Loading AI tools
böcek grubu Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Sinir kanatlılar (Neuroptera), karıncaslanlarını, mantispidleri ve akrabalarını içeren bir böcek takımıdır. Bu grup yaklaşık 6.000 türden oluşmaktadır.[1] Sinir kanatlılar, Sialidae, Corydalidae gibi familyaları da içerir. Neuropterida kladı içerisinde (Planipennia olarak bilinir) Megaloptera ve Raphidioptera gruplarıyla kardeş taksondur.
 | Bu madde veya sayfa İngilizce'den dilinden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Temmuz 2022) |
Yetişkin sinir kanatlılar, neredeyse aynı boyutta, birçoğu damarlı dört membranöz kanada sahiptir. Çiğnemek için ağız kısımları vardır ve tam başkalaşım geçirirler.
Sinir kanatlılar ilk olarak Permiyen döneminde ortaya çıktı ve Mezozoik dönemde çeşitlenmeye devam etti.[2] Bu süre içerisinde özellikle nesli tükenmiş bir familyası olan "Jura döneminin kelebekleri" olarak da adlandırılan Kalligrammatidae familyası içerisinde alışılmamış büyüklükte dev kanatlı türler ortaya çıktı.[3]
Sinir kanatlılar, nispeten az özelliklere özelliklere sahip yumuşak gövdeli böceklerdir. Geniş yanal bileşik gözleri vardır. Basit gözler de olabilir. Ağız parçaları çiğnemeye uygun güçlü çene kemiğine sahiptir ve diğer endopterygote böcek gruplarının çoğunda bulunan çeşitli adaptasyonlardan yoksundur.
Genellikle boyut ve şekilleri aynıdört kanadı ve genel bir damar modeli vardır.[4] Bazı sinir kanatlıların özel duyu organları veya uçuş sırasında kanatlarını birbirine bağlayacak kılları vardır.[5]
Larvalar, delme ve emme işleri için farklılaşmış uzun alt çenelere sahip özel yırtıcılardır. Larva vücut formu, farklı aileler arasında, avlarının doğasına bağlı olarak değişir. Bununla birlikte, genel olarak, pençeyle biten üç çift torasik bacakları vardır. Karnın genellikle son iki segmenti yapışkan disklere sahiptir.[5]
Çoğu ailenin larvaları yırtıcıdır. Birçok chrysopid, hemerobid ve coniopterygid, yaprak bitlerini ve diğer haşereleri yerler. Bazıları biyolojik kontrol için kullanılır.[6][7]
 |
 |
Çeşitli familyalardaki larvalar kendilerini kamuflaj olarak çevresel artıklarla (bazen ölü av böcekleri de dahil olmak üzere) kaplarlar. Özellikle karıncaaslanlarını avlamak için daha da saldırgan olarak kendilerini toprağın derinliklerinde tamamen gizleyebilirler. Bazı Ithonidae larvaları kök besleyicilerdir, Sisyridae larvaları suculdur ve tatlı su süngerleri ile beslenir. Birkaç mantispid, örümcek yumurta keselerinin parazitleridir.
Diğer holometabolik gruplarda olduğu gibi, pupa aşaması ipek ve toprak veya diğer döküntülerden oluşan bir tür koza içine alınır. Pupa, kozasını çeneleriyle keserek çıkar hatta yetişkin biçimine ulaşmadan kısa bir süre önce hareket etmeye başlayabilirler.[5]
Birçok grubun yetişkinleri de yırtıcı olsa da bazıları hiç beslenmez veya sadece nektar tüketir.
Kın kanatlılar (Coleoptera), yaban arıları ve bazı göksinekler sinir kanatlı larvalarının parazitleri olabilirler.
Sinir kanatlılar ilk olarak Permiyen'in Yenisey havzasında ve Avustralya'da benzer bir faunada Permithonidae fosilleri olarak bulunmuşlardır ve Permiyen döneminin sonuna yakın ortaya çıkmışlardır.[2]
Osmylidler Jura veya Erken Kretase kökenlidir ve sinir kanatlılar grubunun en eski üyesi olabilir.[8] Soyu tükenmiş osmylid Protosmylus, Orta Eosen dönemine ait Baltık kehribarında fosilleşmiştir.[9] Kalligrammatidae familyası Jura döneminden alt Kretase dönemlerine kadar yaşamıştır.[10]
Ithonidae, Jura'dan günümüze kadar, soyu tükenmiş olan türler dahil, geniş dünya coğrafyasına dağılmışlardır.[11]
2018 yılında mitokondriyal rRNA ve mitogenomik veriler kullanılarak yapılan moleküler analiz, Neuroptera'yı Rapropioptera'nın kardeş grubu olarak Neuropterida'nın içine yerleştirir ve Megaloptera'yı (Neuroptera'nın geri kalanının kardeş grubu) içerir.[8][12] Fosil kayıtları, grubun filogenisinin anlaşılmasına katkıda bulunmuştur.[1][13][14][15] Myrmeleontiformia içindeki ilişkiler hala devam etmektedir.[16][17]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temel biçimler
Üst aile Osmyloidea
Alt tür: Hemerobiiformia
Alt grup Myrmeleontiformia
Neuroptera'nın böcek zararlılarının biyolojik kontrolünde kullanımı araştırılmıştır, bu da mahsul alanlarında nüfus oluşturmanın ve sürdürmenin zor olduğunu göstermektedir.[19]
Neuroptera'nın beş türü, dünya çapında insanlar tarafından yenen 1681 böcek türü arasındadır.[20]
Yeni Gine Yaylası halkı, sinir kanatlıların düşük protein içeriklerine rağmen onları tüketmenin kas yapısını ve dayanıklılığını koruyabildiğini iddia etmektedir.[21]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg)
.jpg)
_crop.jpg){kind=small}
