Riketsiya

Rickettsia, hareketsiz, gram negatif, spor oluşturmayan, yüksek pleomorfizm gösteren bir bakteri cinsidir. Kok (0.1 μm), Basil (1–4 μm) veya ipliksi (10 μm'ye kadar) formda olabilirler. Rickettsia cinsi'ne, kene kaynaklı lekeli humma konusundaki çalışmalarından dolayı Howard Taylor Ricketts'in adı verilmiştir. Rickettsia tek bir cinsin ismi olmasına rağmen, "rikettsiya" veya "rikettsiyalar" terimleri genellikle Rickettsiales ordosunun tüm üyeleri için kullanılabilmektedir.

Rickettsia
R. rickettsii ile enfekte olmuş lenfosit hücreleri
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Bacteria Şube: Proteobacteria Sınıf: Alphaproteobacteria Takım: Rickettsiales Familya: Rickettsiaceae Cins: Rickettsia da Rocha-Lima 1916[1]
Tip tür
Rickettsia prowazekii da Rocha-Lima 1916
Türler
Rickettsia aeschlimannii Rickettsia africae Rickettsia akari Rickettsia amblyommatis Rickettsia asembonensis Rickettsia asiatica Rickettsia australis Rickettsia bellii Rickettsia canadensis Rickettsia conorii Rickettsia fournieri Rickettsia gravesii Rickettsia helvetica Rickettsia honei Rickettsia hoogstraalii Rickettsia japonica Rickettsia massiliae Rickettsia monacensis Rickettsia montanensis Rickettsia parkeri Rickettsia peacockii Rickettsia prowazekii Rickettsia rhipicephali Rickettsia rickettsii Rickettsia sibirica Rickettsia slovaca Rickettsia tamurae Rickettsia typhi

Rickettsia türleri pireler, keneler, bitler gibi çeşitli Eklem bacaklı tipleri tarafından taşınırlar ve hem insanlarda, hem de bitkilerde hastalık oluşturabilirler.^[2] Rickettsia türlerinin sebep oldukları hastalıklardan en bilinenleri: tifüs, rikettsiyal çiçek, Marsilya humması, Afrika kene-ısırığı ateşi, Kayalık dağlar lekeli ateşi, Flinders Island lekeli ateşi ve Queensland kene tifüsüdür.^[3] Rickettsia'ların çoğu tetrasiklin grubu antibiyotiklere duyarlıdırlar.

Rikettsiyalar zorunlu hücre içi parazit olduklarından, üremek ve replikasyon için canlı ökaryot hücrelerin (özellikle endotelyum hücreleri) sitoplazmalarına girmek zorundadırlar.^[4] Dolayısıyla, Rickettsia türleri yapay kültür besiyerlerinde üremezler; doku veya embriyo kültüründe üretilebilirler. Genellikle tavuk embriyolarında, Ernest William Goodpasture tarafından 1930'larda geliştirilen metot kullanılarak kültürleri yapılır.

Çok küçük boyutları, zorunlu intraselüler (hücre içi)^[5] üreme davranışları ve zorunlu parazit yaşamları yüzünden önceleri virüs oldukları düşünülen, modern mikroskop ve tahlil yöntemlerinin gelişimi ile ultra küçük gerçek bakteriler oldukları, tüm bakteri organellerini ve çoğu bakteri enzimini bulundurdukları anlaşılan gram negatif mikroorganizmalardır.

Kaynakça

1. Da Rocha-Lima H. (1916). "Zur Aetiologie des Fleckfeibers". Berliner Klinische Wochenschrift. 53: 567-569.
2. Perlman S.J., Hunter M.S., Zchori-Fein E., (2006). "The emerging diversity of 'Rickettsia'". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 273 (1598): 2097-2106. doi:10.1098/rspb.2006.3541. PMC 1635513 $2. PMID 16901827.
3. Unsworth NB, Stenos J, Graves SR ve diğerleri. (Nisan 2007). "Flinders Island spotted fever rickettsioses caused by "marmionii" strain of Rickettsia honei, Eastern Australia". Emerging Infectious Diseases. 13 (4): 566-73. doi:10.3201/eid1304.050087. PMC 2725950 $2. PMID 17553271.KB1 bakım: Diğerlerinin yanlış kullanımı (link)
4. Walker DH (1996). "Rickettsiae.". Baron S (Ed.). In: Barron's Medical Microbiology. Univ of Texas Medical Branch. ISBN 978-0-9631172-1-2.
5. "Arşivlenmiş kopya". 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2014.