Loading AI tools
Yüz kılı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Sakal, genellikle erkeklerin çene, yanak, boyun ve üst ve alt dudak kısımlarında büyüyen kıllara verilen addır.
Erkeklerin genellikle ergenlik çağında veya yetişkin erkeklerin ortalama 21 yaşından itibaren sakalları çıkmaya başlar.[1]
Erkeklerde ergenlik çağından itibaren gözlenmeye başlayan sakal, hirsutizm rahatsızlığı olan kadınlarda da görülebilmektedir.
Tarih boyunca toplumun erkek sakalına yönelik tutumları, hakim kültürel-dinsel gelenekler ve çağın moda trendleri gibi faktörlere bağlı olarak büyük farklılıklar göstermiştir. Bazı dinler (İslam'ın bazı mezhepleri ve Sihizm gibi) sakalın gerekli olduğunu düşünmüş ve bunu ibadetlerinin bir parçası olarak zorunlu kılmıştır.[2]
Diğer kültürler, resmi olarak zorunlu kılmasa da sakalı bir erkeğin erkekliğinin merkezi olarak görür; bilgelik, güç, cinsel yetenek ve yüksek sosyal statü gibi erdemlerin örneğidir. Sakalların nadir olduğu (veya şu anda modası geçmiş) kültürlerde sakallar, kötü hijyen veya alışılmadık davranışlarla ilişkilendirilebilir. Soğuk iklime sahip ülkelerde sakal, kullanıcının yüzünün hava şartlarından korunmasına yardımcı olur. Sakal aynı zamanda güneşten korunma da sağlar.[3]
Biyologlar sakalı ikincil bir cinsel özellik olarak nitelendirir çünkü sakal bir cinse özgüdür ancak üremede doğrudan rol oynamaz.
Charles Darwin, cinsel seçilim sürecinin sakala yol açmış olabileceğini varsayan İnsanın Türeyişi adlı çalışmasında ilk olarak sakalın olası evrimsel açıklamasını ortaya attı.[4]
Modern biyologlar, sakalın evriminde cinsel seçilimin rolünü doğruladı ve kadınların çoğunun sakallı erkeği sakalsızdan daha çekici bulduğuna dair kanıtlar olduğu sonucuna vardılar.[5][6][7]
Sakalın evrimsel psikoloji açısından bakıldığında, algılanan çene boyutunun artmasıyla cinsel olgunluğa ve baskınlığa işaret edilir, traşlı yüzler sakallıdan daha az baskın olarak değerlendirilir.[8]
Bazı bilim adamları, sakala yol açan cinsel seçimin çekiciliğe mi yoksa baskınlığa mı dayandığının henüz belirlenmediğini iddia eder.[9] Sakal, erkeğin genel durum göstergesi olarak açıklanabilir.[10] Yüzdeki tüylenme oranının erkek çekiciliğini etkilediği görülür.[11][12]
Sakalın varlığı, erkeği göğüs göğüse dövüşlerde savunmasız yapar (rakibinin kafayı tutmasını kolaylaştırır), bu da risklidir. Bu yüzden biyologlar, bu dezavantajdan daha ağır basan başka evrimsel faydaların olması gerektiğini tahmin etmektedir.[13]
Sakalla kanıtlanan aşırı testosteron, spermatogenezi destekleyebilecek hafif İmmün baskılanmayı gösterebilir.[14][15]
Sakal kılları genellikle tıraş edilerek veya sakal düzeltici kullanılarak kırpılarak alınır. Yalnızca üst dudağın üzerindeki alan tıraşsız bırakılırsa, ortaya çıkan yüz kılı modeline bıyık denilir; kıl sadece çenede kalıyorsa stil keçi sakalı‘dır.
Yunan mitolojisinde Zeus ve Poseidon sürekli sakalla betimlenirken Apollo'nun hiçbir portresinde sakal bulunmamaktadır. Hermes ise MÖ 5. yüzyıla dek sakalla betimlenmiştir.
Sakalın bazı dinlerde özel bir yeri vardır.
İslam inancında sakal bırakmak sünnettir. Ancak 40 günde bir düzeltilmesi gerekmektedir.[22]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
