Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası

Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası veya kısaca TSYD Kupası, Türkiye Spor Yazarları Derneği tarafından sezon başlarında düzenlenen bir hazırlık turnuvasıdır. Türkiye'nin çeşitli illerinde zaman zaman yapılmıştır. 1968-1969 sezonunda oynanmayan bu kupanın İstanbul ayağı, en son Galatasaray'ın kazandığı 1999-2000 sezonundan sonra kaldırılmıştır. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş bu kupayı on ikişer defa kazanmışlardır. Şu an sadece Anadolu'da düzenlenmektedir. Turnuvaya 4 Takım katılır.

Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası

İlk sezon	1963-64 (İstanbul) 1961 (İzmir) 1967 (Ankara)
Son sezon	1999-00 (İstanbul) 2021 (İzmir)
Bölge	Türkiye
En başarılı takım	Altay (18) Ankaragücü (18) Gençlerbirliği (17) Fenerbahçe (12) Beşiktaş (12) Galatasaray (12)

Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD) tarafından 1963 yılında düzenlenmeye başlanan ve geleneksel bir hal almış bulunan İstanbul Şubesi'nin düzenlediği "Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası" İstanbul'un üç büyük kulübü Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray arasında oynandı. Bu kupaya bir kez Trabzonspor, bir kez de Beyoğluspor'un katıldıkları görüldü.

Ayrıca 5 yılda 3 kere kazanan takımlara Çalenç Kupası verilirdi. Bu kupayı 2 kez Fenerbahçe, 1 kez de Beşiktaş kazandı.

Tarihçe

TSYD Kupası, 5 Temmuz 1963'te Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray takımlarının imzaladığı bir protokol ile "Spor Yazarları Birliği Kupası" adı altında hayata geçirildi. Ancak, ay sonunda Fenerbahçe bazı anlaşmazlıklardan dolayı turnuvadan çekildi. Fenerbahçe'nin boşluğu ise Beyoğluspor ve Beykoz SK takımları ile dolduruldu. İlk kupayı, Beşiktaş'ı averaj ile geçen Galatasaray kazandı. Fenerbahçe, 1964'te düzenlenen ikinci turnuvaya katıldı ve turnuva ilk olarak planladığı gibi üç büyük İstanbul takımı arasında düzenlendi. Bu turnuvayı ise Beşiktaş kazandı. 1968 yılında düzenlenmeyen turnuvayı Fenerbahçe ilk olarak 1969'da kazandı.

Ağustos 1975'te turnuva ikinci kez dört takım arasında düzenlendi ve turnuvaya ilk kez İstanbul dışında bir takım katıldı. 1974-75 sezonunda 1. Lig'e ilk kez çıkıp, iyi bir performans gösteren Trabzonspor, turnuvaya davet edildi. Trabzonspor, oynadığı üç maçta Galatasaray'ı yenmeyi başardı. O sezonun sonunda Trabzonspor, Anadolu'dan çıkan ilk şampiyon oldu. 1976'da da aynı dörtlü formatın devam edilmesine karar verilse de İngiltere turnesine çıkan Galatasaray turnuvaya katılmadı. Galatasaray yerine, 1975-76 sezonu dördüncüsü Adanaspor turnuvaya dahil edildi. Bir sonraki sezon turnuva klasik üçlü formatına döndü ve 1999'a kadar bu şekilde devam etti.

Mayıs 2000 yılında Fenerbahçe, TSYD Kupası'nda mücadele etmeyeceğini açıkladı ve turnuva bu tarihten sonra bir daha İstanbul'da düzenlenmedi. TSYD Kupası'nı son kez müzesine götüren takım Galatasaray olurken, üç büyük takım da turnuvayı on ikişer kez kazandı.

TSYD Kupası, İstanbul dışında da farklı illerde zaman zaman sezon önceleri düzenlendi. Günümüzde Ankara şubesinin düzenlediği turnuva devam etmektedir.

