Suhoy Su-30 (Rusça: Сухой Су-30; NATO rapor adı: Flanker-C/G/H), Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, (genel olarak) derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.[3]
 |
| Suhoy Su-30 | |
|---|---|
 Suhoy Su-30 iniş esnasında | |
| Türü | Çok rollü savaş uçağı,[1] Hava üstünlük uçağı |
| Ulusal köken |  Sovyetler Birliği Rusya |
| Üretici | KnAAPO Irkut Corporation |
| Tasarımcı | Suhoy |
| İlk uçuş | 31 Aralık 1989) |
| Hizmete giriş | 1996 |
| Durumu | Etkin hizmette |
| Ana kullanıcı | Rus Hava Kuvvetleri |
| Diğer kullanıcılar | Cezayir Hava Kuvvetleri Ermenistan Hava Kuvvetleri Vietnam Halk Hava Kuvvetleri |
| Üretim aralığı | 1992 - günümüz |
| Üretim sayısı | 630+ (2020)[2] |
| Birim maliyeti | $33 - 45 milyon |
| Gelişimi | Suhoy Su-27 |
| Değişimleri | Suhoy Su-30MKI Suhoy Su-30MKK Suhoy Su-30MKM |
Su-30, Suhoy tarafından Suhoy Su-27 ailesinde bir iç geliştirme projesi olarak başladı. Tasarım planı yenilendi ve adı 1996 yılında Rusya Savunma Bakanlığı tarafından resmîleştirildi. Flanker ailesinden Su-27, Su-30, Su-33, Su-34 ve Su-35 Rusya Savunma Bakanlığı tarafından sınırlı sayıda veya seri üretim için planlandı. Su-30, rakip kuruluşlar tarafından üretilen iki farklı versiyona sahiptir: Her ikisi de Suhoy grubunun şemsiyesi altında yer alan KnAAPO ve Irkut Corporation şirketleridir.
KnAAPO, Çin ve daha sonra Endonezya, Uganda, Venezuela ve Vietnam için tasarlanan ve satılan Su-30MKK ve Su-30MK2'yi üretmektedir. KnAAPO'nin Su-35'in ilk geliştirilme aşamalarından itibaren katılımı nedeniyle, bu uçaklar temelde 1990'ların ortalarında üretilmiş Su-35'in iki koltuklu bir versiyonudur. Çinlilere ait versiyonda Çin; daha eski ancak daha hafif bir radar seçti, böylece daha fazla taşıma kapasitesi karşılığında kanardlar ihmal edilebilirdi. Bu uçak hem hava üstünlüğü hem de saldırı yeteneklerine sahip bir savaşçıdır. Uçak ABD yapımı F-15E Strike Eagle'a benzer özelliklere sahiptir.
İrkut geleneksel olarak Rus Hava Savunması'na hizmet etti ve Flanker'ın geliştirilmesinin ilk yıllarında, iki koltuklu eğitmen versiyonu olan Su-27UB'yi üretme sorumluluğu verildi. Hindistan Su-30'a ilgi gösterdiğinde İrkut, savaş uçakları için uygun aviyoniklerle modifiye edilmiş geliştirilme aşamasında adı 'Su-27UB' olarak ortaya çıkan ancak sonradan fiziksel olarak modifiye edildiği gibi ismini de değiştirdikleri çok amaçlı Su-30MKI'yi teklif etti. Yeni varyantın, kara saldırısı yeteneklerinin yanı sıra, hava üstünlüğü rolü için kanardlar, itiş vektörlemesi ve uzun menzilli aşamalı dizin radarı gibi özellikler de ekliyor. Türevleri arasında sırasıyla Malezya, Cezayir ve Rusya için Su-30MKM, MKA ve SM bulunmaktadır. Rus Hava Kuvvetleri birkaç Su-30 kullanıyor ve yakın zamanda yeni Su-30SM varyantını da sipariş etti.
Geliştirme
Orijinal Su-27 iyi menzile sahip olsa da, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için yeterli menzile sahip değildi. Hava Savunma Kuvvetlerinin isteği, Sovyetler Birliği'nin uçsuz bucaksız alanını kaplaması gerekiyordu. Bu nedenle, geliştirme 1986 yılında, Su-27'nin uzun menzilli bir önleme veya havadan komuta merkezi olarak görev yapabilen gelişmiş bir yetenek çeşidi olan Su-27PU'da başladı.
