Müfid bey Libohova (Arnavutça: Myfit bej Libohova, 1876, Libohova - 1927, Saranda) Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde (28 Kasım 1912) delegelerden biridir.[2] Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.
| Müfid bey Libohova | |
|---|---|
.jpg) | |
| Arnavutluk dışişleri bakanı | |
| Görev süresi 6 Ocak 1925 – 31 Ocak 1925 - ve 1 Mart 1925 – 23 Eylül 1925 | |
| Başbakan | Ahmet Zogoğlu |
| Yerine geldiği | İlyas Bey Viryoni |
| Yerine gelen | Hysen Vrioni |
| Görev süresi 25 Aralık 1918 - 29 Ocak 1920 | |
| Başbakan | Turhan Paşa |
| Yerine geldiği | Prênk Bibë Doda |
| Yerine gelen | Mehmed Konica |
| Görev süresi 1 Haziran 1913 - 24 Ocak 1914 | |
| Başbakan | Avlonyalı İsmail Kemal Bey |
| Yerine geldiği | Avlonyalı İsmail Kemal Bey |
| Yerine gelen | Turhan Paşa |
| Meclis-i Mebûsan 3. ve 4. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 17 Aralık 1908 - 5 Ağustos 1912 | |
| Seçim bölgesi | 1908 – Ergiri 1912 – Ergiri |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1876 Libohova, Yanya Vilayeti, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 1927 Saranda, Arnavutluk |
| Organizasyon | İlk Arnavutluk İçişleri Bakanı |
| Evlilik(ler) | Olga Schweitzer[1] |
| İmzası | .svg){kind=small} |
Hayatı
1876 yılında Ali Naki Bey ile Çerkes Tuapse'li Behixhe (Behice)'nin oğlu olarak dünyaya gelmiştir.[3][4] 1898'de Brüksel'deki Osmanlı Büyükelçiliğine atandı ve burada Maslahatgüzar oldu.[5] Başlangıçta Osmanlı idaresinde görev yaptı ve Ergiri'yi Jön Türklerin 1908 ve 1912 parlamentolarında mebus olarak temsil etti.[6][7] Bir Osmanlı parlamenter olarak Libohova, Arnavut meselelerinde açık sözlüydü ve bunun bir örneği, Arnavutlar kelimesini kullandığında tetiklenen bir sözlü tartışmaydı.[8] Osmanlı meclis başkanı Ahmed Rıza, "Arnavut yok, sadece Osmanlılar var" yanıtını verirken, Libohova "Evet efendim, Arnavutlar var" cevabını verdi.[8] Osmanlı siyasetinde geçirdiği süre boyunca Libohova, Arnavut mebus Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in yakın bir müttefikiydi.[9] Zamanın milliyetçi duyguları olan bazı eğitimli Arnavutlar gibi, Libohova da farklı dinlerden Arnavutların İskender Bey bayrağı altında birliğini destekledi ve Arnavutların yararlandığı hükûmet reformlarından yanaydı.[10]
I. Dünya Savaşı arifesinde, 22 Ocak - 7 Mart 1914 tarihleri arasında Arnavutluk'u yöneten Uluslararası Kontrol Komisyonu üyesiydi. Müfid Bey, 25 Aralık 1918'de eski Başbakan Turhan Paşa başkanlığında yeni bir geçici hükûmetin kurulmasına yol açan Dıraç Kongresi'nin baş destekçileri arasındaydı. Müfid Bey, içişleri ve adalet bakanlığını devraldı ve daha sonra dışişleri bakanı oldu. Nisan 1919'da Paris Barış Konferansı'na katılmak ve oradaki Arnavut çıkarlarını korumak için Arnavutluk'tan ayrıldı. Ağustos 1919'da Paris'ten dönüşünde Roma'ya uğradı. İtalyan hükûmeti ile müzakereler sırasında, İtalya'nın Arnavut bağımsızlığını tanımasını ve Avlonya'nın İtalyan işgalinin geçici olacağına dair bir söz aldı. Mufid Bey Libohova, Politika ime ndë Shqiperi, 1916-1920 ("Arnavutluktaki Politikalarım, 1916–1920") isimli anı kitabında, Arnavut tarihinin bu çalkantılı dönemini anlatır.
Libohova, Mustafa Merlika, Feyzi Bey Alizoti ve Sami Bey Viryoni ile birlikte eski Dıraç hükûmetinin bir parçası olarak 1920 Loşna Kongresi olayının rakibi olacaktı. Seyfi Vllamasi'nin (1883–1975) anılarına göre, bazen onları gitmemeye ikna ederek, bazen de zorla delegelerin Loşna'ya ulaşmasını engellemeye çalıştılar. Muhalefet, Mustafa Merlika-Kruja'nın kuzeni Sul Mërlika tarafından Dıraç Valisi (ve Loşna delegesi olan) Abdül Üpi'ye (1876-1920) yapılan suikast ile doruğa çıkacaktı.[11]
Buna ek olarak, 1912'den 1927'deki ölümüne kadar dokuz kez Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Dışişleri Bakanı olarak Arnavut hükûmetlerinde bulundu.
Güçlü bir Ahmet Zogoğlu yanlısı olarak, takipçileri ve Yunan hükûmetinin mali desteğiyle Yunanistan'daki sürgünden Arnavutluk'a döndü ve Haziran Devrimi'nden birkaç ay sonra Fan Noli hükûmetinin devrilmesine yardımcı oldu.[12]
Libohova, Arnavut leki'nin babası olarak kabul edilir, çünkü bu ismi önermiştir ve Lek yürürlüğe girdiğinde Maliye bakanı olmuştur.[13] Libohova ayrıca Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in istifası ile Arnavutluk Prensi Vidi'nin taç giyme töreni arasında Uluslararası Kontrol Komisyonu'nun üyeliği[14] ve Arnavutluk'un İtalya büyükelçiliği yapmıştır.[15]
Şubat 1927'de Saranda, Arnavutluk'ta bir beyin kanaması sonrası ölmüştür.[16] 1898'de evlendiği ilk karısı, bir Türk olan Giritlizâde Şeref Hanım idi. Danimarka asıllı ikinci eşi Olga, ölümünden sonra Arnavutluk'ta kaldı.[1] Libohova'nın ilk evliliğinden Malik bey ve ikinci evliliğinden Elmaz bey olmak üzere iki oğlu oldu.[5]
Arnavutluk'un İtalyan işgali sırasında iki kez Arnavutluk Başbakanı olarak görev yapan Ekrem Libohova'nın ağabeyidir.[17]
Konuyla ilgili yayınlar
- "History of Albanian People" Albanian Academy of Science.99927-1-623-1
- O.S. Pearson, Albania and King Zog[ölü/kırık bağlantı], I.B. Tauris. 2005 (1-84511-013-7).
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
