Robert Bunsen

Robert Wilhelm Bunsen Eberhard (31 Mart 1811, Holzminden - 16 Ağustos 1899, Heidelberg), özellikle mineralojik ve analitik kimya üzerine çalışmış Alman kimyagerdir. Gustav Robert Kirchoff ile beraber sezyum ve rubidyum elementlerini keşfetmiş, ısıtılan elementlerin emisyon spektrumlarını incelemiş ve spektral analizi bulmuştur. Fotokimyaya öncülük eden Bunsen, bir deney esnasında koruyucu gözlük kullanmadığı için bir gözünü kaybetmiştir.

Robert Bunsen
Doğum	Robert Wilhelm Eberhard Bunsen 31 Mart 1811(1811-03-31) Göttingen, Vestfalya Krallığı
Ölüm	16 Ağustos 1899 (88 yaşında) Heidelberg, Alman İmparatorluğu
Mezun olduğu okul(lar)	Göttingen Üniversitesi
Ödüller	Copley Madalyası (1860)
Kariyeri
Dalı	Kimya
Doktora danışmanı	Friedrich Stromeyer
Doktora öğrencileri	Adolf von Baeyer Fritz Haber Philipp Lenard Georg Ludwig Carius Hermann Kolbe Adolf Lieben Carl Friedrich Wilhelm Ludwig Viktor Meyer Friedrich Konrad Beilstein Henry Roscoe John Tyndall Edward Frankland Dmitri Mendeleev Thomas Edward Thorpe Francis Robert Japp
İmza

Bunsen elektrik akımının üç boyutlu analizini yapmıştır. Bu yöntemle çalışmalarına önemli veriler katmış, matematik ve fiziği bir araya getiren çalışmaları yayınlanmış; bir yandan astronomide yeni bir çağ başlatmış ve Berlin Üniversitesi'nde Matematiksel Fizik Koltuğu'na oturmuştur. Laboratuvar asistanı Peter Desega ondan sonra, onun çalışmalarını kullanarak Bunsen brülörü denilen aparatı geliştirmiştir.

Hayatı

Robert Bunsen, Philipp Christian Bunsen'in oğlu Göttingen'li edebiyat profesörü ve kütüphaneci Christian Bunsen ile eşi Auguste Friederike Bunsen'in dört oğlundan en küçüğüydü. Quensel (1775-1855), İngiliz-Hanover binbaşısı ve Goslar kenti sendikacısı Carl Quensel ile avukat bir aileden gelen Melanie Heldberg'in kızıdır.^[1]

Robert Bunsen'in doğumu için literatürde farklı tarihler verilmektedir. Bunsen'in vaftiz kaydı ve el yazısı özgeçmişi 30 Mart 1811'e işaret ederken, birçok referans eser doğum tarihi olarak 31 Mart'ı gösterir ki biyografi yazarı Georg Lockemann'a göre bu tarih aynı zamanda Bunsen'in sonraki yıllardaki doğum günüdür. Göttingen'deki okul yıllarından ve Holzminden'deki gramer okulundaki Abitur'undan sonra Göttingen Üniversitesi'nde doğa bilimleri, özellikle kimya ve matematik okudu. 1830 yılında, o dönemde bilinen higrometreler üzerine tamamen Latince bir tez yazdı[3] ve 1831 yılında doktorasını aldı. 1832'den 1833'e kadar, eğitimini ilerletmek için eyalet hükûmetinden aldığı bursla Batı Avrupa'yı dolaştı. Bu süre zarfında Friedlieb Ferdinand Runge, Giessen'de Justus Liebig ve Berlin'de Eilhard Mitscherlich ile tanıştı. O ve vaftiz babasının oğulları, yaklaşık 100 isyancının Frankfurt am Main'daki Hauptwache ve Konstablerwache'ye saldırarak Almanya'da genel bir devrim başlatma girişiminin başarısızlıkla sonuçlandığı 1833 Frankfurt Wachensturm'da önemli bir rol oynadı.