Kupayı kazananlar

Adana

Kulüp	Şampiyonluk
Adana Demirspor	9
Adanaspor	8
Gaziantepspor	5
İskenderunspor	2
İstanbulspor	1
Toplam	25

Ankara

• Güncelleme: 2 Ağustos 2024'^[1] (1967'den beri her sene düzenlenen turnuva sadece 2018 yılında düzenlenmemiştir)^[2]

Kulüp	Şampiyonluk sayısı	Şampiyonluk yılları
Ankaragücü	18	1968, 1970, 1971, 1972, 1974, 1976, 1977, 1980, 1981, 1982, 1986,[3] 1991, 1997, 2000, 2001, 2022, 2023, 2024
Gençlerbirliği	17	1967,[4] 1969, 1985, 1989, 1993, 1994, 1998, 2002, 2003, 2006, 2008, 2010, 2011, 2012, 2016, 2019, 2021
Ankaraspor	4	2004, 2005, 2009, 2015[5]
Konyaspor	3	1988, 2013, 2014
Eskişehirspor	2	1973, 1984[6]
Zonguldakspor[7]	2	1978, 1979
Trabzonspor	2	1992, 1996
Boluspor	1	1975
Bursaspor	1	1983[8]
Malatyaspor	1	1987
Bakırköyspor	1	1990[9]
Kayserispor	1	1995
Samsunspor	1	1999
Gençlerbirliği OFTAŞ	1	2007
Karabükspor	1	2017
Sivasspor	1	2020
Toplam	56

İstanbul

Kulüp	Şampiyonluk
Fenerbahçe	12
Beşiktaş	12
Galatasaray	12
Toplam	36

• Fenerbahçe 12. kupasına 1995'te, Beşiktaş 1996'da, Galatasaray ise 1999'da ulaştı. TSYD, 1975'ten sonra bir de Çalenç Kupası ortaya koydu. Bu kupaya adını üç kez yazdıranlar, ebedi sahibi olacaklardı. İlk Çalenç Kupası'nı 1978 yılında Fenerbahçe (1975, 1976 ve 1978'de üç kez adını yazdırarak) kazandı. İkinci kupayı da 1982 yılında (1979, 1980 ve 1982'de üç kez adını yazdırarak) yüne Fenerbahçe kazandı. Üçüncü ve son kupayı ise Beşiktaş (1983, 1984 ve 1988'de üç kez adını yazdırarak) Beşiktaş müzesine götürdü (basındaki TSYD Kupası şampiyonluğu fotoğraf karelerine de yansıyan bu ikinci kupa Çalenç Kupasıdır).

İzmir

1965 - 2021 yılları arasında TSYD İzmir Kupası (2011'den itibaren "TSYD Ege Kupası") toplam 47 kez düzenlenmiştir. Organizasyon, 1966, 1974, 2005, 2007, 2010, 2015, 2016, 2017, 2020 ve 2021 yıllarında çeşitli nedenlerle gerçekleştirilmemiştir.^[10]

• Güncelleme: 8 Ağustos 2021'^[11]

Kulüp	Şampiyonluk sayısı	Şampiyonluk yılları
Altay	18	1968, 1970, 1971, 1972, 1973, 1975, 1981, 1983, 1986, 1987, 1988, 1999, 2000, 2003, 2006, 2009, 2012, 2018
Göztepe	9	1965, 1967, 1969, 1976, 1977. 1978, 1990, 1995, 2002
Karşıyaka	9	1980, 1982, 1985, 1989, 1991, 1992, 1993, 1994, 1996
Altınordu	2	1979, 1984
Denizlispor	2	1997, 2001
Aydınspor	1	1998[12]
İzmirspor	1	2004
Bucaspor	1	2008
Akhisar Belediyespor	1	2011
Aydınspor 1923	1	2013
Balıkesirspor	1	2014
Menemenspor	1	2019
Toplam	47

Konya

Kulüp	Şampiyonluk
Konyaspor	4
Gençlerbirliği	1

Trabzon

Kulüp	Şampiyonluk
Trabzonspor	2
Çaykur Rizespor	1
Akçaabat Sebatspor	1

Samsun

Kulüp	Şampiyonluk
Samsunspor	3