Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı

Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK), Merkezi Ankara'da olan bir sivil toplum kuruluşudur.

Tescil tarihi: 19 Temmuz 1999, Ankara
Tescil tarihinin Yargıtay'ca Onanması: 25 Ekim 1999
Resmi Gazete'de yayınlanması: 26 Kasım 1999

İnsan hakları alanında, bireylerde ve toplumda insan hakları bilinç ve kültürünün yerleştirilmesi amacıyla bilimsel ve kalıcı çalışmalar yapacak bir sivil toplum örgütüne duyulan gereksinmeyi karşılamak düşüncesi; bilim, sanat, yayın, basın, sendika ve hukuk çevrelerinden gelen aydınları bir araya getirdi. 1999'un ilk aylarından başlayarak, evrensel değer ve ilkeler temelinde, insan haklarının evrenselliği, bölünmezliği ve karşılıklı bağımlılığı ilkelerinden yola çıkarak, "vakıf" biçiminde bir insan hakları örgütü kurulması düşüncesini gerçekleştirmek için çalışmalar sürdürüldü. Örgütün etkinlik alanı ve amaçları açıklanarak kurucular belirlenmeye çalışıldı.

Nevzat Helvacı, Muzaffer İlhan Erdost, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez ilk Kurucular Kuruluna bir sunum hazırladılar.

Kurucu üye olmayı düşünenlerin katılımıyla 24 Nisan 1999 günü Türk Harb-İş'te gerçekleştirilen ilk toplantıda, bu tarihe değin yapılan çalışmalar ve kurucular arasında yer almak istemelerine karşın -özellikle Ankara dışında bulunanlardan- toplantıya katılamayanlar ile ilgili bilgiler verildi. Ardından, yaz dinlencesinden önce sonuçlandırılmak istenen kuruluş takvimi, Vakfın amaç ve etkinlik alanları konusundaki ilk düşünce ve önerileri içeren metin taslağı ve Vakıf senedinde yer alacak noktalar üzerinde görüşlerin açıklamasına geçildi. Senet üzerindeki görüşmeler, özellikle Vakfın adı ile kurucu sayısında yoğunlaştı. "Enstitü" yerine "Kurum" sözcüğüne yer verilerek, Vakfın adının "Türkiye İnsan Hakları Kurumu" ve kısa adının da "TİHAK" olması oy çokluğuyla karara bağlandı. Üye sayısının da, taslakta öngörülen en çok 100 yerine 150 olmasına karar verildi. Vakıf senedinin hazırlanmasıyla görevli bir komisyon oluşturuldu. Komisyonun, Nevzat Helvacı, Muzaffer İlhan Erdost, Vahap Erdoğdu, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez ve Oğuz Gemalmaz'dan kurulması öngörüldü.

26 Mayıs 1999'da ikinci kez toplanan Kurucular Kurulu, Geçici Yönetim Kurulunun hazırladığı taslak senet metnini görüştü ve TİHAK'ın kurulmasına karar verdi. İlk geçici Yönetim Kurulunun Nevzat Helvacı, Vahap Erdoğdu, Mustafa Yılmaz, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Yard. Doç. Dr. Osman Doğru, Dr. Mustafa Kemal Öke ve 13 Ekim 1999 tarihinde yaşamını yitiren Mahmut Tali Öngören'den oluşmasını öngördü.

Yasal kuruluş sürecinin tamamlanıp tüzel kişiliğin kazanılması ve Resmi Gazete'de yayınlanması üzerine,Geçici Yönetim Kurulu ilk Genel Kurul'un 10 Aralık Uluslararası İnsan Hakları Günü'nde yapılmasına karar verdi. Böylece ilk Genel Kurul 10 Aralık 1999 tarihinde gerçekleşti. Yönetim Kurulu asıl üyeliklerine Nevzat Helvacı, Vahap Erdoğdu, Mustafa Yılmaz, Hıdır Oktay, Prof. Dr. Mesut Gülmez, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Doç. Dr. Osman Doğru, Dr. M. Kemal Öke ve B. Süreyya Alpdoğan'ın, yedek üyeliklere Kaya Güvenç, Oğuz Gemalmaz ve Duygu Berk'in, Denetleme Kurulu asıl üyeliklerine Ali Nejat Ölçen, Ömer Faruk Yenigün ve Osman Tabak'ın, yedek üyeliklere Mustafa Ayduran ve Uğur Bilge'nin seçilmesine oy birliği ile karar verildi.

Vakıf Kurucuları (alfabetik sırayla):

Ahmet Sağlam

Anıl Çeçen

Alaaddin Bilgi

Aldoğan Emekçi

Ali Nejat Ölçen

Ali Nesin

Ali Rıza Cihan

Alparslan Berktay

Atilla Aşut

Aysel Ülker

B.Süreyya Alpdoğan