İvan Ayvazovski

İvan Konstaninoviç Ayvazovski (Rusça: Иван Константинович Айвазовский / İvan Konstantinoviç Ayvazovskiy; Ermenice: Հովհաննես Այվազովսկի / Hovhannes Ayvazovski, Hovhannes Ayvazyan; 29 Temmuz 1817 - 2 Mayıs 1900), denizcilik sanatı üzerine yoğunlaşan Ermeni asıllı Rus romantik ressam. Ovanes Ayvazyan ismiyle vaftiz edilen İvan, Kırım yarımadasının güneydoğu kıyısında yer alan liman şehri Feodosia'da Ermeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve hayatının çoğunluğunu orada geçirdi.

İvan Ayvazovski Ermenice: Հովհաննես Այվազովսկի
Otoportre, 1874, tuval üzerine yağlıboya, 70,5 × 62,.5 cm, Uffizi, Floransa[2]
Genel bilgiler
Doğum adı	Hovhannes Ayvazyan
Diğer ad(ları)	İvan Konstantinoviç Ayvazovskiy
Doğum	29 Temmuz 1817(1817-07-29) Feodosya, Rus İmparatorluğu
Ölüm	5 Mayıs 1900 (82 yaşında) Feodosya, Rus İmparatorluğu
Uyruk	Ermeni asıllı Rus
Evlilik(ler)i	Julia Graves (1848-77) Anna Burnazian (1882-1900)
Alanı	Ressam
Sanat eğitimi	Emperyal Sanat Akademisi, Saint Petersburg
Katıldığı akımlar	Romantizm
Etkilendikleri	Mihail Glinka Aleksandr Puşkin Nikolay Gogol[3]

Sankt-Peterburg'daki İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitim aldıktan sonra 1840'ların başında Avrupa'ya gitti ve kısa bir süre İtalya'da yaşadı. Daha sonra Rusya'ya döndü ve Rusya Deniz Kuvvetleri'nin baş ressamlığına atandı. Ayvazovski'nin Rus İmparatorluğu'nun elit asker ve politikacılarla arası sıkıydı ve sıklıkla askerî manevralara katılırdı. Anton Çehov tarafından popülerleştirilen "Ayvazovski'nin fırçasına layık" sözü Rusya'da güzel bir şeyi anlatmak için kullanılmaya başlandı. 21. yüzyılda da popülerliğini sürdürmeye devam ediyor.^[4]

Zamanının en önemli Rus sanatçılarından biri olan Ayvazovski, Rus İmparatorluğu dışında da popülerdi. Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Avrupa'da çok sayıda kişisel sergi açtı. Yaklaşık 60 yıllık kariyeri boyunca 6.000'e yakın resim yapmıştır ve bu onu zamanının en üretken sanatçılarından biri konumuna koymuştur.^[5][6] Eserlerinin büyük çoğunluğunu deniz manzaları, genellikle savaş alanı tasvirleriyle, Ermeni temaları ve portreler oluşturuyor. Ayvazovski'nin eserlerinin çoğu Rusya, Ukrayna ve Ermenistan'daki müzelerde ve özel koleksiyonlarda tutuluyor.

Hayatı

Geçmişi

İvan Ayvazovski, 17 Temmuz (Yeni Usul: 29) 1817'de Rus İmparatorluğu'nun Kırım yarımadasının Feodosia şehrinde doğdu.^[7] Vaftiz edildiği Aziz Sargis Ermeni Apostolik Kilisesi'nin kilise defterinde adı Gevork Ayvazyan oğlu Ovanes (Ermenice: Գէորգ Այվազեանի որդի Յօհաննեսն) olarak geçmekte.^[8] İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitimini sürdürürke İvan Gayvazovskiy olarak biliniyordu.^[9] c. 1840'tan itibaren İtalya'da Ayvazovski olarak bilinmeye başladı.^[10] 1844 tarihli bir mektubunu isminin İtalyan tarzıyla imzalamıştır: “Giovani Aivazovsky".^[11]

Babası, Konstantin, (c. 1765-1840),^[12] Galiçya’dan ayrılıp bir süre Eflak ve Makedonya’da yaşadıktan sonra Feodosia'ya yerleşen Ermeni bir tüccardı. İsmi Gevork Ayvazyan'dı ancak daha sonra ismini Konstantin, soyadınıda Gayvazovskiy olarak değiştirmiştir.^[13] Ayvazovski'nin annesi Ripsime, bir Feodosya Ermenisiydi. Çiftin iki oğlu ve üç kızı olmak üzere beş çocuğu vardı.^[14] İvan'ın ağabeyi Kapriyel, önde gelen bir tarihçi ve Ermeni Apostolik başpiskoposuydu.^[15][16]

