Prusya

Rusya ile karıştırılmamalıdır.

Prusya (Almanca: Preußen), tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

Prusya Preußen (Almanca)
1525-1947
Bayrak (1803–1892) Arma
Slogan Gott mit uns  (Almanca) "Tanrı bizimle"
1870 yılında Prusya (mavi), Kuzey Almanya Konfederasyonu'nu yöneten devlet olarak.
Başkent	Königsberg, daha sonra Berlin
Yaygın dil(ler)	Almanca (resmi)
Hükûmet	Monarşi
Dük1
• 1525–1568 I. Albert (ilk) • 1688–1701 III. Frederick (son)
Başbakan1, 2
• 1918–1920 Paul Hirsch (ilk) • 1933–1945 Hermann Göring (son)
Tarihçe
• Kuruluşu 1525 • Brandenburg ile birlik 27 Ağustos 1618 • Prusya Krallığı 18 Ocak 1701 • Bağımsız Prusya Devleti 9 Kasım 1918 • Feshedilme (de facto) 30 Ocak 1934 • Dağılışı 1947
Yüzölçümü
• Toplam	297007 km2
Nüfus
• 1816[1] 10,349,000 • 1939[1] 41,915,040
1 Devletin başında olan kişiler ilk ve son olarak numaralandırılmıştır. Daha fazla bilgi için Prusya hakkında İngilizce Vikipedi'de bilgi mevcuttur. 2 Ministerpräsident rütbesi 1792'de Prusya bir krallıkken getirildi ve Başbakan'lar devletin başındaki kişilerdir.

Tarihçe

Baltık Denizi kıyısında bir bölge olan Prusya başlangıçta, Brandenburg Dükalığı olarak Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçasıydı ve başkenti Königsberg (Kaliningrad) idi. İspanya Veraset Savaşı (1701-1713) sırasında İngiltere, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Hollanda; Portekiz ve Savoya Dükalığı ittifakında savaşa katılmıştır. İttifakın Fransa karşısında zafer kazanmasıyla imzalanan Utrecht Barışı'yla Brandenburg Dükalığına krallık statüsü tanınmıştır. Bu tarihten sonra Prusya Krallığı olarak bilinecektir, başkenti ise Berlin olacaktır.

1806 yılında krallık, Napolyon Bonapart önderliğindeki Fransız ordusuna yenilince topraklarının büyük bir kısmını kaybeder ve Fransa ile ittifak kurmak zorunda kalır. Napolyon'un 1812'deki Rusya seferinde başarısız olup büyük güç kaybetmesini fırsat bilen Prusya, Fransa'yla olan ittifakını bozar ve koalisyon güçleriyle birlikte 1813 Leipzig ve 1815 Waterloo savaşlarında Fransızları mağlup ederler. 1815'teki Viyana Kongresi'nde Prusya, sınırlarını batıdaki Saar nehrinden doğudaki Neman nehrine kadar genişletir. Ancak krallık toprakları hâlâ ikiye bölünmüş durumdadır. Çünkü Hannover, Braunschweig, Hamburg ve Bremen gibi bağımsız prenslikler ve şehir devletleri ülkeyi coğrafi olarak ikiye bölmektedir.

1867 yılında Prusya kralı I. Wilhelm, Otto von Bismarck'ı başbakanlığa atadı. Bismarck, Danimarka, Avusturya ve Fransa'ya açtığı savaşlarla Alman bölgelerini bir bayrak altında topladı ve Alman İmparatorluğu'nu kurdu. Bu birleşmedeki anahtar unsur Otto von Bismarck'tır. Kendisi (Almanca) Blut und Eisen politik düşüncesiyle birlikte bu birleşimi sağlamıştır. Bu sayede Prusya kralı I. Wilhelm de artık Almanya'nın Kayzer Wilhelm'i oldu. Bu tarihten sonra Prusya Alman İmparatorluğu'nun en büyük parçası olarak kaldı. 1934 yılında Naziler Prusya tanımını tamamen ortadan kaldırdılar.

II. Dünya Savaşı sonrasında Prusya toprakları Polonya ile Rusya arasında paylaşıldı. Günümüzde Litvanya ile Polonya arasında kalan Rusya'ya ait Kaliningrad şehri eskiden Königsberg adıyla Doğu Prusya'nın başkenti idi. Prusya, Avusturya ile birlikte "Alman düalizminin" (Alman ikiliğinin) temeli olarak bilinir.

Demografi

Nüfus

1871 yılında Prusya'nın nüfusu 24.69 milyon olarak ölçüldü-ki bu Alman İmparatorluğunun nüfusunun %60'ıydı-.^[2] 1910 yılında nüfus 40.17 milyona yükseldi (Alman İmparatorluğunun nüfusunun %62'si). 1914'te Prusya 354,490 km² alana sahipti. Mayıs 1939'da Prusya 297,007 km² alana ve 41,915,040 kişilik nüfusa sahipti.

Ayrıca bakınız

• Utrecht Barışı
• Veraset Savaşları

Kaynakça

1. "Population of Germany". tacitus.nu. 28 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. Büsch, Otto; Ilja Mieck; Wolfgang Neugebauer (1992). Otto Büsch (Ed.). Handbuch der preussischen Geschichte (Almanca). 2. Berlin: de Gruyter. s. 42. ISBN 978-3-11-008322-4.