Konur Tepe
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Konur Tepe (Türkmence: Goňur depe), Türkmenistan'ın Marı ilinin (antik Merv) 60 kilometre kuzeyinde yer alan büyük bir Tunç Çağı yerleşimidir. MÖ 2400-1600 tarihli Baktriya-Margiana Arkeoloji Bölgesi'nin (BMAB) "başkenti" ya da ana yerleşim alanıdır.[1]
Goňur depe (Türkmence) | |
 Bölgeyi gösteren bir harita | |
 Türkmenistan'daki konumu | |
| Tür | Arkeolojik sit |
|---|---|
| Tarihçe | |
| Devir(ler) | Tunç Çağı |
| Kültür(ler) | BMAB |
| Kazı tarihleri | 1970 |
Arkeoloji
Site, 1950'lerde Yunan-Rus arkeolog Viktor Sarianidi tarafından keşfedildi ve 1970'lerde kazılar gerçekleştirildi. Sarianidi, bir saray, güçlendirilmiş kerpiç bir duvar ve Zerdüşt diniyle ilişkilendirdiği ateş sunaklı tapınaklar ortaya çıkardı.[2]
Konur Tepe'nin toplam alanı yaklaşık 55 hektardır. Kompleksin kuzey kısmı 100 × 180 metre (330 ft × 590 ft) ölçülerinde kale benzeri bir yapıya sahiptir. Güney kompleksinin büyüklüğü yaklaşık 1.5 hektardır.
Konur, Murghab Nehri Deltası bölgesindeki en büyük kalıntılardan biridir; Bölgede 150'den fazla antik yerleşim yeri bulunmuştur.
Soma içeceği
Ayrıca Rigveda ve Avesta'da haoma olarak belirtilen ritüel içeceği soma kazanı gibi görünen bir şey keşfedildi. Sarianidi, esrar, haşhaş ve ephedra izleri bulunan yemekler de bulduğunu belirtmiştir. Sarianidi'ye göre bu keşif, bunların soma bileşenleri olduğu teorisini güçlendirmektedir.[3]
Güney Türkmenistan'daki Dushak yakınlarındaki Uluğ Tepe yerleşimi kazılarında, "basınç seti" olarak tanımlanan ve soma içeceği yapmak için kullanılan benzer düzenekler bulundu. Buluntular Geç Tunç Devri katmanlarından ortaya çıkarılmıştır.
Bu düzenekler,
- “... kocaman bir taş harcı ve havan, ortasında yarım küre şeklinde bir çıkıntıya sahip bir presleme taşı ve yanında yarım küre şeklinde derinleşen benzer bir taştan oluşuyordu.” [3]
Güney Türkmenistan da Baktria-Margiyana Arkeoloji Bölgesi'ne aitti.
Tarihsel bağlam
Özetle
Bakış açısı
Akademisyenler, antik Oxus nehir kültürünün (Baktria-Margiyana), Köpet-Dağ Dağları'nın kuzey yamaçlarında Anav gibi yerlerden gelebileceğine inanmaktadır. Anav, M.Ö. 6500 yılına dayanmaktadır. Konur gibi daha sonraki yerleşimler, değişen iklim nedeniyle Köpet-Dağ bölgesinden oraya göç eden insanlar tarafından kurulmuş olabilir.[4]
M.Ö. 1800-1500 döneminde, bölgede Andronovo kültürünün göçebe kamplarının artan saldırıları görülmüştür. Lamberg-Karlovsky'ye göre, modern atın evcilleştirildiği Avrasya bozkırlarının karakteristik seramikleri olan Konur'daki Andronovo çömlekçiliğinin varlığı, atın BMAB tarafından evcilleştirildiği görüşünü desteklemektedir. Ancak Sarianidi, atın BMAB'deki varlığı hususunda bozkır bağlantısını göz ardı eder.[5]
Mallory (1997), Konur ve Togolok gibi BMAB müstahkem yerleşimlerinin, tarihsel dönemde bu bölgede bilinen kale türü olan kilalara benzediğini belirtmektedir. Dairesel veya dikdörtgen olabilen bu yapılar en fazla üç çevreleyici duvara sahiptiler. Kaleler içinde konut alanları, atölyeler ve tapınaklar bulunmaktaydı.[6]
Bölgedeki toplulukların Murghab Nehri boyunca batıya doğru ilerlemesinden sonra site büyük olasılıkla terk edilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.