Müşîr

Müşîr (Osmanlıca: مشير), Osmanlı Devleti'nin son dönemi ve Türkiye'nin ilk yıllarında kullanılan ve hala çoğu Arap ülkesinde bulunan, tarihi kullanım bakımından orgeneral ve mareşal rütbelerine denk bir askeri rütbe.^[1]

Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti

Tarihçe

1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından bir askerî rütbe hâline getirildi. Bilinen ilk müşîr Ahmed Fevzi Paşa olup Mabeyn Müşiri rütbesini 25 Haziran 1832 tarihinde almıştır.^[2] 1833'te ise Damat Gürcü Halil Rifat Paşa ilk Tophane Müşiri oldu.

Osmanlı askerî rütbeleri
1909-1922 Osmanlı rütbeleri	Günümüz Türkiyesindeki karşılığı
Subaylar
Osmanlıca: Müşîr Osmanlıca: مشير	Mareşal
Osmanlıca: Ferîk-i evvel (Osmanlıca: Serdar) Osmanlıca: فریق أول	Orgeneral
Osmanlıca: Ferîk Osmanlıca: فریق	Korgeneral
Osmanlıca: Mirliva Osmanlıca: مير لوا	Tümgeneral Tuğgeneral
Osmanlıca: Miralay Osmanlıca: میر آلای	Albay
Osmanlıca: Kaymakam Osmanlıca: قائم مقام	Yarbay
Osmanlıca: Binbaşı Osmanlıca: بڭباشی	Binbaşı
Osmanlıca: Kolağası (Osmanlıca: Sağ Kolağası / Osmanlıca: Sol Kolağası) Osmanlıca: قول آغاسی	yok
Osmanlıca: Yüzbaşı Osmanlıca: یوزباشی	Yüzbaşı
Osmanlıca: Mülâzım-ı evvel Osmanlıca: ملازم أول	Üsteğmen
Osmanlıca: Mülâzım-ı sânî Osmanlıca: ملازم ثانی	Teğmen
Erbaşlar
Osmanlıca: Takımbaşı Osmanlıca: تقيم باشى	yok
Osmanlıca: Başçavuş Osmanlıca: باشچاوش	Başçavuş
Osmanlıca: Başçavuş muavini Osmanlıca: باشچاوش معاوني	Üstçavuş
Osmanlıca: Çavuş Osmanlıca: چاوش	Çavuş
Osmanlıca: Onbaşı Osmanlıca: اونباشی	Onbaşı
Erler
Osmanlıca: Nefer Osmanlıca: نفر	Er

Tanzimat döneminden I. Meşrutiyet'e kadar Osmanlı ordusunda müşîr sayısı 19'u aşmamış, II. Abdülhamid döneminde 24'e kadar yükselmiş, daha sonra İttihatçıların yaptığı askerî düzenlemeler ve tasfiyeler neticesinde yediye kadar düşürülmüştür. I. Dünya Savaşı'na girildiğinde Osmanlı Ordusu'nda hiç müşîr bulunmuyordu.^[3] 9 Nisan 1935 tarihli 2295 sayılı Kararname ile kara müşîrleri için rütbesinin karşılığı mareşal, deniz müşîrleri için ise rütbesinin karşılığı büyükamiral olarak belirlenmiştir.^[4]

Osmanlı müşîrleri

• Hasan Rıza Paşa
• Topçubaşızade Mahmud Paşa
• Eneste Haseki Mehmed Selim Paşa
• Gözlüklü Mehmed Reşid Paşa
• Çerkes Hafız Mehmed Paşa
• Süleyman Refet Paşa
• Darbhor Mehmed Reşid Paşa
• Mehmed Vasıf Paşa
• Mehmed Namık Paşa
• Keçecizade Fuat Paşa
• Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa
• Hüseyin Avni Paşa
• Mehmed Rıza Paşa
• Abdülkerim Nadir Paşa
• Süleyman Hüsnü Paşa
• Ömer Lütfi Paşa
• İstanbullu Mehmed İzzet Paşa
• Mehmed Ali Paşa
• Ahmed Esad Paşa
• Mehmed Redif Paşa
• Derviş İbrahim Paşa
• İsmail Hakkı Paşa
• Mehmed Rauf Paşa
• İbrahim Halil Paşa
• Ahmed Eyüb Paşa
• İbrahim Edhem Paşa
• Yedi Sekiz Hasan Paşa
• Kâzım Paşa
• Mehmed Yaver Paşa
• Ahmed Muhtar Paşa
• Gazi Osman Paşa
• Ali Saib Paşa
• Deli Fuad Paşa
• Mustafa Zeki Paşa
• Mehmed Zeki Paşa
• Sadettin Paşa
• Recep Paşa
• Ethem Paşa
• Mehmed Şakir Paşa
• Mahmud Şevket Paşa
• Mehmed Şükrü Paşa
• Ahmet İzzet Paşa
• Ali Rıza Paşa
• Salih Hulusi Paşa
• Zeki Paşa
• Ahmet Muhtar Paşa
• Gazi Muhammed Paşa

Kara ve Hava Kuvvetleri Rütbe İşaretleri

• 
  1933-1935 arası kullanılan müşîr rütbe işareti
• 
  1924-1933^[a] arası kullanılan müşîr rütbe işareti
• 
  1920-1924 arası kullanılan müşîr rütbe işareti
• 
  1909-1922 arası kullanılan müşîr rütbe işareti
• 
  1876-1909 arası kullanılan müşîr rütbe işareti
• 
  1856-1876 arası kullanılan müşîr rütbe işareti

Deniz Kuvvetleri Rütbe İşaretleri

• 
  1909-1935 arası kullanılan müşîr^[b] rütbe işareti
• 
  1861-1876 arası kullanılan reis paşa rütbe işareti
• 
  1856-1861 arası kullanılan reis paşa rütbe işareti

Mısır Krallığı

Rütbe İşareti

• 
  Mısır Krallığı tarafından kullanılan müşîr rütbe işareti

Ayrıca bakınız

• Osmanlı İmparatorluğu'nun askerî rütbeleri
• Tophane Müşiri

Notlar

1. 1947'e kadar müşîr ve mareşal rütbelerinin yaka işareti olarak kullanılmaya devam etti.
2. 1909-1926 arası müşîr amiral