuk olan Pakistanlı emekli general AvM Dr Rizwan Riaz ile TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, MMU projesinin Türkiye-Pakistan iş birliğinde yürütüldüğünü açıkladı. Pakistan'ın AZM projesi kapsamında edindiği birikimlerin Türkiye'nin MMU kapsamında edindiği birikimler ile ortak kullanılacağı belirtildi.[26] Fakat daha sonra TUSAŞ kaynakları bunun bir yanlış anlaşılma olduğunu, böyle bir anlaşmanın yapılmadığını söyledi.[27]

Son montaj hattı süreci

MMU'nun 4 Kasım 2021'de başlayan parça üretimi bir sene boyunca devam etmiş, üretilen parçalar birleştirilmiş ve uçak 23 Kasım 2022 tarihinde son montaj hattına girmiştir.[28][29] MMU'nun prototipinin gerçek görüntüleri de yine bu tarihte kamuoyu ve basın organları ile ilk kez paylaşılmıştır. Aralık 2022'de uçak kendi tekerlekleri üzerine alınmış, kanopisi ve motorları takılmıştır.[30]

Test süreci

16 Mart 2023 tarihinde Millî Muharip Uçak, üretimin tamamlanmasının ardından testler için hangardan çıkartıldı. Motor çalıştıran uçak bir süre pistte ilerleyerek ilk taksi testini gerçekleştirmiş oldu.[31] 21 Şubat 2024 tarihinde ise ilk uçuş testini başarıyla tamamladı.[32]

İkinci test uçuşunu 6 Mayıs 2024'te yapan KAAN, havada kaldığı 14 dakikalık sürede 10.000 feet irtifaya çıkarken 230 knot hıza ulaşmayı da başardı.[33]

5 Aralık 2024 tarihinde ilk kez maksimum itki testi ile artyakıcı çalıştırıldı.[34]

Remove ads

Tasarım

Özetle
Bakış açısı

Uçağın birebir ölçülerde hazırlanan maketi ilk defa 2019 Paris Havacılık Fuarı'nda kamuoyuna tanıtılmıştır.[35] Haziran 2021'de ise Türk Hava Kuvvetleri'nin basına yaptığı sunumda MMU'nun tasarım özellikleri ve gereksinimleri açıklanmıştır:[24]

  • Yüksek manevra kabiliyeti ve güçlü bir itki sistemi
  • Süperseyir kabiliyeti
  • Uzun harekât yarıçapı
  • Radarda düşük görünürlük
  • Sensör füzyonu
  • Gelişmiş veri bağı kabiliyetleri
  • Yüksek hassasiyete sahip mühimmatlar atabilme kabiliyeti

Uçak gövdesi

Hüseyin Yağcı, MMU programının TUSAŞ'ın üç kavramsal tasarımında görselleştirilen şimdiye kadar düşük radar kesit yoğunluğu, iç silah koyları ve süperseyir yeteneği için en uygun hale getirilmiş bir tasarımda olduğunu ifade etmiştir; bunlar beşinci nesil savaş uçağı ile ilgili özelliklerdir. TUSAŞ'ın Gelişmiş Karbon Kompozit gövde tesisi, Lockheed Martin F-35 Lightning II uçağına gövde üretmek için hazırlanmıştır. Türkiye Savunma Sanayii Müsteşarlığı (şimdiki adıyla Savunma Sanayi Başkanlığı) ayrıca MMU gövdesi için yeni bir hafif karbon kompozit termoplastik gelişimi için bir ihale yayınlamıştır.

Ocak 2023'te basına yapılan soru-cevap etkinliğinde uçağın ön kokpit, orta gövde, kanatlar ve kuyruk olmak üzere dört ana parçadan oluştuğu belirtilmiştir. Ön bölümde 7050 ve 77450 serisi alüminyum kullanıldığı, orta gövdede titanyum imalat yapıldığı, dış kaplama ve hava alık girişlerinin ise kompozit malzemeden olduğu açıklanmıştır.[36]

2025 yılında KAAN'ın gövde tasarımında güncellemeler yapılacağı açıklanmıştır. Buna göre uçağın uzunluğu 0,7 metre, kanat açıklığı 0,6 metre ve yüksekliği 1 metre azaltılacaktır.[37] Bu değişiklikler ile uçağın aerodinamik performansını ve manevra kabiliyetini artırmayı hedefliyor.[37] Ayrıca daha kompakt bir yapı sayesinde bakım ve operasyonel verimliliğin de yükseltilmesi amaçlanıyor.[37]

