Nobel Ödülü sahibi Müslümanlar listesi
Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Günümüz itibarıyla Nobel Ödülü kazanmış olan 15 Müslüman mevcuttur. Ödül kazanan 15 kişiden 8 tanesi barış dalında, 3 tanesi edebiyat dalında, 3 tanesi kimya dalında ve 1 tanesi fizik dalında ödüle layık görülmüştür. 5 kişi bu ödülü 20. yüzyılda alırken, geri kalan diğerleri 21. yüzyılda almıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman, 1978'de barış alanında ödül alan Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat olmuştur.[1] Ondan bir yıl sonra, 1979'da Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Pakistanlı bilim insanı Muhammed Abdüsselam, aynı zamanda Pakistan'daki Ahmedîlik cemaatinin bir üyesiydi.[2] Ayrıca 2014 yılında, 17 yaşında Nobel Barış Ödülü alan Pakistanlı aktivist Malala Yusufzay, şimdiye kadar Nobel Ödülü kazanmış en genç kişidir.
Kimya
Yıl | İsim | Yaşamı |
Resim | Ülke ve mesleği | Gerekçe | Hakkında |
---|---|---|---|---|---|---|
1999 | Ahmed Zewail | 1946–2016 | ![]() ![]() Mısırlı–Amerikalı bilim insanı |
"Femtosaniye spektroskopisi kullanarak kimyasal reaksiyonların geçiş durumları üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle"[3] | Nobel Ödülü'ne layık görülen ilk Müslüman kimyager ve ikinci Müslüman bilim insanıdır.[4][5][6][7] | |
2015 | Aziz Sancar | 1946– | ![]() |
![]() ![]() Türk–Amerikalı bilim insanı |
"DNA onarımının mekanik çalışmalarından dolayı"[8] | Nobel Ödülü kazanan ilk Türk kimyager, ikinci Türk ve üçüncü Müslüman bilim insanıdır.[9][10] |
2023 | Moungi Bawendi | 1961– | ![]() |
![]() ![]() ![]() Tunuslu–Amerikalı–Fransız bilim insanı |
"Kuantum noktalarının keşfi ve sentezi üzerine olan çalışmaları nedeniyle" | Nobel Ödülü'ne layık görülen ilk ve tek Tunusludur. |
Edebiyat
Yıl | İsim | Yaşamı |
Resim | Ülke ve mesleği | Gerekçe | Hakkında |
---|---|---|---|---|---|---|
1988 | Necib Mahfuz | 1911–2006 | ![]() |
![]() Mısırlı modern Arap edebiyatı yazarı |
"Zengin nüanslarla dolu, açık görüşlü, gerçekçi, çağrıştırıcı ölçüde eserleriyle tüm insanlık için geçerli olan bir Arap anlatı sanatını oluşturduğu için"[11][12] | Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan ilk Müslüman yazar ve tek Mısırlı yazardır.[5][13] |
2006 | Orhan Pamuk | 1952– | ![]() |
![]() Türk roman yazarı |
"Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken, kültürlerin birbirleriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulduğu için"[14][15] | Nobel Ödülü'nü alan ilk Türktür. Ayrıca bu ödülü alan tek Türk yazardır. Kendisini, Tanrı ile kişisel bir bağa inanmayan, tarihi ve kültürel kimliği dinle ilişkilendiren bir "kültürel Müslüman" olarak tanımlamaktadır.[16][17] |
2021 | Abdulrazak Gurnah | 1948– | ![]() ![]() Modern Afrika edebiyatçısı olan Tanzanyalı–Britanyalı yazar |
"Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine ve mültecinin kaderine uzlaşmaz ve merhametli bir şekilde nüfuz etmesi nedeniyle" | Nobel Ödülü kazanan ilk ve tek Tanzanyalı ve üçüncü Müslüman yazardır. |
Barış
Yıl | İsim | Yaşamı |
Resim | Ülke ve mesleği | Gerekçe | Hakkında |
---|---|---|---|---|---|---|
1978 | Enver Sedat | 1918–1981 | ![]() |
![]() 3. Mısır Devlet Başkanı |
"Orta Doğu'daki barış çabalarından ve Mısır ile İsrail arasında 17 Eylül 1978'te Washington'da imzalanan iki çerçeve anlaşmaya (Camp David Sözleşmesi) katkılarından dolayı"[18] | Nobel Ödülü kazanan ilk Müslümandır.[19][20][21][22][23] İsrail Başbakanı Menahem Begin ile birlikte 1978 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. |
1994 | Yaser Arafat | 1929–2004 | ![]() |
![]() Filistinli politikacı ve lider, Filistin Ulusal Yönetimi'nin ilk başkanı |
"Orta Doğu'da barışı sağlama çabalarından dolayı"[24][25] | Nobel Ödülü alan tek Filistinlidir.[26][27][28][29][30] Barış ödülünü 1994'te İsrail Başbakanı İzak Rabin ve İsrail devlet görevlisi Şimon Peres ile ortaklaşa aldı.[24][25] |
2003 | Şirin Ebadi | 1947– | ![]() |
![]() İranlı insan hakları aktivisti |
"Demokrasi ve insan hakları için gösterdiği çabalardan dolayı"[31] | Nobel Ödülü alan ilk İranlıdır. Aynı zamanda böyle bir onura layık görülen ilk Müslüman kadındır.[32][33][34][35] |
