Ogurlar

Ogurlar, Ogur boyu^[1] veya Bulgar boyu.

Oğurların şimdi ki, yetirmeleri Çuvaşlar, Azerbaycan Türkleri, Qazaqlardır ve daha çok Kafkasya Türkleridir!

Oğurlar Türktür ve Kıpçak Türkleriyle aynı soydandır hatta bir çokları Oğurları Kıpçakların soyundan geldiğini savunmaktadır

Tarihi kaynakların ışığında Ting-ling'lerin batı grubundan çıktıkları anlaşılan Ogurlar. Doğu Avrupa'ya doğru göç etmeden önce üç ayrı kütle halinde yaşıyorlardı. Birinci Kütle Sır Derya - Çu ırmakları arasında, ikinci kütle Emba Nehri havzası yani kuzey batı Kazakistan bozkırlarında, üçüncü kütle ise Yayık Irmağı Irmağı civarında yaşıyordu. Büyük ihtimalle birinci kütle On Ogurları, ikinci kütle Otuz Ogurları, üçüncü kütle ise Dokuz Ogurları meydana getiriyordu.^[1] Ogurlar daha sonra Sarogur (Sarı/Ak/Ogur), Bittigur (Beş Ogur), Ultingur-Altziagir (Altı Ogur), Kutrigur-kuturgur (Tukurgur-Dokuz Ogur), Ungur- Hunugur (On Ogur), Utrigur/Uturgur (Otuz Ogur) gibi boy birlikleri halinde görülmektedir.^[1] Sabarlar tarafından 461-465 tarihlerinde Ural Dağlarının doğusundan batısına itilmişlerdi.^[1]

Ogurların, Tanrı Dağları civarında yaşayan Wu-sun'ların devamı olduğu şeklindeki görüşe katılmıyoruz. Çünkü onların tarihi farklı mecrada gelişmiştir. Diğer taraftan İli bölgesine yakın yerde gösterilen Ho-chie boyunun da Ogurların ataları olma ihtimali vardır. Ancak, onlar hakkında fazla bilgi yoktur.^[1] Belki Ho-chie adlandırılan boy Ting-ling'lerin güney kolu idi. Kaynak yetersizliği dolayısıyla bu konuda fazla bir şey söylenememektedir. Ogur Türkleri, meşhur oldukları avcılık ve kürkçülük yanında yaşadıkları sahanının gereği ziraatle de uğraşıyorlardı. Tarımın her türlüsü ve meyvacılığı yapıyorlardı.^[1]

Karadeniz'in kuzeyine geldikten sonra devletleri parçalanıp yıkılan Avrupa Hun'larının idaresindeki İrnek'e katılan Ogurlar (M.S. 360-470) daha sonra karışık anlamına gelen Bulgar adıyla anılmaya başladılar. Yani geldikleri sahada da üç ayrı kütle halinde yaşamaya devam ettiler: Kafkasların kuzeyinde, Azak Denizi'nin doğusunda On-Ogurlar, Don-Volga arasında yani daha kuzeyde Otuz Ogurlar, batıda Dnyeper'e doğru Dokuz Ogurlar. Doğudaki iki grup Sabarların ve Gök-Türklerin himayesine girdi. Batıdaki Dokuz Ogur (Kara Bulgar)lar ise Bizans'la ilişki kurup, çeşitli mücadelelerde bulundular ise de kendi aralarındaki çatışmalardan zayıflayıp, doğudan gelen Avarlar'a bağlandılar. Doğuda kalan Otuz Ogur ve On Ogur grupları ise Büyük Bulgarya (Magna Bulgarya) adı verilen devleti kurdular.^[1]

Kaynakça

1. Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, 2. Baskı (tıpkıbasım), Türk Tarih Kurumu Yayınları-2013, sf. 14-15. Prof. Dr. Ahmet Taşağıl