Eğitimi

Genç Ayvazovski ilköğretim eğitimini Aziz Sarkis Kilisesi'nin okulunda almıştır. Babasının arkadaşı şehir mimarı Jacob Koch'tan bazı temel resim dersleri almıştır.^[13] Ayvazovski, 1830'da valinin dikkatini çeken İvan, Taurida Valisi Alexander Kaznacheyev'in ailesiyle birlikte Simferopol'e taşındı ve oradaki Rus lisesinde eğitimine devam etti.^[17]

Kendisinin bir otoportresi, 1830lar-1840lar^[18]

İvan Ayvazovski'nin mezar taşı: “Fani olarak doğdu, ölümsüz bir anı bıraktı. İvan Konstantinoviç Ayvazovski 1817-1900”

1833'te Ayvazovski, burslu olarak İmparatorluk Sanat Akademisi'ne girmiştir ve akademide Maxim Vorobiev'den peyzaj dersi almıştır. Kendi yaptığı tablosu ile akademideki sergiye katılan İvan gümüş madalya kazanmıştır ve Fransız ressam Philippe Tanneur'ün yanında yardımcı olarak çalışmaya başlamıştır.^[19] Eylül 1836'da şiirleri İvan'ı etkileyen Rus şair Aleksandr Puşkin ile tanışmıştır.^[20][21] 1837'de Alexander Sauerweid'in askerî sanat derslerine katılmıştır ve Çar I. Nikola'nın isteği doğrultusunda Finlandiya Körfezi’ne deneme seferi yapacak olan Prens Grandük Konstantin Nikolayeviç’e eşlik etmiştir.^[22] Ekim 1837'de akademiden altın madalya ile normalden 2 yıl erken mezun olmuştur.^[23][24][5] Ayvazovski, 1838'de Kefe'ye geri döndü ve memleketi Kırım'da deniz resimleri yaparak iki yıl geçirdi.^[25][14] 1839'da Rus amiralleri Mikhail Lazarev, Pavel Nahhimov ve Vladimir Kornilov ile tanışacağı Kırım kıyılarındaki askerî tatbikatlara katıldı.^[7][26]

Avrupa'yı ilk ziyareti

Ayvazovski 1840 yılında İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi tarafından Avrupa'ya gönderildi.^[23][25]

Rusya'ya dönüşü ve ilk evliliği

Şöhrete kavuşması

Gezileri ve ödülleri: 1860'lar-1880'ler

Ayvazovski, 1860'larda Yunan milliyetçiliğinden ve İtalya'nın birleşmesinden esinlenerek birkaç tablo yarattı.^[7][27] 1868'de bir kez daha İstanbul'u ziyaret etti ve Girit İsyanı sırasında Yunanların Türklere karşı direnişiyle ilgili bir dizi çalışma yaptı.^[25] 1868'de Kafkasya'ya gelen Ayvazovski, ilk kez Rusya Ermenistanı'nı ziyaret etti. Kafkasya'da kaldığı süre içinde birkaç dağlık manzara resmi yapan sanatçı, bu resimleri 1869'da Tiflis'te sergiledi.^[7] Süveyş Kanalı'nın açılış törenine davet edilmesiyle Mısır'a giden Ayvazovski, Süveyş Kanalı'nı resmeden ilk sanatçı oldu.^[27][28]

1870'te Ayvazovski, Rusya'daki dördüncü en yüksek sivil rütbe olan Gerçek Sivil Meclis Üyesi oldu.^[25] 1871'de Feodosya'daki arkeoloji müzesinin yapımına başladı.^[27] 1872'de tablolarını sergilemek için Nice ve Floransa'ya gitti.^[27] 1874'te, Accademia di Belle Arti di Firenze (Floransa Güzel Sanatlar Akademisi) tarafından Uffizi Galerisi'ne asılması için bir otoportre yapması istendi.^[29][30] Aynı yıl Ayvazovski, Sultan Abdülaziz tarafından İstanbul’a davet edildi ve kendisine Osmaniye Nişanı verildi.^[25] 1876'da Floransa Sanat Akademisi'ne üye oldu ve Orest Kiprensky'den sonra Pitti Sarayı'nı (İtalyanca: Palazzo Pitti) resmeden ikinci Rus sanatçı oldu.^[27][31]

Ayvazovski, 1878'de Stuttgart Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi'ne fahri üye seçildi. 1879'a kadar kısa bir süre Frankfurt'ta kalarak Hollanda ve Fransa'da geziler düzenledi. Daha sonra Münih'i ziyaret etti ve Amerika'nın keşfiyle ilgili materyal toplamak için Genova ve Venedik'e gitti.^[27]