2005 | Muhammed el-Baradey | 1942– | ![]() |
![]() Mısırlı diplomat ve hukukçu |
"Nükleer enerjinin askerî amaçlar için kullanılmasını engellemek ve barışçıl amaçlarla nükleer enerjinin mümkün olan en güvenli şekilde kullanılmasını sağlamak için gösterdiği çabalardan ötürü"[36][37] | Nobel Barış Ödülü'nü alan ikinci Mısırlıdır.[38][39][40][41] 2005'te kendisine ve IAEA'ya ortaklaşa verildi. |
2006 | Muhammed Yunus | 1940– | ![]() |
![]() Bangladeşli ekonomist ve girişimci, Grameen Bank'ın kurucusu |
"Mikro kredi çalışmaları aracılığıyla özellikle kadınlar olmak üzere yoksullar için ekonomik ve sosyal olanakları geliştirdiğinden dolayı"[42] | Nobel Ödülü kazanan ilk Bangladeşlidir. Bengal kökenli bir Müslüman olan Yunus, genel olarak Nobel kazanan dördüncü Bengallidir.[5][43][44][45][46] |
2011 | Tevekkül Karman | 1979– | ![]() |
![]() Yemenli insan hakları aktivisti |
"Barış inşası çalışmasına tam katılımları ile kadınların güvenliği ve kadın hakları için gösterdiği şiddet karşıtı mücadelelerinden dolayı"[47] | Nobel Ödülü alan ilk Arap kadın, ikinci Müslüman kadın ve tek Yemenlidir. Arap Baharı'nın önde gelen liderlerindendir.[48][49][50][51] |
2014 | Malala Yusufzay | 1997– | ![]() |
![]() Pakistanlı barış aktivisti |
"Tüm çocukların eğitim hakkına sahip olmaları için yaptıkları çalışmalar ile çocuk ve gençlere yapılan kötü muamelelere karşı verdiği mücadelelerden dolayı" | 17 yaşında Nobel alan Yusufzay, şimdiye kadarki en genç Nobel Ödülü sahibi kişidir. Aynı zamanda Nobel Ödülü alan ikinci Pakistanlı ve ilk Peştundur.[52][53] |
2023 | Nergis Muhammedi | 1972– | ![]() |
![]() İranlı insan hakları aktivisti |
"İran'da kadınlara uygulanan baskıya karşı verdiği mücadele ve herkes için insan hakları ve özgürlüklerini teşvik etme mücadelesi nedeniyle" | Nobel Barış Ödülü'nü alan ikinci İranlı ve dördüncü Müslüman kadındır. 2021 yılından beri tutukludur. Nobel Komitesi, ödülü kendisi adına 17 yaşındaki ikiz çocuklarına takdim etti. |
Fizik
Yıl | İsim | Yaşamı |
Resim | Ülke ve mesleği | Gerekçe | Hakkında |
---|---|---|---|---|---|---|
1979 | Muhammed Abdüsselam | 1926–1996 | ![]() |
![]() Pakistanlı teorik fizikçi |
"Zayıf nötr akımının tahmini de dâhil olmak üzere, temel parçacıklar arasındaki birleşik zayıf ve elektromanyetik etkileşim teorisine katkılarından dolayı"[54] | Nobel Ödülü'ne layık görülen tek Pakistanlı bilim insanıdır.[55][56] Kendisi, dünya çapındaki Ahmedîlik cemaatinin bir üyesiydi ve bu nedenle Pakistan hükûmeti tarafından Müslüman olarak kabul edilmedi.[57] 1974'te Pakistan Parlamentosu, anayasasında Ahmedîliği "gayrimüslim" ilan etti. Abdüsselam da, protesto amacıyla Pakistan'dan Londra'ya gitti. |
Ülkelere göre dağılım
Konuyla ilgili yayınlar
Makale
- Çağdaş İslami Siyasal Düşüncede Tasavvuf : Orhan Pamuk ve Abdolkarim Soroush, John von Heyking, Lethbridge Üniversitesi [58]
- Orhan Pamuk'un Kara Kitap'ında Ian Badem'in " İslam, Melankoli ve Hüzünlü Beton Minareler: Anlatıların Boşluğu" [59]
Kitaplar
- Aldatma Çağı: Hain Zamanlarda Nükleer Diplomasi , Mohamed El Baradei .[60]
- İslam, Oryantalizm ve Entelektüel Tarih : Modernite ve İbn Haldun'dan Günümüze Dışlama Politikası (Ortadoğu Tarihi Kütüphanesi) Mohammad R. Salama1848850050 .[61]
- Orhan Pamuk ve Türk Kimliğinin Siyaseti İslam'dan İstanbul'a Erdağ Göknar,0415505380, Routledge Yayını.[62]
Biyografi
- Kozmik Öfke: Abdüsselam – İlk Müslüman Nobel Bilim Adamı. Gordon Fraser tarafından 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,0199697124 .[63]
- Yaser Arafat (Biyografi (Lerner Ciltli)) George Headlam tarafından.0822550040ISBN'si 0822550040 , 978-0822550044 .[64]
- Enver Sedat : Joseph Finklestone'dan Cesaret Eden Vizyoner. [65]
Otobiyografi
- İran Uyanışı: Bir Kadının Hayatını ve Ülkesini Geri Alma Yolculuğu (2007) Shirin Ebadi (2007)9780676978025).[66]
- Ahmed Zewail Otobiyografisi.[67]
- Yoksullara Bankacı : Grameen Bank'ın Kurucusu Muhammed Yunus'un Otobiyografisi.0195795377ISBN'si 0195795377 , 978-0195795370 .[68]
- In Search of Identity: An Autobiography. New York: Harper & Row. 1978. ISBN 978-0060137427.978-0060137427
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.