İki kişilik Su-27UB (kod adı muharebe eğitmeni), Su-27PU'nun temeli olarak seçildi, çünkü iki mürettebat için oturma yeri olan tek kişilik bir Su-27 performansına sahipti. Bir prototip göstericisi 6 Haziran 1987'de uçtu ve bu başarı, iki Su-27PU prototipi üzerinde geliştirme çalışmalarının başlamasına yol açtı. İlk Su-27PU 1 Ocak 1990'da İrkutsk'ta uçtu ve üç ön üretim modelinden ilki 14 Nisan 1992'de uçtu.
Tasarım
Su-30 çok amaçlı bir avcıdır. Kanopinin arkasında bir hava freni bulunan iki koltuklu bir kokpiti vardır.
Uçuş Özellikleri
Entegre aerodinamik konfigürasyon ve itme vektörlemesi'nin kazandırdığı kontrol yeteneği birleştiğinde, yüksek manevra kabiliyeti ve benzersiz iniş kalkış özelliklerine sahiptir. Dijital fly-by-wire sistemiyle donatılmış olan Su-30, Pugachev's Cobra ve kuyruk kayması[4] manevrası da dahil olmak üzere bazı çok gelişmiş manevralar gerçekleştirebilir. Bu manevralar, uçağı hızla yavaşlatarak, takip eden bir düşman avcısını kolayca atlatmaya yarar. Bu manevra(lar) esnasında uçağın göreceli hızının sinyali, radara kaydedilebilmesi için gerekli olan eşik değerin altına düştüğü için radarlarda bulunan kilitlenme özelliği devre dışı kalır; bu sayede olası bir düşman avcısı tarafından güdümlü füze gönderilemez.
Güç Kaynağı
Su-30, hava kanallarından beslenen iki adet Saturn AL-31F art yakma özelliği olan turbofan motorlara sahiptir. Her biri 123 kN (28,000 lbf) tam art yakıcı itme gücüne sahip iki AL-31F, yüksek irtifa uçuşta Mach 2 (2,120 km/h), düşük irtifada 1.350 km/h hız ve 230 m/s tırmanma hızı sağlamaktadır.
Normal yakıt rezervi 5.270 kg olan Su-30MK, 3.000 km menziliyle 4,5 saatlik bir muharebe görevi gerçekleştirebilir. Havadan yakıt ikmali sistemi ile birlikte (normal seyir irtifalarında) menzili 5.200 km'ye (3.200 mil) ve uçuş süresi 10 saate kadar çıkabilir.
Aviyonikler
Uçak, araziyi takip eden radar modunda alçak irtifa uçuşu ve hava ve kara / deniz yüzeyi hedeflerine karşı bireysel ve grup muharebe istihdamı dahil olmak üzere tüm uçuş aşamalarında otopilot kabiliyetine sahiptir. Navigasyon sistemi ile birbirine bağlı otomatik kontrol sistemi, otomatik modda rota uçuşu, hedef yaklaşma, havaalanına kurtarma ve iniş yaklaşımı sağlar.
Operasyonel Geçmişi
Rusya
1994-1996'da Rusya Savunma Bakanlığı için sözleşmeli beş orijinal Su-30 (Su-27PU) avcı uçağı, Savasleyka hava üssünde bulunan 54. Muhafız Hava Avcı Alayı'na teslim edildi. Alay 2002'de dağıtıldıktan sonra, uçak Lipetsk'teki 4. Muharebe İstihdam ve Yeniden Eğitim Merkezi'nin bir parçası oldu ve burada çoğunlukla 'Rus Şahinleri' akrobasi ekibi tarafından uçuruldu. Varyant için başka sipariş verilmedi. Ancak Rusya Savunma Bakanlığı, Su-30MKI'nin performans zarfının ihracatından etkilendi ve sırasıyla Mart ve Aralık 2012'de imzalanan iki sözleşme kapsamında toplam 60 adet Su-30SM uçağı sipariş etti. 21 Eylül 2012'de Su -30SM ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Rus Hava Kuvvetleri, ilk iki seri uçağı 22 Kasım 2012'de teslim aldı.2015'in sonunda, Rus Hava-Uzay Kuvvetlerinin Sovyet yapımı MiG-29A / UB'leri (izdeliye 9.12/9.13 motor tipi) işleten son havacılık alayı olan 31'inci Havacılık Alayı, yaklaşık 20 yeni Su-30SM avcı uçağıyla tamamen yeniden silahlandırıldı. İlk iki sözleşmenin tüm uçakları 2016 yılına kadar teslim edildi.