1880'de Ayvazovski, Feodosya'daki evinde bir sanat galerisi açtığında Rus İmparatorluğu'da Ermitaj Müzesi ve Tretyakov Devlet Galerisi'nden sonra üçüncü müzesini açmış oluyordu.^[27][31] Rusya'daki geçirdiği vakitten sonra Ayvazovski, Londra'daki Pall Mall'da İngiliz ressam John Everett Millais ve Galler Prensi VII. Edward’ın katılımıyla 1881'de bir sergi açtı.^[25]

Ayrıca bakınız

• Kapriyel Ayvazyan (kardeşi)

Resim Galerisi

Ödüller

Ülke	Ödül[25]		Yıl
Fransız İmparatorluğu		Şeref Nişanı (Şövalye)	1857[32]
Osmanlı İmparatorluğu		Mecidiye Nişanı	1858
Yunanistan Krallığı		Kurtarıcı Nişanı	1859
Rus İmparatorluğu		Aziz Vladimir Nişanı	1865
Osmanlı İmparatorluğu		Osmaniye Nişanı	1874
Polonya Krallığı		Beyaz Kartal Nişanı	1893
Rus İmparatorluğu		Kutsal Aleksandr Nevski Nişanı	1897

Kaynakça

1. Markina, Lyudmila (2017). "The Many Faces of Ivan Aivazovsky". Tretyakov Gallery Magazine. 54 (1). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. Markina, Lyudmila (2017). "The Many Faces of Ivan Aivazovsky". Tretyakov Gallery Magazine. 54 (1). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
3. Pamukciyan & Özel 1994, s. 497.
4. "Poll reveals Russians enjoy Aivazovsky's paintings more than other artists' works". TASS. 28 Temmuz 2017. 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
5. Leek 2012, s. 178.
6. Lang, David Marshall (1970). Armenia: Cradle of Civilization (1. bas.). Londra: Allen & Unwin. s. 245. ISBN 978-0-04-956007-9.
7. Ghazarian 1974, s. 350-351.
8. Harutiunian 1965, s. 89.
9. Petrov, Pyotr (1887). Указатель к Сборнику матеріалов для исторіи Императорской С.-Петербургской Академіи художеств за сто лѣт ея существованія [Index to the collection of materials for the history of the Imperial St. Petersburg Academy of Arts for 100 years of its existence] (Rusça). St. Petersburg: M. M. Stasulevich. s. 51.
10. Harutiunian 1965, s. 93.
11. "AIVAZOVKSY, Ivan (1817–1900). Autograph letter signed ('Giovani Aivazovsky') to Auguste Vecchy, St Petersburg, 28 August 1844, in eccentric Italian". Christie's. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014.
12. Mikaelian 1991, s. 69.
13. & Ürekli 2019, s. 10.
14. Sarkssian 1963, s. 25.
15. Donenko, Nikolay (2007). Православные монастыри: Симферопольская и Крымская епархия Украинской православной церкви Московского патриархата (Rusça). Sonat. s. 82. О нем писал армянский епископ Гавриил (Айвазовский), брат выдающегося художника- мариниста...
16. "Armenia's in Venice to Highlight Save Venice 2004". Asbarez. 23 Mart 2004. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. The great seascape painter Ivan Aivazovsky (Hovhannes Aivazian)–while visiting his brother Archbishop Gabriel Aivazovsky–immortalized the Island and the Venetian lagoon in numerous magnificent paintings.
17. Bobkov, V. V. (2010). "Феодосийский Градоначальник Александр Иванович Казначеев: Основные Вехи Административной Деятельности [Feodosia Mayor Alexander Ivanovich Kaznacheyev: Major Milestones In Administrative Activities]" (PDF) (Rusça). Simferopol: Tavrida National V.I. Vernadsky University: 39-40. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2014.
18. "Иван Айвазовский – великий маринист [Ivan Aivazovsky – great marinist]" (Rusça). Kommersant. 30 Kasım 2013. 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
19. "Ayvazovskiy (Gayvazovskiy), Ivan (Oganes) Konstantinovich". Tretyakov Devlet Galerisi. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
20. Briggs, A.D.P., (Ed.) (1999). Alexander Pushkin: a celebration of Russia's best-loved writer. Londra: Hazar Publishing. s. 219. ISBN 1-874371-14-8.
21. "Sotheby's Russian Art Evening sale" (PDF). Sotheby's. 9 Haziran 2008. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2014.
22. & Ürekli 2019, s. 11.
23. Bolton 2010, s. 140.
24. Mikaelian 1991, s. 59.
25. "Hovhannes Aivazovsky". RusArtNet.com The Premier Site for Russian Culture. 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
26. Bolton 2010, s. 141.
27. Rogachevsky, Alexander. "Ivan Aivazovsky (1817–1900)". Tufts University. 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
28. Shaljyan, Emma (March 2012). "Walter and Laurel Karabian Speak on Artist Aivazian (Aivazovsky)". Hye Sahrzoom, Armenian Studies Program California State University, Fresno. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2014. Aivazovsky, in fact, was the first painter to paint the Suez Canal.
29. "Ivan Aivazovsky, Seascape at Sunset, 1841" (PDF). Rutgers, The State University of New Jersey. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2013. Ivan Aivazovsky was the best known Russian painter of seascapes.
30. Bird, Alan (1987). A history of Russian painting. Boston: G.K. Hall. s. 162. ISBN 978-0-8161-8911-3.
31. Khachatrian, Shahen. ""Поэт моря" ["The Sea Poet"]" (Rusça). Center of Spiritual Culture, Leading and National Research Samara State Aerospace University. 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
32. Whitmore, Janet. "Ivan K. Aivazovsky". Rehs Galleries. 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.

