Pamukova

Pamukova, Sakarya iline bağlı ilçedir.

Pamukova
İlçe
Pamukova'dan bir görünüm
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Sakarya
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Gürsel Temurci
• Belediye başkanı	Fatih Akın [1] (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	289 km²
Rakım	80-100 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	29.386
• Kır	-
• Şehir	29.974
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	54900
İl alan kodu	264
İl plaka kodu	54
Resmî site Pamukova Kaymakamlığı Pamukova Belediyesi

Marmara Bölgesi'nin doğusunda, Sakarya ilinin güneyinde yer alır. Doğusunda Geyve, batısında Kocaeli, kuzeyinde Sapanca ve Merkez ilçe Adapazarı, güneyinde ise Bilecik iline bağlı Osmaneli ve Gölpazarı ilçeleri vardır.

İlçe nüfusunun tamamına yakınını Manavlar ve Balkan göçmenleri oluşturur. Köylerde Yörükler ile Karabağ ve Kars'tan göç eden Ahıska Türklerinin yaşadığı da görülür.^[2]

Coğrafya

Pamukova Ovası; doğu-batı doğrultusunda uzanır. D-B uzunluğu 28 km, K-G uzunluğu 6 km'dir. Alanı 170 km²'dir. Ova güneyden Taraklı-Karagöl Platosu, kuzeyden Samanlı Dağları ile çevrilidir. Denizden ortalama 80 m yüksekte olan ovanın ortasından Sakarya Nehri geçer. Karasu-Antalya arasında uzanan D 650 karayolu ovadan geçer.^[3]

Tarihçe

Pamukova'nın genel görünümü (Mart 1984)

Pamukova çevresinde tarih öncesi çağlara ait höyükler bulunmaktadır. Bunlar yörenin Neolitik ve Kalkolitik Çağlardan itibaren yerleşim gördüğüne işaret etmektedir. MÖ 4. yüzyılda Bithynia yönetiminde ve burasının Tataion (Totaion) ismi ile tanınmıştır. Bizanslıların Optimation Theması'nın sınırları içerisindeki Sakarya bölgesi zaman zaman Arap istilalarına uğramıştır. 11. yüzyılın sonlarında Selçuklulardan Artuk Bey'in buradaki Bizanslıları yenmesi ile yöre Selçukluların eline geçmişse de 1072'de yeniden Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır. Bunun ardından 1097'de Haçlıların, Danişmendlilerin, Anadolu Selçuklularının ve İznik'te merkezi kurulan Nicaia İmparatorluğunun yönetimine girmiştir. Osman Gazi zamanında 1312'de Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde, Akhisar ismiyle tanınan Pamukova Kocaeli'ne bağlı ilçe iken 1874'te Geyve ilçesine bağlı bir bucak hâline getirilmiştir. 1946 yılında belediye teşkilatı kurulmuş, 1987 yılında da Sakarya'ya bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.^[4] 20 Temmuz 2004'te bölgede Pamukova tren kazası yaşanmıştır.

Nüfus

Pamukova'da gündoğumu (Kasım 2019)

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1990[5]	21.023	10.088	10.935
2000[6]	24.072	13.200	10.872
2007[7]	25.767	15.181	10.586
2008[8]	26.757	16.006	10.751
2009[9]	26.772	16.047	10.725
2010[10]	26.640	16.037	10.603
2011[11]	26.978	16.566	10.412
2012[12]	27.527	17.301	10.226
2013[13]	27.841	27.841	veri yok
2014[14]	28.309	28.309	veri yok
2015[15]	28.506	28.506	veri yok
2016[15]	28.955	28.955	veri yok
2017[15]	29.293	29.293	veri yok
2018[15]	29.386	29.386	veri yok
2019[15]	29.740	29.740	veri yok
2020[15]	29.974	29.974	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.