TSH

Tiroid Uyarıcı Hormon (tirotropin, tirotropik hormon veya kısaltılmış TSH olarak da bilinir), tiroit bezini tiroksin (T₄) ve ardından vücuttaki hemen hemen her dokunun metabolizmasını uyaran triiyodotironin (T₃) üretmesi için uyaran bir hipofiz hormonudur.^[1]

Tiroid uyarıcı hormon, alfa
Tanımlayıcılar
Sembol	Koryonik gonadotropin alfa (CGA)
Diğer semboller	HCG, GPHa, GPHA1
NCBI gen	1081
HGNC	1885
OMIM	118850
RefSeq	NM_000735
UniProt	P01215
Diğer veri
Lokus	Kro. 6 q14-q21
Aramak için Yapılar İsviçre moeli Alanlar InterPro

Tiroid uyarıcı hormon, beta
Tanımlayıcılar
Sembol	TSHB
NCBI gen	7252
HGNC	12372
OMIM	188540
RefSeq	NM_000549
UniProt	P01222
Diğer veri
Lokus	Kro. 1 p13
Aramak için Yapılar İsviçre moeli Alanlar InterPro

T₃ ve T₄ Tiroit hormonları sistemi.

Tiroit Uyarıcı Hormon hipofiz bezinin ön lobundan üretilen ve salgılanan, tiroid bezinin çalışmasını düzenleyen peptit yapıda bir hormondur. Ön hipofiz bezindeki tirotrop hücreleri tarafından üretilen ve tiroidin endokrin fonksiyonunu düzenleyen bir glikoprotein hormonudur.^[2][3]

Fizyoloji

Hormon seviyeleri

TSH (yarı ömrü yaklaşık bir saattir) tiroid bezini metabolizma üzerinde yalnızca hafif bir etkisi olan tiroksin (T₄) hormonunu salgılaması için uyarır. T₄, metabolizmayı uyaran aktif hormon olan triiyodotironin'e (T₃) dönüştürülür. Bu dönüşümün yaklaşık %80'i karaciğerde ve diğer organlarda, %20'si ise tiroidin kendisinde gerçekleşir.^[1]

TSH yaşam boyunca salgılanır ancak özellikle hızlı büyüme ve gelişme dönemlerinde ve strese yanıt olarak yüksek seviyelere ulaşır.

Beynin tabanındaki hipotalamus, tirotropin salgılattırıcı hormon (TRH) üretir. TRH, ön hipofiz bezini TSH üretmesi için uyarır.

Somatostatin de hipotalamus tarafından üretilir ve hipofizin TSH üretimi üzerinde ters etki yaparak salınımını azaltır veya engeller.

Kandaki tiroid hormonlarının (T₃ ve T₄) konsantrasyonu, hipofizden TSH salınımını düzenler. T₃ ve T₄ konsantrasyonları düşük olduğunda, TSH üretimi artar ve tersine, T₃ ve T₄ konsantrasyonları yüksek olduğunda, TSH üretimi azalır. Bu, negatif geri bildirim döngüsünün bir örneğidir.^[4] Ölçülen değerlerin herhangi bir uygunsuzluğu, örneğin düşük normal TSH ile birlikte düşük normal T₄, üçüncül (santral) hastalığı ve TSH ile TRH patolojisini işaret edebilir. Ötiroid hasta sendromunun göstergesi olarak kabul edilen yüksek ters T₃ (RT₃), düşük normal TSH ve düşük normal T₃, T₄ değerleri, subpotent hormon üretimi olan kronik subakut tiroidit (SAT) için de araştırılmalıdır. Geçmişte otoimmün tiroid tanısı almış hastalarda normal TSH varlığında bile antikor bulunmaması, otoimmüniteden bilinen bir iyileşme olmadığı için SAT gelişimi açısından her zaman şüphelidir.