Nisan 2016'da 6 tanesi Rus Deniz Havacılığına yönelik; 36 uçak daha sipariş edildi. Bu sipariş, toplam sayıyı 116'ya çıkarmak içindir. (Hava Kuvvetlerinde 88 adet, Donanmada 28 adet olacak şekilde).
Ekim-Kasım 2016'da Rus Şövalyeleri akrobasi ekibine sekiz yeni uçak teslim edildi ve takımın altı Su-27 savaş uçağının yerini aldı. Uçak, Moskova Oblastı'ndaki Kubinka hava üssünde konuşlanmıştır.
2017 MAKS Uluslararası Havacılık ve Uzay Salonunda, Rusya Savunma Bakanlığı ve Irkut Corporation'ın Rusya'nın Su-30SM savaşçılarının yeni bir "Su-30SM1" standardına modernizasyonu için çalıştığı açıklandı. Modernizasyon, uçakların aviyonikleri ve silahlanmasındaki iyileştirmeleri hedefliyor.
Su-30SM, Rusya cumhurbaşkanının kararıyla Ocak 2018'de tam operasyonel kapasiteye (FOC / Full Operationel Capasity) ulaştı.
Ağustos 2019'da Rusya Savunma Bakanlığı, açıklanmayan sayıda modernize edilmiş Su-30SM2 (daha sonra Su-30SM1 olarak anılacaktır) savaş uçakları için bir sözleşme imzaladı. Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetleri'ne ilk teslimatları 2020'nin sonlarında seri teslimatları 2021'de başlaması planlanıyor. Uçak, Su-35S'nin N035 Irbis radar ve AL-41F1S motorlarını alacak. varyantlar. Uçağın silahlanması, yeni KAB-250 hava bombaları ve Kh-59MK2 gizli seyir füzeleriyle de geliştirilecek. Rusya'nın tüm Su-30SM'lerinin SM2 standardına modernize edilmesi planlanıyor.
25 Ağustos 2020'de, ARMY-2020 askeri-teknik forumunda Rus Deniz Havacılığı için 21 modernize edilmiş Su-30SM2 uçağı için bir sözleşme imzalandı.
Kullanıcılar
Cezayir
- Cezayir Hava Kuvvetleri envanterde 58 adet 'Su-30MKA', 16 adet daha sipariş edildi.
Angola
- Angola Hava Kuvvetleri envanterde 12 adet 'Su-30Ks'.
Ermenistan
- Ermenistan Hava Kuvvetleri envanterde 4 adet 'Su-30SM'.
Belarus
- Belarus Hava Kuvvetleri envanterde 4 adet 'Su-30SM' (Kasım 2019 itibarıyla), 12 adet daha sipariş verildi.
Hindistan
- Hindistan Hava Kuvvetleri envanterde 272 adet 'Su-30MKI', 12 adet daha sipariş edildi.
Endonezya
- Endonezya Hava Kuvvetleri envanterde 2 adet 'Su-30MK' ve 9 adet 'Su-30MK2'.
Kazakistan
- Kazakistan Hava Kuvvetleri envanterde 12 adet 'Su-30SM'.
Malezya
- Malezya Hava Kuvvetleri envanterde 18 adet 'Su-30MKM'.
Myanmar
- Myanmar Hava Kuvvetleri envanterde bulunmamakta. 2018'de 6 adet 'Su-30SME' sipariş edildi
Çin Halk Cumhuriyeti
- Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri envanterde 73 adet 'Su-30MKK'.
