Ksilazin

Xylazine, atlar, sığırlar ve diğer insan olmayan memelilerde sedasyon, anestezi, kas gevşemesi ve analjezi için kullanılan bir ilaçtır.^[1] Bir klonidin analoğu α₂ sınıfı adrenerjik reseptör sınıfında bir agonisttir.^[2]

Ksilazin veteriner anestezik olarak kullanılır (ticari adı: Rompun)

Veterinerlik anestezisinde ksilazin sıklıkla ketamin ile kombinasyon halinde kullanılır. Veterinerler ayrıca, özellikle kedilerde ksilazini kusturucu olarak kullanırlar.^[3] Başta Bayer markası Rompun olmak üzere dünya çapında birçok marka adı altında satılmaktadır.^[1] Anased, Sedazine ve Chanazine olarak da pazarlanmaktadır.^[4] İlaç etkileşimleri farklı hayvanlarda değişiklik gösterir.^[5][6][7]

Xylazine, Amerika Birleşik Devletleri'nde, özellikle Porto Riko'da "tranq" sokak adıyla bilinir, yaygın olarak kullanılan reçetesiz bir ilaç haline gelmiştir.^[8] İlaç, eroin ve fentanil ile karıştırılarak kullanılmakta ve enjeksiyon yerlerinde cilt yaralarına ve enfeksiyonlara ve diğer sağlık sorunlarına neden olmaktadır.^[9] Ksilazin ile karıştırılan fentanil, sokak adlarıyla "sleep-cut", "zombie drug" ve "tranq dope" olarak bilinir.^{[10][11][12][13]}

Eğlence amaçlı kullanımı

1979'da, ilk ksilazin toksisitesi vakası, uykusuzluk için bir gram ksilazin enjeksiyonu ile kendi kendini tedavi eden 34 yaşındaki bir erkekte rapor edilmiştir.^[14] Xylazine'in yutulması, solunması veya enjekte edilmesinden kaynaklanan kasıtlı zehirlenme bildirilmiştir.

2000'lerin başından beri, xylazine Amerika Birleşik Devletleri ve Porto Riko'da bir ilaç olarak popüler hale gelmiştir^[15]

Yan etkileri

Ksilazin doz aşımı insanlarda genellikle ölümcüldür.^[2] İlaç başka maddelerle karıştırılarak kullanıldığından, ksilazin uygulamasına eşlik eden maddelerin neden olduğu semptomlar kişiden kişiye değişir.^[9]

İnsanlarda ksilazin uygulamasıyla ilişkili en yaygın yan etkiler bradikardi, solunum depresyonu, hipotansiyon, alfa-1 stimülasyonuna sekonder geçici hipertansiyon ve diğer merkezi ve hemodinamik değişiklikleri içerir.^[2][9][16] Xylazine, antikolinerjik etkileri olan ilaçlarla önceden tedavi edilmemiş hayvanlarda kalp atış hızını önemli ölçüde azaltır.^[2]

Ksilazin uygulaması diabetes mellitus ve hiperglisemiye yol açabilir.^[17] Diğer olası yan etkiler arefleksi, asteni, ataksi, bulanık görme, oryantasyon bozukluğu, baş dönmesi, uyuşukluk, dizartri, dismetri, bayılma, hiporefleksi, geveleyerek konuşma, uyuklama, sendeleme, koma, apne, yüzeysel solunum, uyuklama, erken ventriküler kasılma, taşikardi, miyoz ve ağız kuruluğudur.^[4] Nadiren hipotoni, idrar kaçırma ve spesifik olmayan elektrokardiyografik ST segment değişiklikleri meydana gelir.^[4] İnsanlarda aşırı doz alımının ardından semptomlar 8-72 saat sürebilir ve ksilazinin diğer maddelerle birlikte kullanımına göre değişir.^[2][4]

Ksilazinin opioidlerle kombinasyon halinde kronik intravenöz kullanımının fiziksel bozulma, bağımlılık, apseler ve bazen fiziksel olarak zayıflatıcı ve ağrılı olabilen eskar oluşumu ile nekroza ilerleyen cilt ülserasyonu ile ilişkili olduğu bildirilmektedir.^[4][17][18] Hipertansiyonu takiben hipotansiyon, bradikardi ve solunum depresyonu ciltte doku oksijenlenmesini azaltır.^[9] Bu nedenle, ksilazinin kronik kullanımı cilt oksijenasyon açığını ilerleterek ciddi cilt ülserasyonuna yol açabilir.^[9] Düşük cilt oksijenasyonu, yaraların bozulmuş iyileşmesi ve daha yüksek enfeksiyon olasılığı ile ilişkilidir.^[9] Ülserler irin sızdırabilir ve karakteristik bir kokuya sahip olabilir.^[8] Şiddetli vakalarda, etkilenen ekstremitelerde amputasyonlar yapılmalıdır.^[8]