Dönüşünden sonra Bunsen 1834'te Göttingen'e yerleşti ve arsenik asidin metal tuzlarının çözünür(süz)lüğü üzerine deneyler yapmaya başladı. Keşfettiği demir oksit hidrat bugün hala arsenik zehirlenmesine karşı bir panzehir olarak kullanılmaktadır. Friedrich Stromeyer'in ölümünden (1835) sonra ve Friedrich Wöhler'in atanmasından (1836) önce Bunsen kürsüyü devraldı.

Bunsen 1836'da Kassel'deki Höhere Gewerbeschule'de (Polytechnikum) Friedrich Wöhler'in halefi oldu. Burada kakodil bileşiklerini (tetrametildiarsan As2(CH3)4 ve türevleri) araştırmaya başladı ve bu sırada 1836'da şiddetli bir patlamada sağ gözünü yaraladı ve kısmen kör oldu. 1838'de Bunsen, Kassel'in kuzeyindeki Veckerhagen'de o zamanlar önemli olan demir fabrikasında yüksek fırında meydana gelen süreçlerin (örneğin yüksek fırın gazı) temel fiziksel ve kimyasal incelemelerini üstlendi

Bunsen 1839'da Marburg Üniversitesi'ne transfer oldu ve burada kakodil bileşikleri ve gaz analitik yöntemlerinin geliştirilmesi üzerine çalışmalarına devam etti. Çalışmaları ona hızlı ve yaygın bir tanınma getirdi. 1841 yılında Bunsen, ucuz ve çok yönlü olan nitrik asit (Bunsen elementi) içeren bir çinko-karbon pil geliştirdi.

İzlanda'daki Hekla yanardağı 1845'te tekrar patladığında, Danimarka hükûmeti tarafından İzlanda'ya bir keşif gezisine davet edildi ve burada kendisine Wolfgang Sartorius von Waltershausen ve Carl Bergmann gibi isimler eşlik etti. Kassel Elektörü'nün özel doktoru olan kuzeni Robert Louis Karl Bunsen, 1846'da Elektör Friedrich Wilhelm'i ikna etmeyi başardıktan sonra kendisine altı aylık izin verildi. Sonraki altı yıl boyunca yanında getirdiği gaz ve kaya örneklerini analiz etmekle meşgul oldu ve gaz analizini kesin bir prosedür haline getirmeyi başardı.Marburg'daki önemli öğrencileri arasında Hermann Kolbe, Edward Frankland, John Tyndall ve Heinrich Debus vardı.

Bunsen 1850'de Breslau Üniversitesi'nde bir görev kabul etti. Burada kendisi için yeni bir laboratuvar inşa edildi ve fizikçi Gustav Robert Kirchhoff ile de burada tanıştı. Ancak Bunsen Breslau'da sadece üç sömestr ders verdi ve ardından Heidelberg'e çağrıldı.

Robert Bunsen'in 1907/08 yıllarında Hermann Volz tarafından yapılan bronz heykeli 1961 yılında Heidelberg'deki Friedrich Binası'nın şeref avlusuna taşınmıştır.

Bunsen 1852 yılında Ruprecht Karls Üniversitesi'nde Leopold Gmelin'den kürsüyü devraldı. Burada da Bunsen'e yeni bir laboratuvar ve resmi bir konut verildi. Laboratuvar Almanya'daki en modern kimya laboratuvarı olarak kabul ediliyordu.

Bunsen yaptığı deneylerde, erimiş tuzların elektrolizi yoluyla krom, magnezyum, alüminyum, manganez, sodyum, baryum, kalsiyum ve lityum gibi çok sayıda metali temel formda elde etmeyi başardı.

Sir Henry Roscoe ile birlikte 1854'ten itibaren hidrojen ve klordan hidrojen klorürün ışık kaynaklı oluşumunu araştırdı.

