Kürt devletleri ve hanedanlıkları listesi

Bu listede, tarihte Kürtler tarafından kurulmuş devletler, hanedanlıklar ve otonomiler bulunmaktadır.

Orta Çağ'da kurulan emirlikler

Osmanlı'ya bağlı yarı otonom ayan bölgeleri

1193'te, Selahaddin Eyyûbî'nin ölümü sırasında Eyyûbî Sultanlığı'nın sınırları.

Kahire Kalesi, Mısır'ın güç merkezi olarak hizmet vermek üzere Selahaddin Eyyûbî tarafından 1176–1183 yılları arasında inşa ettirildi. İnşasından sonra kale, 700 yıl boyunca Mısır'daki hükûmetlerin merkezi ve yöneticilerin ikametgâhı oldu.

• Sadakiler (770–828)^[1]
• Hezbaniler (906–1080)
• Şeddâdîler (951–1174, Ermenistan ve Arran)^[2][3][4][5]
• Revvâdîler (955–1116, Azerbaycan)^[6][7]
• Hasanveyhiler (959–1095, İran)^[8][9]
• Annaziler (991–1117, İran ve Mezopotamya)
• Mervânîler (990–1100, Diyarbakır)^[10][11]
• Hezo Emirliği (1058–1598)^[12]
• Şabankara Emirliği (1155–1425)^[13][14][15]
• Hezâresbîler (1155–1424)^[16][17]
• Hakkâri Emirliği (1133–1849)^[18][19][20]
• Küçük Luristan Atabeyliği (1155–1597)^{[21][22][23][24]}
• Zekeri Hanedanlığı (1161–1360)^[25][26][27]
• Erdelan Prensliği (1169–1867 )^[28][29]
• Eyyûbî Sultanlığı (1171–1250, Mısır, Suriye, Irak, Filistin ve Hicaz)^{[30][31][32][33][34][35]}
• Bitlis Prensliği (1182–1847)^[36][37]
• Hoy Hanlığı (1210–1799)^[12][38][39]
• Suveydi Emirliği (1231–1864)^[40][41][42]
• Hasankeyf Emirliği (1249–1524)^[43][44]
• Şirvan Emirliği (1264–1840)^[45][46]
• Kilis Prensliği (1264–1611)^[47][48][49]
• Botan Emirliği (1330–1855)^{[50][51][52][53]}
• Zirkan Prensliği (1335–1835)^[54][55]
• Badinan Beyliği (1376–1843)^[56]
• Soran Emirliği (1399–1835)^[57]
• Mukri Emirliği (1400–1802)^[58][59]
• Mahmudi Beyliği (1409–1839)^[60]

Yeni Çağ'da kurulan emirlikler

Elazığ'ın Palu ilçesinde Palu Beyliği'nden kalma Cemşid Bey Külliyesi ve Türbesi, adını beyliğin liderlerinden Kara Cemşid Bey'den almıştır.

• Palu Beyliği (1495–1850)^[61]
• Pazuki Emirliği (1499–1587)^[12][62][63]
• Süleyman Prensliği (1515–1838)^[64][65]
• Hizan Beyliği (1520–1845)^[66][67]
• Siyah Mansur Beyliği (1543–1596)^[68]
• Pinyaşi Prensliği (1548–1823)^[69][70]
• Atak Beyliği (16. yüzyıl–19. yüzyıl)^[71][72]
• Müks Beyliği (1600–1847)^[73]
• Bradost Beyliği (1609–19. yüzyıl)^[74][75]
• Baban Prensliği (1649–1851)^[12][76]
• Tebriz Hanlığı (1747–1802)^[77][78]
• Serab Hanlığı (1747–1797)^[79][80]

20. yüzyıl devletleri

• Kürt Devleti (1918–1919)
• Kürdistan Krallığı (1921–1924)^[81]
• Kürdistan Uyezdi veya Kızıl Kürdistan (1923–1929)
• Ağrı Cumhuriyeti (1927–1931)^[82][83]
• Kürdistan Okrugu (25 Mayıs 1930–8 Ağustos 1930)
• Mahabad Cumhuriyeti (22 Ocak 1946–15 Aralık 1946)^[84][85]
• Laçın Kürt Cumhuriyeti (1992)

• 
  Kürdistan Krallığı (1921–1924)
• 
  Kurdistan Uyezdi veya diğer adıyla Kızıl Kürdistan, 1923'te sosyalist Sovyetler Birliği'nin bir idari birimi olarak kuruldu.
• 
  Ağrı Cumhuriyeti topraklarını (yeşil) gösteren bir harita. 1926–1930 yılları arasında meydana gelen Ağrı İsyanları sırasında, Hoybun Merkez Komitesi tarafından İhsan Nuri Paşa'nın önderliğinde 1927'de kurulan bu devlet, 1931 yılına varlığını sürdürdü.^[86]
• 
  1946'da kurulan kısa ömürlü Mahabad Cumhuriyeti'nin sınırları. (sarı renkli)

Günümüzdeki özerk yapılar

Günümüzde Kürtler tarafından kurulan iki özerk bölge vardır. Bunlardan ilki, Irak Kürtleri'nin girişimleri sonucunda kurulan ve günümüzde resmî tanınırlığa sahip tek Kürt yönetimi olan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. 1961'den 1970'e kadar Kürtler, Irak hükûmeti ile savaştılar ve bunun sonucunda Irak hükûmeti ile özerklik konusunda anlaştılar. Irak'ın kuzeyinde bulunan Kürdistan Bölgesel Yönetimi, 11 Mart 1970'te Saddam Hüseyin ve Mustafa Barzani arasında yapılan anlaşma sonucu kuruldu. 2003'te Irak'ta Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas yönetiminin devrilmesi ve Irak'ın federal bir devlete dönüşmesinden sonra, 2005'te halk oylaması ile kabul edilen yeni Irak Anayasası'nda Kürdistan Bölgesi, federal Irak Devleti içinde federe bir devlet olarak tanındı. Kürdistan Bölgesi'nin kendi anayasası ve bayrağı vardır ve Kürtçe, Arapçayla birlikte yönetimin resmî dilidir.

İkinci bölge ise, Suriye Kürtleri'nin Suriye İç Savaşı sırasında ele geçirdikleri bölgelerde tek taraflı olarak, önce özerk kantonlar sonra da federasyon ilan ettikleri Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'dir. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin aksine resmî bir tanınırlığa sahip değildir.^{[87][88][89][90]}

• 
  Kürdistan Bölgesel Yönetimi haritası
• 
  Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin resmî bayrağı. Yönetim, 1920'de oluşturulan ve "Kürt bayrağı" olarak da anılan bu bayrağı kanunlaştırmıştır.
• 
  De facto niteliğe sahip olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin kontrolü altındaki topraklar.

Ayrıca bakınız

• Kürt tarihi
• Kürtlerin kökeni
• Kürt milliyetçiliği
• Sovyetler Birliği'nde Kürtler