Laboratuvar sonuçlarının klinik yorumlanması için TSH'nin pulsatil bir şekilde salındığının^[5][6][7] ve bunun serum konsantrasyonlarının hem sirkadiyen hem de ultradiyen ritimlerine yol açtığının kabul edilmesi önemlidir.^[8]

Alt birimler

TSH bir glikoproteindir ve alfa ve beta alt birimi olarak iki alt birimden oluşur.

• α (alfa) alt birimi (yani, koryonik gonadotropin alfa) İnsan koryonik gonadotropin (hCG), luteinleştirici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) ile neredeyse aynıdır. α alt biriminin, adenilat siklazın uyarılmasından sorumlu efektör bölge olduğu düşünülmektedir (cAMP oluşumunda rol oynar).^[9] α zincirinin 92 amino asit dizisi vardır.
• β (beta) alt birimi (TSHB) TSH'ye özgüdür ve bu nedenle reseptör özgüllüğünü belirler.^[10] β zincirinin 118 amino asit dizisi vardır.

Uygulamalar

Tanılama

TSH için Referans aralığı, analiz yöntemine bağlı olarak biraz değişebilir ve tiroid işlev bozukluğunu teşhis etmek için kesme değerlerine eşit olmayabilir. İngiltere'de, Klinik Biyokimya Derneği tarafından yayınlanan kılavuzlar 0,4–4,0 μIU/mL (veya mIU/L) referans aralığını önermektedir.^[11]

Ulusal Klinik Biyokimya Akademisi (NACB), yetişkinler için referans aralığının 0,4-2,5 μIU/mL'ye düşürülmesini beklediğini belirtti çünkü araştırmalar, başlangıçta ölçülen TSH seviyesi 2,0 μIU/mL'nin üzerinde olan yetişkinlerin "[sonraki] 20 yıl içinde, özellikle tiroid antikorları yüksekse, hipotiroidizm geliştirme olasılığının arttığını" göstermişti.^[12]

Çocuklardaki TSH konsantrasyonları normalde yetişkinlerden daha yüksektir. 2002 yılında, NACB, doğumda normal süreli bebekler için yaklaşık 1,3 ila 19 μIU/mL'den başlayarak, 10 haftalıkken 0,6–10 μIU/mL'ye, 14 aylıkken 0,4–7,0 μIU/mL'ye ve çocukluk ve ergenlik döneminde kademeli olarak yetişkin seviyelerine, 0,3–3,0 μIU/mL'ye düşürülen yaşa bağlı referans sınırlarını önerdi.^{[13]:Section 2}

Hastalık tanısı

TSH konsantrasyonları, tiroid hormonlarının fazlalığı (hipertiroidizm) veya eksikliği (hipotiroidizm) olduğundan şüphelenilen hastalarda tiroid fonksiyon testinin bir parçası olarak ölçülür. Sonuçların yorumlanması hem TSH hem de T₄ konsantrasyonlarına bağlıdır. Bazı durumlarda T₃ ölçümü de yararlı olabilir.

Patoloji kaynağı	TSH seviyesi	Tiroid hormonu seviyesi	Hastalığa neden olan durumlar
Hipotalamus/hipofiz	Yüksek	Yüksek	İyi huylu hipofiz tümörü (adenom) veya tiroid hormonu direnci
Hipotalamus/hipofiz	Düşük	Düşük	Sekonder hipotiroidizm veya "santral" hipotiroidizm
Hipertiroidizm	Düşük	Yüksek	Birincil hipertiroidizm yani Graves hastalığı
Hipotiroidizm	Yüksek	Düşük	Doğuştan hipotiroidizm, Birincil hipotiroidizm yani Hashimoto tiroiditi

TSH testi artık tiroid hastalığı için de önerilen tarama aracıdır. TSH testinin duyarlılığını artırmadaki son gelişmeler, onu serbest T₄'ten daha iyi bir tarama aracı haline getirir.^[3]

Dış bağlantılar

• Medical Subject Headings Thyrotropin