Suriye cumhurbaşkanı
Suriye'nin devlet başkanı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Suriye cumhurbaşkanı (Arapça: رئيس سوريا, romanize: Raʾīs Sūriyā), Suriye'nin devlet başkanıdır. Kendi takdirine bağlı olarak cumhurbaşkanı yardımcılarına devredilebilecek kapsamlı yetkilere sahiptir. Cumhurbaşkanı; başbakanı, diğer Bakanlar Kurulu (kabine) üyelerini ve askeri görevlileri atar ve görevden alır.[1]
| Suriye Cumhurbaşkanı رئيس سوريا | |
|---|---|
.svg) Suriye Devlet Mührü | |
| Suriye hükûmetinin yürütme organı | |
| Ünvan | Sayın Cumhurbaşkanı (gayriresmi) Ekselansları (diplomatik) |
| Statü | |
| Üyelik | |
| Resmî ikamet | Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Şam, Suriye |
| Atayan | Halk oylaması |
| Oluşum | 17 Nisan 1946 |
| İlk sahibi | Suphi Bereket (Fransız mandası) Şükri el-Kuvvetli (Mevcut anayasa) |
| Yardımcı | Cumhurbaşkanı Yardımcısı |
Şu anki cumhurbaşkanı olan Ahmed eş-Şara, 2024 Suriyeli muhaliflerin taarruzunun ardından önceki Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın Şam'ın düşüşü ile devrilmesinden sonra bu görevi yürütmektedir.[2] Devlet başkanlığı görevi, başbakan rolündeki Muhammed el-Beşir liderliğindeki bir geçiş hükümeti tarafından yürütüldü. Ahmed eş-Şara, Esad rejiminin düşmesinin ardından fiili lider olarak hareket ettikten sonra 29 Ocak 2025 tarihinde geçiş döneminin cumhurbaşkanı olarak atandı.[3][4]
Görev süresi
2012 anayasasının 88. Maddesi, cumhurbaşkanının yedi yıllık bir görev süresin ile hizmet ettiğini ve "arka arkaya sadece bir dönem daha seçilebileceğini" belirtir.[5][6] 155. madde, 88. maddenin "bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden itibaren" mevcut cumhurbaşkanı için geçerli olduğunu belirtmektedir.[5]
Seçilebilme kriterleri
Özetle
Bakış açısı
31 Ocak 1973'te Hafız Esad, ulusal bir krize yol açan yeni bir anayasa uyguladı. Önceki anayasalardan farklı olarak, bu anayasa, Suriye cumhurbaşkanının Müslüman olmasını gerektirmediği için Hama, Humus ve Halep'te Müslüman Kardeşler ve ulema tarafından düzenlenen şiddetli gösterilere yol açtı. Esad'ı "Allah düşmanı" olarak etiketlediler ve yönetimine karşı cihat çağrısında bulundular.[7] Robert D. Kaplan, Esad'ın iktidara gelmesini "Hindistan'da bir dokunulmazın bir mihrace olması ya da Rusya'da bir Yahudi'nin çar olmasına benzer şekilde yüzyıllardır iktidarı tekelinde tutan Sünni çoğunluk nüfusunu şok eden eşi görülmemiş bir gelişme" olarak yorumladı.[8] Göstericilerin anayasaya temel itirazı, İslam'ın devlet dini olarak belirtilmediğiydi.[9] İsyanlara yanıt olarak, 1973 Suriye Anayasası, İslam'ın cumhurbaşkanının dini olduğunu şart koşacak şekilde değiştirildi.[9]
Suriye'de Şubat 2012'de yeni bir anayasa kabul edildi.[10] 2012 Suriye Anayasası'nın 84. maddesine göre, cumhurbaşkanı adayında şu kriterler bulunmalıdır:[5]
- En az 40 yaşında olmak
- Doğuştan Suriyeli olmak ve ebeveynlerin, doğuştan Suriyeli olmaları
- Medeni ve siyasi haklardan yararlanıp ve görevine iade edilse bile onursuz bir suçtan hüküm giymemiş olmak
- Suriyeli olmayan bir kadınla evli olmamak
- Aday gösterildiğinde kesintisiz olarak 10 yıl Suriye'de yaşamış olmak
2012 anayasasındaki diğer uygunluk şartları şunları içerir:[5]
- Cumhurbaşkanın dini İslam'dır. (Madde 3)
- Bir aday, Halk Meclisi'nin en az 35 üyesi tarafından desteklenmelidir. (Madde 85)
- Cumhurbaşkanı başka bir ülkenin vatandaşlığını taşıyamaz. (Madde 152)
Yetkiler ve görevden alınma
Yetkiler
Suriye cumhurbaşkanı anayasal olarak aşağıdakilerden sorumludur:[11]
- Ordu ve silahlı kuvvetler başkomutanı
- Suriye'yi uluslararası ilişkilerde temsil etmek
- Ulusal politikanın geliştirilmesi ve uygulanması
- Başbakan ve bakanları atamak ve görevden almak
- Genel devlet politikasının oluşturulması ve uygulanmasının denetlenmesi
- Yasaları veto etmek veya kabul etmek
- Olağanüstü hal ilan edilmesi
- Uluslararası anlaşmaların sonuçlandırılması
- Af çıkarılması
- Onur ve madalya verilmesi
- Halk Meclisinin dağıtılması
- Yasama meclisi oturumda değilken veya acil durumlarda yasa çıkarmak
- Konuların bağlayıcı ulusal referanduma sunulması
- Yasa taslaklarının hazırlanması
Görevden alınma
Suriye cumhurbaşkanı aşağıdaki durumlarda görevinden alınabilir:[11]
- İstifanın Halk Meclisine sunulması üzerine
- Yeniden seçilmek üzere aday gösterilmediği takdirde 7 yıllık görev süresinin sonunda veya yeniden seçildiği takdirde ikinci 7 yıllık görev süresinin sonunda
- Sürekli iş göremezlik veya ölüm durumunda
- Meclisin üçte birinin teklifi ve üçte ikisinin onayının ardından Anayasa Mahkemesi tarafından vatana ihanetten mahkum edilmesi üzerine
Cumhurbaşkanları listesi
Son seçim
| Aday | Parti | Oy | % | |
|---|---|---|---|---|
| Beşşar Esad | Baas Partisi | 13.540.860 | 95,19 | |
| Mahmud Ahmed Mari | Demokratik Arap Sosyalist Birliği | 470.276 | 3,31 | |
| Abdullah Sallum Abdullah | Sosyalist İttihatçı Parti | 213.968 | 1,50 | |
| Toplam | 14.225.104 | 100,00 | ||
| Geçerli oy | 14.225.104 | 99,90 | ||
| Geçersiz/boş oy | 14.036 | 0,10 | ||
| Toplam oy | 14.239.140 | 100,00 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 18.107.109 | 78,64 | ||
| Kaynak: Suriye Arap Haber Ajansı[12] | ||||
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.