Yedi yıl sonra Bunsen, 1859'da Roscoe ile işbirliğini keserek Kirchhoff ile birlikte kimyasal elementlerin spektral analizi üzerinde çalıştı. Spektroskopi, kimyasal maddeler alevde ısıtıldığında ortaya çıkan karakteristik spektral çizgileri analiz etmek için kullanıldı. 1860/61'de Bunsen ve Kirchhoff, Dürkheim'da yeni çıkarılan Max Kaynağından gelen maden suyunu spektral olarak analiz ederek alkali metaller sezyum ve rubidyumu keşfettiler. Çalışmaları aynı zamanda Fraunhofer çizgilerini açıklamayı mümkün kıldı ve böylece modern astronomi için en önemli temellerden birini attı.

Bunsen Heidelberg'de bulunduğu süre boyunca 3000'den fazla öğrenciye ders verdi. İki, hatta bazen üç asistan tarafından desteklendi. "Birinci asistan" derslerde ve laboratuvarda doğrudan yardımcı oluyordu. "İkinci asistan" yeni başlayanları denetliyor ve pratik eğitimlerine yardımcı oluyordu. "Üçüncü" ise özel görevlerle görevlendirilmişti.

Asistanının deneylerin hazırlanmasına ilişkin bir el yazması ve "Deneysel Kimya" dersi için kara tahta notları 145 yıl sonra Kaliforniya'da ortaya çıktı. Bu asistanın soyundan gelen Inge König, el yazmasını 2004 yılında Heidelberg Üniversitesi'nin yıldönümü kutlamaları vesilesiyle Kimya Fakültesi'ne teslim etti (şimdi Bunsen Society arşivinde). Kaydedilen periyodik tablo, sezyum ve rubidyum kurşun kalemle eklenmeden önce 60 elementten oluşuyordu.

Bunsen organik kimya alanında özel bir eğitim vermemiş ve bu durum bazen eleştirilmiştir. Bununla birlikte, organik ve farmasötik kimya, kimyasal teknoloji, kristalografi, adli kimya ve kimya tarihi konularında bireysel dersler veren sekiz kadar öğretim görevlisi daha istihdam etmiştir. Lehimleme tüpü alıştırmaları programı tamamlıyordu. Bu geniş yelpaze Heidelberg'i diğer Alman ve Avrupa ülkelerinden ve hatta denizaşırı ülkelerden gelen öğrenciler için cazip bir yer haline getirdi. Heidelberg Üniversitesi'nin Eski Oditoryumu'nda Robert Wilhelm Bunsen'e bir isim plaketi ithaf edilmiştir.

Heidelberg'deki önemli öğrenciler şunlardır: Konrad Beilstein, Emil Erlenmeyer, Henry Roscoe, Ludwig Carius, Lothar Meyer, Hans Landolt, Adolf Lieben, Adolf von Baeyer, Carl Graebe, Albert Ladenburg, Hermann Wichelhaus, Viktor Meyer, Hans Bunte, Carl Auer von Welsbach, Ferdinand Schalch, August Kekulé ve Leon Nikolajewitsch Schischkow (Léon Schischkoff).

Bunsen 78 yaşında emekli olduğunda, kendini daha önce sadece hobi olarak sürdürdüğü jeolojiye adadı.Robert Wilhelm Bunsen 16 Ağustos 1899'da Heidelberg'de 88 yaşında öldü. Heidelberg Bergfriedhof mezarlığına gömüldü. Ölüm ilanında Roscoe şöyle diyordu:"Bir araştırmacı olarak harikaydı. Bir öğretmen olarak daha da büyüktü. Bir insan ve arkadaş olarak, o en iyisiydi." ^[2][3]

Kaynakça

1. "Category:Robert Bunsen – Wikimedia Commons". commons.wikimedia.org (Almanca). 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
2. "Robert Wilhelm Bunsen – Wikiquote". de.wikiquote.org (Almanca). 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
3. "Robert Wilhelm Bunsen – Wikisource". de.wikisource.org (Almanca). 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.

*Robert Bunsen