Görev sistemleri ve kabiliyetler

Bütünleşik Radyofrekans Sistemi (BÜRFİS)

  • Proje kapsamında üretilecek uçaklarda kullanılacak olan MURAD-600A AESA burun radarı, ASELSAN Bütünleşik RF Sisteminin (BÜRFİS) bir parçası olacaktır. Sistemin elektronik devreleri GaN tabanlı transistörele sahip yeni nesil RF bileşenler içermektedir. BÜRFİS radar kabiliyetlerine ek olarak; entegre yüksek başarımlı elektronik harp ile geniş bant spektrum izleme, yönlü elektronik karıştırma yeteneklerine ve SAR, ISAR, nokta-SAR, şerit-SAR gibi SAR (sentetik açıklıklı görüntüleme) özelliklerine sahiptir. Bilişsel operasyon ve nöral ağ ile karar destek mekanizmalarını içerir.

Bütünleşik Elektro-Optik Sistem (BEOS)

  • Kızılötesi arama ve takip sistemi (IRST – Infrared Search and Track), bütünleşik elektro-optik hedefleme sistemi (EOTS – Electro-Optical Targeting System), tam küresel gece/gündüz görüntüleme ve kızılötesi (füze ikaz ve görüntüleme) sistemi (DAS – Distrubuted Aperture System) sistemleri ile pasif durumsal farkındalık ve istihbarat, keşif, gözetleme ve hedefleme yetenekleri hedeflenmektedir.[38]

Bütünleşik Haberleşme, Seyrüsefer, Tanıma-Tanıtma Sistemi (BÜHSET)

  • ICNAirASQ9683 ve Mod5/S IFF CIT; gelişmiş ağ merkezli harp isterinin ve seyrüsefer gereksinimlerinin karşılanması ve tanıma/tanıtma fonksiyonlarının yerine getirilmesi hedeflenmektedir. Sistem; radyo navigasyon ekipmanları, hava taktiksel radyoları, yer ve uydu tabanlı ufuk içi ve ufuk ötesi iletişim sistemleri, aletli yaklaşma ve iniş sistemi enstrümanları, küresel seyrüsefer ve anti-jam kabiliyetli GNSS özellikleri, engel ve zemin tespiti ile otomatik arazi ve trafik çarpışma önleme sistemi, IFF Mod 5/S sorgulayıcı-cevaplayıcı sistemi ve çok fonksiyonlu kriptolu kol içi /taktik veri bağına sahiptir.[38]

Bütünleşik Bilgi İşlem Ünitesi (BÜİT)

  • Merkezi yönetim, uçuş kontrol, hava aracı yönetim ve görev bilgisayarlarını içermektedir. Deterministik ağ teknolojisini ve optik iletişim kanallarını bulundurur. Çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemine ve siber güvenlik altyapısına sahiptir.[39]

Öz Savunma Süiti

  • Radar ikaz sistemi (RWR – Radar Warning Receiver), tam küresel kızılötesi füze ikaz sistemi (MWS – Missile Warning System), lazer ikaz sistemi (LWS – Laser Warning System), yönlendirilmiş kızılötesi karşı tedbirler (DIRCM – Directed Infrared Countermeasures), yanıltıcı parçacık, işaret ışığı yönetimi ile RF sahte çekili dekoy atım/dağıtım sistemi (CMDS - Countermeasure Dispensering System) ve sayısal radyo frekans hafızası (DRFM – Digital Radio Frequency Memory) tabanlı yayın bozma sistemine sahiptir.[40]

Otonom Kol Uçuşu

  • KAAN, OKU (Otonom Kol Uçuşu) konsepti ile ona eşlik eden ANKA-III ve Süper-ŞİMŞEK gibi sadık kanat arkadaşlarını kriptolu veri bağı aracılığıyla komuta edebilecektir. Uçağa entegre bilgi-işlem teknolojilerinin sahip olduğu yapay zekâ, otonomi ve veri füzyonu ile görev, insansız da yönetilebilecektir. Beraberindeki insansız hava araçlarına görevler tayin edebilecek, muharebe sahasındaki; hava, kara ve deniz platformları ile diğer hava savunma sistemlerini yönlendirebilecektir. Müşterek çalıştığı uçakları, veri bağı sayesinde; ISR, hedefleme ya da hava üstünlüğü amacıyla kullanabilecektir. Operasyonel verimlilik açısından pilotun iş yükü azalacak, yüksek maliyetli insanlı platformun sağ kalım ihtimali artırılacaktır.[41]

