Loading AI tools
Danimarka ve Norveç kralı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
I. Harald, lakabı mavi diş Harald, Danca Harald Blåtand (d. y. 910 - ö. y. 985, Jumne, Danimarka), ülkesinin birliğini sağlayan Danimarka kralı (y. 940 - y. 985).[1]
| I. Harald | |
|---|---|
| Danimarka kralı | |
 Harald Rahip Poppo tarafından vaftiz edlirken | |
| Danimarka kralı | |
| Hüküm süresi | 958 – c. 986 |
| Önce gelen | Yaşlı Gorm |
| Sonra gelen | Sweyn |
| Norveç kralı | |
| Hüküm süresi | 970 – 985/986 |
| Önce gelen | II. Harald |
| Sonra gelen | I. Olaf |
| Vekil | Haakon Sigurdsson(fiili hükümdar) |
| Ölüm | 985/986 |
| Eş(ler)i |
|
| Babası | Yaşlı Gorm |
| Annesi | Thyra |
| Dini | Kalkedon Amentüsü |
Jelling (Kuzey Jutland) ve çevresinde hüküm süren yeni bir krallık soyunun ilk önemli üyesi olan Gorm'un (Yaşlı) oğluydu. Babasının çabalarını sürdürerek ülkenin birleştirilmesine yönelik çabaları sonuçlandırdı. Ayrıca Danlara Hıristiyanlığı kabul ettirdi ve Norveç'i fethetti. Harald'ın vaftiz edilmesinden sonra (y. 960), putperest olan babasının mezarı, iki büyük tepe arasına inşa edilen kiliseyle birlikte bir Hristiyan tapınağına dönüştürüldü. Öte yandan Hamburg Başpiskoposluğu'na bağlı olarak yeni atanan Jutland piskoposları ülkeyi Hristiyanlaştırmak için yoğun çaba harcadılar. Harald'ın Norveç'te giriştiği fetihleri, oğlu Çatalsakal Sweyn sürdürdü. 1013'te İngiltere'yi fetheden Sweyn'in oğlu Knud'un hükümdarlığı sırasında İngiltere'de, İsveç'in bazı bölümlerini de içine alan büyük bir Anglo-İskandinav krallığı kuruldu.
Kroniklerde ismi Harald Blatand'ın lakabı olan mavi dişten gelmektedir.[1]
Hükümdarlığı sırasında Harald, Jelling taşlarının yeniden inşasını ve çok sayıda diğer kamu çalışmalarını denetledi. Bunlardan en ünlüsü 979 yılında krallığının merkezi bir konumunda bulunan Aros (günümüzde Aarhus) kalesinin güçlendirilmesidir. Bazıları bu projelerin, ülkesinin ve ana şehrin ekonomik ve askeri kontrolünü pekiştirmek için bir yol olduğuna inanmaktadır. Aarhus'un tam ortasında yer aldığı beş stratejik noktada halka kaleler inşa edildi. Beş kale de benzer tasarımlara sahipti: "Dünyanın dört köşesine açılan kapıları olan mükemmel dairesel bir yapı ve kare şeklinde dizilmiş büyük evlerin bulunduğu dört alana bölünmüş bir avlu."[2]
İç bölgelerde sükûnet hüküm sürerken, enerjisini yabancı girişimlere yöneltti. Oğlu Småland'ı fethederken 945 ve 963 yıllarında Normandiyalı Korkusuz Richard'ın yardımına koştu ve Norveç Kralı Harald Greycloak'un öldürülmesinden sonra bu ülkenin halkını geçici olarak kendisine boyun eğmeye zorlamayı başardı.
