Beşikdüzü
Trabzon'un ilçesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Beşikdüzü, Trabzon iline bağlı bir ilçedir. 1930'lu yıllara kadar Şarlı adıyla bilinirdi.
| Beşikdüzü | |
|---|---|
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Trabzon |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ferhat Vardar[1] |
| • Belediye başkanı | Burhan Cahit Erdem (CHP) |
| Rakım | 05 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 22.630 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 23.713 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 61800 |
| İl alan kodu | 0462 |
| İl plaka kodu | 61 |
Tarihçe
Antik bir yerleşim olan Beşikdüzü, MS 1. yüzyılda yaşlı Plinius tarafından Liviopolis adında bir liman olarak anılmış, Osmanlı tahrir defterlerinde Livopoli, Evliya Çelebi tarafından ise Popoli adıyla bir subaşılık olarak kaydedilmiştir.[2] Hodala bölgesinde (bugünkü Bayırköy Mahallesi) bulunan şapeller de yöre tarihi hakkında fikir vermektedir. Özhan Öztürk, Beşikdüzü yani antik Liviopolis'in önemli bir doğal liman olmakla kalmayıp, MÖ 400 yılında bölgeye gelen Ksenophon'un Anabasis adlı eserinde Kerasus olarak andığı yerleşim olduğunu iddia etmiştir.[3] Yazara göre bugünkü Giresun kenti ise Kerasus ile ilişkili olmayıp Pharnakia'nın devamıdır.[4] Osmanlı döneminde Şarlı adıyla bilinen yerleşim, Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarından itibaren eteğinde yer aldığı Beşikdağı Tepesi adına istinaden Beşikdüzü adını almıştır.
Yoros burnu ile Yobol burnu arasında kalan körfezdeki sahilde kurulu yerleşimler 16. yüzyılın ilk yarısında I. Selim'in annesi adına kurulan Hâtuniye Câmii İmareti Vakfı'na bağlı olduğundan günümüz Beşikdüzü ve Vakfıkebir ilçelerinin bulunduğu bölge bazen vakfıkebir olarak adlandırılmıştır. Bununla birlikte bölge Büyükliman veya Fol olarak da adlandırılmıştır. 1634 yılına ait defterde adına bahsedilmeyen yerleşim, 1682 yılı avarız defterinde ilk defa Şarlı adıyla Yoros nahiyesine bağlı bir köy olarak görülmektedir. 1820 yılına ait vergi kaydında, nahiye olmamakla birlikte Yobol'u içine alan yedi yerleşim biriminin merkezi konumunda gözükmektedir. 1837 yılında Akçaabat kazasına bağlı Şarlı'da bir iskele ve bir de câmi bulunmakta olup bu durum yerleşimin önem kazandığını göstermektedir. 1848/49 yılında ise nahiye olarak görülmeye başlamış olup nahiyeye 15 civarında köy bağlıyken nahiye merkezinde 71 hane bulunmaktadır. 1874 yılında Şarlı nahiyesinin 46 köy ile 4000 haneye sahip olduğu bilgisi yer almaktadır. Bu tarihteki kayıtlarda Şarlı nahiyesinin, önce Görele kazasına aynı yıl yeni kurulan Vakfıkebir kazasına bağlandığı, Şarlı halkının bu durumu beğenmeyerek; Vakfıkebirlilerle geçinemediklerini belirtmeleri, hükûmet konağı, çarşı ve pazar yerinin Şarlı'da olması nedeniyle Vakfıkebir kaza merkezinin Şarlı'ya taşınması nedeniyle kendilerinin de nüfus olarak Vakfıkebir ile aynı statüde olmaları nedeniyle müstakil bir müdürlük olma talepleri bulunmuştur. 1879 yılında Trabzon merkeze bağlı bir nahiye olan yerleşimin bu statüsü 1916 yılına kadar sürmüştür. 1877 yılında Şarlı nahiye merkezi 35 hanenin olduğu 70 nüfuslu küçük bir yerleşim konumundadır. 1850 yılında 51 mahalle/köyden oluşan Şarlı nahiyesinde 2.126 hane kaydedilmiş olup 1881 yılında nahiyedeki hane sayısı 2.734 haneye yükselmiş ve nüfus da 6.619 olarak belertilmektedir. 1909 yılına gelindiğinde nahiye nüfusu 21.664 kişi olmuştur. 1909 yılında Trabzon kaza merkezine uzaklığı ve güvenlik gerekçeleriyle Vakfıkebir'e bağlanması gündeme gelmiş ve Şûrâ-yı Devlet kararıyla uygun bulunmuş olmakla birlikte Şarlı ileri gelenleri bu durumu uygun bulmayarak 53 köy ve 25.000 nüfuslu nahiyelerinin Trabzon kazasına bağlı nahiye konumunu sürdürmek istediklerini belirten taleplerini 29 Aralık 1909 ve 22 Ocak 1910 tarihli telgrafları ile Dâhiliye Nezâreti'ne bildirmişlerdir. Sürüncemede geçen sürecin devamında 1912 yılında hazırlanan raporlar uyarınca Şarlı nahiyesinin Vakfıkebir kazasına bağlanması teklif edilmiş ve 3 Ağustos 1913 tarihinde Padişah tarafından bu durum onaylanmış, ancak ileri gelenlerin itirazları sonucu Şarlı nahiyesinin Vakfıkebir'e bağlanması 15 Nisan 1916 tarihinde kesinleşmiş olmakla birlikte Ağustos 1918 tarihinde İçişleri Bakanlığınca duyurulabilmiştir.[5] 28 Eylül 1930 tarihinde Şarlı yerleşimi Akhisar adıyla kurulan nahiyenin merkezi olmuştur.[6] 1935 yılında ise nahiye merkezinin adı da Beşikdüzü olarak görülmektedir.
Vakfıkebir ilçesine bağlı bir bucak merkezi iken, 4 Ocak 1949'da belediye statüsü alarak beldeye dönüşmüştür.[7] Beşikdüzü, 04.07.1987 tarih ve 19507 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kanun ile ilçe olmuştur.[8]
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[9] | 28.794 | 14.047 | 14.747 |
| 2000[10] | 47.331 | 29.766 | 17.565 |
| 2007[11] | 21.149 | 11.641 | 9.508 |
| 2008[12] | 21.517 | 12.020 | 9.497 |
| 2009[13] | 21.883 | 11.725 | 10.158 |
| 2010[14] | 21.699 | 11.768 | 9.931 |
| 2011[15] | 22.037 | 12.509 | 9.528 |
| 2012[16] | 21.978 | 13.282 | 8.696 |
| 2013[17] | 21.826 | 21.826 | veri yok |
| 2014[18] | 21.870 | 21.870 | veri yok |
| 2015[19] | 21.692 | 21.692 | veri yok |
| 2016[19] | 21.666 | 21.666 | veri yok |
| 2017[19] | 21.041 | 21.041 | veri yok |
| 2018[19] | 22.630 | 22.630 | veri yok |
| 2019[19] | 23.328 | 23.328 | veri yok |
| 2020[19] | 23.713 | 23.713 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