- Halk Kurtuluş Ordusu Deniz Hava Kuvvetleri envanterde 24 adet 'Su-30MK2'.
Rusya
- Rus Hava Kuvvetleri envanterde 19 adet 'Su-30M2' ve 92 adet 'Su-30SM'.
- Rus Donanması envanterde 22+ (veya daha fazlası) adet 'Su-30SM', sipariş üzerine 21 adet 'Su-30SM2', Toplamda 50 uçak planlandı.
Uganda
- Uganda Hava Kuvvetleri envanterde 6 adet 'Su-30MK2'.
Venezuela
- Venezuela Hava Kuvvetleri envanterde 22 adet 'Su-30MKV'.
Vietnam
- Vietnam Halk Hava Kuvvetleri envanterde 35 adet 'Su-30MK2V'.
Teknik özellikler (Suhoy SU-27PU/Suhoy Su-30)
Veriler KnAAPO,[5] Sukhoi, deagel.com,[6] airforce-technology.com[7] kaynaklarından alınmıştır.
Genel Özellikler
- Mürettebat: 2
- Uzunluk: 21.935 m (72 ft 0 in)
- Kanat açıklığı: 14.7 m (48 ft 3 in)
- Yükseklik: 6.36 m (20 ft 10 in)
- Yüzey alanı: 62 m² (670 sq ft)
- Boş ağırlık: 17,700 kg (39,022 lb)
- Azami ağırlık: 24,900 kg (54,895 lb)
- Maksimum kalkış ağırlığı: 34,500 kg (76,059 lb)
- Yakıt Kapasitesi: 9,400 kg (20,723 lb) (ekstra yakıt deposu hariç)
- Motor: 2 × Saturn AL-31F art yakıcı turbofan motorları, 74.5 kN (16,700 lbf) art yakıcı hariç tam gaz, 122.58 kN (27,560 lbf) art yakıcı ile birlikte.
Performans
- Maksimum Hız: 2,120 km/h (1,320 mph, 1,140 kn) yüksek irtifada
- Maksimum Hız: Mach 2
- Menzil: 3,000 km (1,900 mi, 1,600 nmi) yüksek irtifada
- Tavan İrtifası: 17,300 m (60,700 ft)
- Tırmanma hızı: 230 m/s (45,000 ft/min)
- Kanat Depo Yüklemesi: 401 kg/m2 (82 lb/sq ft) 56% yakıt ile - 468.3 kg/m2 (95.9 lb/sq ft) full dahili yakıt ile
- G Kuvveti (Limit): +9 G Kuvveti
- İtme / Ağırlık= 1.0 // %56 yakıt ile - 0.86 full dahili yakıt ile
Silahlanma
- Ana Silah: 1 × 30 mm Gryazev-Shipunov GSh-30-1 150 mermili otomatik top
- Kanat Pilonları: tanesi 8.000 kg'a (18.000 lb) kadar kapasiteye sahip 12 pilon istasyonu, ancak aşağıdakilerin kombinasyonları ile birlikte:
- Roketler:
- S-8KOM/BM/OM
- S-13T/OF
- S-25OFM-PU
- Füzeler:
- Havadan havaya füzeler:
- R-27R/ER/T/ET/P
- R-73E
- RVV-AE
- Havadan karaya füzeler:
- Kh-29T/L
- Kh-59M/ME
- Anti gemi füzeleri:
- Kh-31A
- Anti radyasyon füzeleri:
- Kh-31P
- Havadan havaya füzeler:
- Bombalar:
- KAB-500KR genel maksat bombası
- KAB-500OD bombası
- KAB-1500KR GP bombası
- KAB-1500L lazer güdümlü bombası
- FAB-500T genel maksat bombası
- BETAB-500SHP bombası
- ODAB-500PM bombası
- OFAB-250-270 bombası
- OFAB-100-120 bombası
- P-50T bombası
- RBK-500 küme bombası
- SPBE-D bombası
- Roketler:
Aviyonikler
- Çubuksal Anten Radarı
- OEPS-27 Elektro-optik nişan sistemi
- OLS-30 IRST
- SPO-15 Radar Uyarı Sistemi
Ayrıca bakınız
Benzer uçaklar
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