Bibliyografi

• Newmarch, Rosa (1917). The Russian Arts. New York: E.P. Dutton & Company. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Adamian, A (1958). "Նոր վավերագրեր նկարիչ Հովհաննես Այվազովսկու մասին [New documentaries about the artist Hovhannes Ayvazovsky]". Bulletin of the Academy of Sciences of the Armenian SSR: Social Sciences (Ermenice). Erivan: Armenian Academy of Sciences (11): 89-94. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Aral, Guillaume (2020). Aïvasovsky : Un peintre russe sur la Riviera. Nice: Editions de Nicephore. ISBN 978-2-9545266-2-1. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Sarkssian, M. S. (1963). "Հովհաննես Այվազովսկին և հայ մշակույթը [Hovhannes Ayvazovsky and Armenian Culture]". Patma-Banasirakan Handes (Ermenice). Erivan: Armenian Academy of Sciences (4): 25-38. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Koorghinian, K. N. (1967). "Հովհաննես Այվազովսկի (Ծննդյան 150-ամյակի առթիվ) [Hovhannes Ayvazovsky]". Patma-Banasirakan Handes (Ermenice). Erivan: Armenian Academy of Sciences (2–3): 187-194. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Sarkissian, M. (1967). "Հովհ. Այվազովսկու տեղը և նշանակությունը հայ նկարչության մեջ [The Place and Importance of Aivazovsky in the History of the Armenian Painting of the 19th century]". Lraber Hasarakakan Gitutyunneri (Ermenice). Armenian Academy of Sciences (10): 70-81. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Harutiunian, Gr. (1965). "Հովհաննես Այվազովսկու տոհմի ծագումնաբանությունը և ազգանվան փոփոխումը [Hovhannes Aivazovsky family genealogy and family name change]". Bulletin of the Academy of Sciences of the Armenian SSR: Social Sciences (Ermenice). Erivan: Armenian Academy of Sciences (2): 89-94. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Ghazarian, Manya (1974). "Այվազովսկի [Aivazovsky]". Soviet Armenian Encyclopedia (Ermenice). 1. Erivan: Armenian Encyclopedia. ss. 350-351.
• Sarkissian, M. S. (1988). "Հովհաննես Այվազովսկու "Բայրոնի այցը Մխիթարյաններին Ս. Ղազար կղզում" նկարը [Hovhannes Aivazovsky's Painting "Byron's Arrival to Mekhitarists on the Island of St. Lazar".]". Patma-Banasirakan Handes (Ermenice). Armenian Academy of Sciences (2): 224-226. ISSN 0135-0536. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Mikaelian, V. A. (1991). "И. К. Айвазовский и его соотечественники [H. K. Ayvazovsky and his compatriots]". Lraber Hasarakakan Gitutyunneri (Rusça). Erivan: Armenian Academy of Sciences (1): 59-70. ISSN 0320-8117. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.
• Cardwell, Richard (2005). Reception of Byron in Europe. Londra: Continuum International Publishing Group. ISBN 978-0-8264-6844-4. OCLC 646740691.
• Bolton, Roy (2010). Views of Russia & Russian Works on Paper. Londra: Sphinx Fine Art. ISBN 978-1-907200-05-2.
• Leek, Peter (2012). Russian Painting. Temptis. New York: Parkstone International. ISBN 978-1-85995-939-8. OCLC 795320658.
• Pamukciyan, Kevork; Özel, Ahmet (1994). "Ayvazovski, İvan Konstantinoviç". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 1. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. ss. 497-498.
• Ürekli, Fatma (5 Temmuz 2019). "Arşiv Belgeleri Işığında Osmanlı Sarayında Nişanlarla Takdir ve Taltif Edilen Ressam Ayvazovski'nin Bilinmeyenleri". Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021.