Stock im Eisen
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Stock im Eisen (Türkçe: "demirdeki değnek"), yüzyıllar boyunca iyi şans ve uğur getirdiği inancıyla üzerine çakılmış yüzlerce çiviyi barındıran, Orta Çağ'dan kalma bir ağaç gövdesidir. Ağaçtan bazen ''Çivi Ağacı'' (Nagelbaum) olarak da bahsedilmektedir. Avusturya'nın Viyana kentinde, günümüzde Stephansplatz'ın bir parçası olan Stock-im-Eisen-Platz'da bulunan Palais Equitable binasında bir camın arkasında sergilenmektedir.
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ağacın gövde kısmı 2.19 metre uzunluğundadır ve beş demir bant tarafından yerine tutulurmuştur. Bu demir bantlar 1575 yılında üretilmiştir[1] ve ev sahibi Hans Buettinger'in baş harfleri olan HB harflerini taşımaktadır. 1975 yılında yürütülmüş araştırmalara göre 1400'lü yıllarda büyümeye başlamış ağaç bir ladin ağacıdır ve yaklaşık 1440'te kesildiği düşünülmektedir.[2][3] İlk çiviler, ağaç hala hayattayken (1440'tan önce) çakılmıştır.[2] Adı tarihte ilk defa 1533'te geçen ağaç,[2][4] 1548’de Stock-im-Eisen-Platz’da bulunan bir evin duvarına yerleştirilmiştir.
Bölgede 1891 yılında inşa edilen Palais Equitable, Stock im Eisen'i bir oyuk içinde barındırmaktadır ve kütük Çek hornblend granitinden yapılmış bir kaide üzerinde durmaktadır. Kütüğe dövülmüş demirden yapılma sarmaşıklar eklenmiş, binanın kapısına Zum Stock-im-Eisen (Stock im Eisen'da) yazısı kazınmış ve çilingirleri ve ağcın gövdesini tasvir eden bronz heykeller binanıntympanum kısmına Rudolf Weyr tarafından eklenmiştir.[5] Ayrıca kapılarda, aynı sanatçı tarafından yapılmış ve efsaneyi tasvir eden bir çift kabartma bulunmaktadır[2]
18. yüzyılda Avrupa'da pek çok zanaatkar çıraklıktan ustalığa geçiş yapmadan önce seyahat etmek ve komşu bölgeleri ziyaret etmek zorundaydı (). Bu dönemde seyahat eden demircilerin ve çıraklarının ağaç gövdesine çivi çakması bir gelenek haline gelmeye başlamıştır. Bu gelenek özellikle, 1715'ten itibaren çilingirler arasında yaygınlaşmıştır.[6] Bu geleneğin nereden türediği hakkında kesin bir kanı bulunamamıştır. "Çivi ağaçları" Güneydoğu Avrupa'da da iyi bilinmektedir ve Macaristan, Romanya (Transilvanya) ve eskiden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı diğer ülkelerde birçok şehirde bulunmaktadır, ancak Viyana'daki Stock im Eisen en eski korunmuş çivi ağacıdır. Gelenek 19. yüzyılın sonlarına kadar sürmüş,[7] I. Dünya Savaşı'nda Almanya ve Avusturya'da propaganda ve fon yaratma amacıyla kullanılmış "demirin adamları" heykellerine ilham vermiştir.[8]
Orta Çağ'daki bu çivi geleneği için en muhtemel açıklama, eski zamanlardan beri görülen bir inanç olan, çivilerin korunma, şifa veya minnettarlık için haçlara, ağaçlara ve hatta kayalara çakılmasıyla bağlantılı olduğudur. Orta Çağ'da, çiviler insanların boşa harcayamyacakları değerli bir maldı. Bu düzlemden bakıldığı takdirde çivi geleneği bir dilek kuyusuna ya da gölete para atmaya benzer inançlardan doğmuştur.[9]
Stock im Eisen hakkında, çoğunlukla 17. ve 18. yüzyıllara dayanan birçok efsane bulunmaktadır. 1703 yılında ''antik ormandan'' kalmış son ağaç olduğu söylenmişken,[10][11] 1911'de Encyclopædia Britannica, kentin üzerine kurulduğu kutsal korudan kalmış son ağaç olduğunu yazmıştır[12]
Bir efsane, Şeytanın çivileri kütüğe kendisinin yerleştirdiğini,[13] ya da en azından çivileri koruduğunu söylemektedir.[14] Bir diğer efsane efendisinden değerli bir çivi çalan bir çilingir çırağının Şeytan'dan bu çiviyle açılmaz bir kilit yapmayı öğrenmesini konu alır.[15][16][17]
Ek olarak, iyi bilinen başka bir efsaneye göre, bir hırsız, ormanda kaçarken çaldığı bir çiviyi bu ağaca çakmıştır. Bu her ne kadar 1400'lü yıllarda gerçekleşeme olasılığına sahip bir hikâye olsa da, efsane 17. yüzyılda ortaya çıkmıştır ve bu zaman diliminde Stock im Eisen ormanda bulunmadığı için efsanenin uydurma olduğu düşünülmektedir.
Modern bir efsane ise, Stock im Eisen'in bir kopya olduğunu ve orijinalinin ya da en azından bir kısmının, Viyana Müzesinde sergilendiğidir.
Bermann'ın Alt- und Neu-Wien eserinde geçen kütüğün bir resmi (1880)
Günümüzde Stock im Eisen
Stock im Eisen efsanesini gösteren Palais Equitable'nin kapısındaki kabartmalardan biri
Efsaneyi gösteren ikinci kabartma
_p0852_Der_Stock_im_Eisen.jpg){kind=small}
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