İtki

TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil 2019 Paris havacılık fuarında yaptığı açıklamada MMU prototiplerinde test aşamasında her biri 29.000 lbs itki üreten 2 adet General Electric F110-GE-129 turbofan motorunun kullanılacağını açıkladı.[42] Bu motorlar halihazırda F-16'larda kullanılmaktadır. Ayrıca boyutu F110'dan daha büyük olan yerli motorun da geliştirilme çalışmalarının devam ettiği açıklanmıştır. Motorun uçağa entegresinde gerekli olan yedi metre uzunluğundaki bir güçlendirilmiş titanyum parçasının üretiminde üç boyutlu titanyum yazıcı teknolojisi kullanılacaktır.[43]

Alternatif olarak Rolls Royce firması ile Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) arasında görüşmeler devam ediyor. Ayrıca TRMotor Güç Sistemleri San. A.Ş. yerli imkanlarla, 5. nesil bir turbofan motor geliştirmek için çalışmalarına devam ediyor.[44]

Haziran 2022 itibarıyla prototip uçaklarda kullanılacak olan F110 motorları Türkiye'ye teslim edilmiştir.[45][46]

14 Ocak 2025 tarihinde, SSB Başkanı Haluk Görgün'ün düzenlediği yıllık değerlendirme toplantısında; 36.000 pound-kuvvet güç üretmesi hedeflenen yerli motorun, 2025 yılında tasarımının dondurulacağı belirtirmiştir.[47]

Çift mürettebatlı varyant

Mart 2022'de TUSAŞ, MMU'nun tandem çift mürettebatlı bir versiyonun da geliştirilebileceğini açıklamıştır. Buna göre Milli Muharip Uçak'ın MUM-T (Manned Unmanned Teaming, İnsanlı İnsansız Ekip) kabiliyetini en yüksek verimlilikle kullanması hedefleniyor. Eklenecek koltuk ile beraber arka koltukta yer alan pilot, Bayraktar Kızılelma gibi insansız hava araçlarını koordine edebilecek ve yönetebilecek.[48]

Ocak 2023'te yapılan bilgilendirme toplantısında ise çift koltuklu varyantın üretilmeyeceği belirtilmiş, ikinci koltukta oturan pilotun yapması beklenen görevler tamamen uçağın bilgisayarına devredileceği söylenmiştir.[36]

Remove ads

Potansiyel kullanıcılar

Özetle
Bakış açısı
 Azerbaycan
  • Azerbaycan Hava Kuvvetleri: Türk Hava Kuvvetleri için geliştirilmekte olan 5. nesil Milli Muharip Uçak KAAN'ın geliştirme faaliyetleri de dahil olmak üzere, üretim konularındaki iş birliğinin çalışma usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla Azerbaycan ile protokol imzalandı.[49]
 Suudi Arabistan
  • Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri: Suudi Arabistan'ın askeri kapasitesini modernize etme hedefleri doğrultusunda 100 adet KAAN savaş uçağı satın almayı düşündüğü iddia edildi. Öte yandan TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu, Birleşik Arap Emirlikleri'nin de KAAN ile ilgilendiğini duyurdu.[50]
 Endonezya
  • Endonezya Hava Kuvvetleri: Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, 10 Nisan 2025'te Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmede, Türkiye'nin beşinci nesil milli savaş uçağı projesi KAAN'da yer almak istiyoruz. Aynı şekilde denizaltı programımızda da Türkiye'nin savunma sanayisinden faydalanmayı hedefliyoruz. dedi.[51]
 Ukrayna
  • Ukrayna Hava Kuvvetleri: Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar ülkesinin KAAN'a olan ilgisini Türk basınına açıkça beyan etti.Aynı zamanda Ukrayna savunma sanayisi KAAN'ın son motoruna ilgi gösteriyor.[52]
 Mısır
  • Mısır Hava Kuvvetleri: Türk internet sitesi Sanayi Gazetesi'nin pazartesi günü yayınladığı bir habere göre Mısır, hava kuvvetlerini, yakın zamanda başarıyla test edilen Türkiye'nin beşinci nesil savaş uçaklarıyla donatmayı düşünebilir.[53]
 Malezya
  • Malezya Silahlı Kuvvetleri: Türkiye, Malezya'ya Kaan'a katılma fırsatı sundu. Milli Savunma Bakan Yardımcısı Celal Sami Tüfekçi, Kuala Lumpur'daki savunma fuarında yaptığı açıklamada, Malezya'ya beşinci nesil savaş uçağı üzerinde çalışma fırsatı sundu.[54]
 Pakistan
  • Pakistan Hava Kuvvetleri: Türkiye ve Pakistan'ın, iki ülke arasında önemli bir adım olacak olan yeni Türk KAAN savaş uçağını üretmek için ortak bir fabrika kurup işletmeye hazırlandığı bildiriliyor.