İskandinav destanları Harald'ı oldukça olumsuz bir ışık altında sunar. Jomsvikingler'in Güçlü İsveç Prensi Styrbjörn'e iki kez boyun eğmek zorunda kalmıştır; ilkinde Styrbjörn'e bir filo ve kızı Thyra'yı vermiş, ikincisinde ise başka bir filoyla birlikte kendisini rehin vermiştir. Styrbjörn İsveç tahtını ele geçirmek için bu filoyu Uppsala'ya getirdiğinde, Harald yeminini bozdu ve Fýrisvellir Muharebesi'nde İsveç ordusuyla karşılaşmamak için Danimarkalılarla birlikte kaçtı.[1]
I. Otto'in ölümünün ardından Harald 973'te Saksonya'ya saldırdı. II. Otto 974'te Harald'a karşı saldırıya geçerek Hedeby, Dannevirke ve muhtemelen Yutland'ın büyük bir kısmını fethetti.[3] Harald, II. Otto'nin Sarazenler tarafından yenilgiye uğratıldığı 983'te ele geçirilen toprakların bir kısmını geri aldı.[3]
Harald'ın ordusunun 974'te Danevirke'de Almanlara yenilmesinin bir sonucu olarak, Norveç'in kontrolü artık Harald'ın elinde değildi ve Almanlar İskandinavya ile Almanya arasındaki sınır bölgesine tekrar yerleştiler. Obodrit askerleri ve Harald'a sadık birliklerden oluşan bir ittifak tarafından 983 yılında Danimarka'dan çıkarıldılar, ancak kısa bir süre sonra Harald, oğlu Sweyn liderliğindeki bir isyanla savaşırken öldürüldü. Harald'ın 986'da öldüğüne inanılmaktadır, ancak bazı rivayetler ölüm yılı olarak 985'i göstermektedir.[4] Cesedi Roskilde'deki Trinity Kilisesi'ne getirilmiş ve burada gömülmüştür.[4]
Kral Harald'ın Hristiyanlığa geçişi, Orta Çağ yazarlarının bu olayın nasıl gerçekleştiğine dair çelişkili bilgiler vermeleri nedeniyle tarihin tartışmalı bir parçasıdır.
Kral Harald ve I. Otto'nun (962-973 arası hüküm sürmüştür) yaşamları sırasında yazan Corveyli Widukind, Harald'ın "Poppa adında bir din adamı" tarafından din değiştirdiğini ve Harald'ın kendisinden İsa'ya olan inancını kanıtlamasını istediğinde, ateşte ısıtılan "büyük bir ağırlıktaki" demiri yanmadan taşıdığını iddia etmektedir.[5] 12. yüzyıl Danimarka tarihçisi Saxo Grammaticus'un Gesta Danorum adlı eserine göre, Poppo mucizesini Harald'ın oğlu Sweyn için, Sweyn'in kendi vaftizi konusunda tereddüt etmesi üzerine gerçekleştirmiştir.[6] Harald'ın kendisi de Kutsal Roma İmparatoru (I. Otto ya da II. Otto) ile yaptığı bir barış anlaşmasının ardından Katolikliğe geçmiştir.[6]
Bremenli Adam, Kral Harald'ın ölümünden 100 yıl sonra yazdığı ve 1076 yılında tamamladığı "Hamburg-Bremen Başpiskoposlarının Tarihi" adlı eserinde, Harald'ın bir savaş yenilgisinden sonra I. Otto tarafından zorla din değiştirdiğini anlatır.[7]
Harald, 960'lar civarında din değiştirdikten sonra babasının naaşını şimdi boş olan höyüğün yanındaki kiliseye yeniden gömdürdü.[8] Ebeveynlerini onurlandırmak için Jelling taşlarını diktirdi.[9] Harald'ın biyografisi bu taşlardaki bu runik yazıtla özetlenmektedir:
“Kral Harald bu anıtların babası Gorm ve annesi Thyra adına yapılmasını emretti. Danimarka ve Norveç'in tamamını ele geçiren ve Danimarkalıları Hıristiyanlığa döndüren Harald.”[9]
Eşleri:
Çocukları:
Bluetooth kablosuz spesifikasyon tasarımına 1997 yılında kralın adı verildi,[13] teknolojinin cihazları Harald Bluetooth'un Danimarka kabilelerini tek bir krallıkta birleştirdiği gibi birleştireceği benzetmesine dayanıyordu.[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
