Sürgün (botanik)

Bu madde bitkilerde yeni büyümeler hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için Sürgün sayfasına bakınız.

Botanikte bir bitki sürgünü, uzantıları, yaprakları ve yan tomurcukları, çiçekli gövdeleri ve çiçek tomurcukları ile birlikte herhangi bir bitki gövdesinden oluşur.^[1][2] Tohum çimlenmesinden yukarı doğru büyüyen yeni büyüme, yaprakların gelişeceği bir sürgündür. İlkbaharda, çok yıllık bitki sürgünleri, otsu bitkilerde yerden büyüyen yeni büyüme veya odunsu bitkilerde büyüyen yeni gövde veya çiçek büyümesidir.

Günlük konuşmada sürgünler genellikle gövdelerle eş anlamlıdır. Sürgünlerin ayrılmaz bir bileşeni olan gövdeler, tomurcuklar, meyveler ve yapraklar için bir eksen sağlar.

Genç sürgünler genellikle hayvanlar tarafından yenir çünkü yeni büyümedeki lifler henüz ikincil hücre duvarı gelişimini tamamlamamıştır, bu da genç sürgünleri daha yumuşak ve çiğnenmesi ve sindirilmesi daha kolay hale getirir. Sürgünler büyüdükçe ve yaşlandıkça, hücreler sert ve dayanıklı bir yapıya sahip ikincil hücre duvarları geliştirir. Bazı bitkiler (örneğin Pteridium) sürgünlerini yenmez veya daha az lezzetli hale getiren toksinler üretir.

• 
  Salatalık sürgünü
• 
  Reynoutria sachalinensis'in yenilebilir sürgünleri
• 
  Ayçiçeği fideleri çimlenirken
• 
  Genç hass avokado sürgünü

Ağaçsı bitkilerin sürgün türleri

Bir elma ağacında meyve veren mahmuzların gelişimi. Sol: İki yaşında bir sürgün; Sağ: Meyve mahmuzları olan üç yaşında bir sürgün

Birçok odunsu bitkinin farklı kısa sürgünleri ve uzun sürgünleri vardır. Bazı kapalı tohumlu bitkilerde, mahmuz sürgünler veya meyve mahmuzları olarak da adlandırılan kısa sürgünler, çiçek ve meyvelerin çoğunu üretir. Benzer bir model bazı kozalaklı ağaçlarda ve Ginkgo'da da görülür, ancak Picea gibi bazı cinslerin "kısa sürgünleri" o kadar küçüktür ki ürettikleri yaprağın bir parçası ile karıştırılabilirler.^[3]

Bununla bağlantılı bir olgu da ilkbahar büyümesi ve daha sonraki lammas büyümesinden gözle görülür şekilde farklı yaprakları içeren mevsimsel heterofilidir.^[4] İlkbahar büyümesi çoğunlukla bir önceki sezon oluşan tomurcuklardan gelir ve genellikle çiçek içerirken, lammas büyümesi genellikle uzun sürgünler içerir.

• 
  Uzun sürgün büyümesi
• 
  Nashi armut ağacında olgun bir meyve mahmuzu, Pyrus pyrifolia
• 
  Cedrus deodara'nın uzun sürgünlerinde, yaprakların köşelerinde tomurcuklar olabilir.
• 
  Cedrus deodara, uzun sürgünler boyunca kısa sürgünler (tomurcuklardan) oluşturur.

Ayrıca bakınız

• Tomurcuk
• Diken (botanik), gerçek dikenler farklı olarak kısa sürgünlerdir.

Kaynakça

1. Esau, K. (1953). Plant Anatomy. New York: John Wiley & Sons Inc. s. 411.
2. Cutter, E.G. (1971). Plant Anatomy, experiment and interpretation, Part 2 Organs. Londra: Edward Arnold. s. 117. ISBN 0713123028.
3. Gifford, E.M.; Foster, A.S. (1989), Morphology, and evolution of vascular plants, New York: W. H. Freeman and Company
4. Eckenwalder, J.E. (1980), "Foliar Heteromorphism in Populus (Salicaceae), a Source of Confusion in the Taxonomy of Tertiary Leaf! Remains", Systematic Botany, 5 (4), ss. 366-383, doi:10.2307/2418518, JSTOR 2418518, 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Ocak 2023