Bir dizi Türk ve Pakistan haber kuruluşuna göre, bu ayın başlarında Pakistan'da düzenlenen 8. Pakistan-Türk Sanayi Fuarı'nda 32 kurumdan temsilciler bir araya gelerek Ankara ve İslamabad arasında Türkiye'nin KAAN savaş uçağının üretimi için bir ortaklık kurulması planlarını netleştirdiler.[55]

Remove ads

Genel özellikler

Özetle
Bakış açısı

Kaynaklar: TUSAŞ[56]

Teknik özellikler

  • Mürettebat: 1
  • Uzunluk: 20,3 metre (67 ft)
  • Yükseklik: 5 metre (16 ft)
  • Kanat açıklığı: 13,4 metre (44 ft)
  • Kanat alanı: 71,6m²
  • Güç kaynağı: 2 × General Electric F110-GE-129 artyakıcı turbofan (Prototipler ve 20 adet Block-10 üretimi için planlanan)(İlerleyen süreçte TR Motor lisansı altında TEI üretimi 36.000 pound-kuvvet güçteki motor kullanılıcaktır.)
    • Artyakıcı olmadan itki gücü: 2 × 17.155 pound-kuvvet (76 kN)
    • Artyakıcı ile itme gücü: 2 × 29.400 pound-kuvvet (131 kN)

Performans

  • Azami hız: Mach 1,8 (2.210 km/sa; 1.190 kn)
  • Servis tavanı: 55.000 fit (17.000 m)
  • G limiti: +9g / -3,5g

Yapısal özellikler

  • Ön gövde: 7050 T7451 alüminyum
  • Ön-orta gövde 7050 T7451 alüminyum: 5m genişlik, 4,2 m uzunluk, 2,2 m yükseklik; 1470 kg yapısal ağırlık
  • Kanat modülü sistemi: Ön-orta gövde ile birlikte üretilen kanat modülü sistemi, dikey imal edilen tek parça kompozit kanat; 2125 kg yapısal ağrılık
  • Arka gövde sistemi: Titanyum; 3945 kg yapısal ağırlık
  • Yatay stabilizör: 2,9 m genişlik, 4,1 m uzunluk, 0,4 m yükseklik; 235 kg yapısal ağırlık
  • Toplam yapısal ağırlık: 7775 kg

Aviyonikler

  • ASELSAN Bütünleşik RF Sistem (BÜRFİS)
  • AESA Burun Radarı (ASELSAN MURAD-600A) [57]
  • RWR (Radar ikaz sistemi)

* ASELSAN Bütünleşik EO Sistem (BEOS)

  • IRST (Kızılötesi arama ve takip sensörü) (KARAT-200)
  • EOTS (Elektro-optik hedefleme sistemi) (TOYGUN-200)
  • MWS-DAS (Kızılötesi füze ikaz ve tam küresel görüntüleme sistemi) (İRİS-300)
  • DIRCM (Yönlendirilmiş kızılötesi karşı tedbir sistemi) (YILDIRIM-300)
  • LWS (Lazer ikaz sistemi) (LİAS-300)

* ASELSAN Bütünleşik Haberleşme Seyrüsefer ve Tanıma-Tanıtma Sistemi (BÜHSET)

  • Haberleşme Süiti (ICNAir-ASQ9683)
  • IVDL (Kol içi veri bağı)
  • RNE (Radyo-navigasyon ekipmanı) (ARVEN)
  • IFF (Dost-düşman tanıma-tanıtma) (IdentIFFMod 5/S CIT IFF)
  • UKSS (Uçuş Kontrol Sistemi Sensörleri) (KILAVUZ-40)
  • ASELSAN Kaska Monteli Gösterge Sistemi (TULGAR)[58]
Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads