III. Mustafa

III. Mustafa (Osmanlı Türkçesi: مصطفى ثالث Mustafa-i Sālis), divan edebiyatındaki mahlasıyla Cihangir; (28 Ocak 1717 Edirne – 21 Ocak 1774 İstanbul), 26. Osmanlı padişahı ve 105. İslam halifesi.^[1]

III. Mustafa
İslâm Halifesi Emîrü'l-mü'minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı
Konstantin Kapıdağlı tarafından çizilmiş portresi.
26. Osmanlı Padişahı
Hüküm süresi	30 Ekim 1757 - 21 Ocak 1774 (16 yıl, 2 ay ve 22 gün)
Önce gelen	III. Osman
Sonra gelen	I. Abdülhamid
105. İslâm Halifesi
Hüküm süresi	30 Ekim 1757 - 21 Ocak 1774
Önce gelen	III. Osman
Sonra gelen	I. Abdülhamid
Doğum	28 Ocak 1717 Edirne Sarayı, Edirne, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	21 Ocak 1774 (56 yaşında) Topkapı Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin	Laleli Camii, Fatih, İstanbul
Eş(ler)i	Mihrişah Sultan Aynülhayat Kadın Adilşah Kadın Diğerleri
Çocuk(lar)ı	Şah Sultan III. Selim Beyhan Sultan Hatice Sultan
Tam adı Mustafa bin Ahmed
Hanedan	Osmanlı Hanedanı
Babası	III. Ahmed
Annesi	Emine Mihrişah Kadınefendi
Dini	Sünnilik
İmza

Babası Sultan III. Ahmed, annesi Emine Mihrişah Kadın'dır. Babasının 1730'da padişahlıktan çekilmesinden sonra yirmi yedi yıl kafes hayatı yaşamıştır. Amcasının oğlu III. Osman'ın ölümü üzerine 1757'de tahta geçmiştir.^[2]

Saltanatı

III. Mustafa

Başa geçtikten sonra sadrazam Koca Mehmed Ragıp Paşa'yı görevde bıraktı. Malî durumu düzeltmek için sarayın giderlerini azalttı ve yolsuzlukların üzerine gitti ancak başarılı olamadı. Orduda topçu sınıfını düzeltmek için Baron de Tott'a "Sürat topçuları" adında askerî bir birlik kurdurdu. Rusların 1770'te Çeşme'de Osmanlı donanmasını yakmaları üzerine yeni bir donanma hazırlanmasına çalıştı. Bu donanmanın subaylarını yetiştirmek üzere 1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun'u kurdurdu. Laleli Camii'ni yaptırdı. Ayrıca depremde yıkılan Fatih Camii'ni yeniden yaptırdı.^[3]

Saltanatının son dönemine 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı hâkim oldu. III. Mustafa ordusunun zayıflığını bilmekle beraber II. Katerina döneminde Rusya'nın Lehistan'a yaptığı müdahaleler yüzünden Rusya'ya karşı savaş ilan etti. Savaş sırasında Baltık Denizi'nden yola çıkan Rus Donanması Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı. III. Mustafa savaşı bitirmek için girişimlerde bulundu ancak başarılı olamadı. Savaş sürerken öldü. Laleli'de kendi yaptırdığı Laleli Külliyesi içindeki III. Mustafa Türbesi'nde yatmaktadır.^[4][5]

Ailesi

Eşleri

1. Mihrişah Valide Sultan (Başkadınefendi)
2. Mihrişah Kadın (II. Kadınefendi)
3. Adilşah Kadın
4. Rif'at Kadın
5. Aynülhayati Kadın
6. Fehime Hanım

Erkek Çocukları

1. III. Selim^[6]
2. Şehzade Mehmed^[6]

Kız Çocukları

1. Hatice Sultan
2. Şah Sultan^[6]
3. Fatma Sultan^[6]
4. Beyhan Sultan^[6]
5. Fatma Sultan^[6]
6. Hibetullah Sultan^[6]

Kaynakça

1. "MUSTAFA III - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
2. "Türklerin unuttuğu sıradışı bir padişah". Necdet Sakaoğlu. Tarih Dergisi. Mart 2017.
3. "MUSTAFA III". KEMAL BEYDİLLİ. TDV İslam Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
4. "LALELI SULTAN III. MUSTAFA TÜRBESI". 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
5. Belediyesi, T. C. Eyüpsultan. "Şah Sultan Türbesi". Şah Sultan Türbesi. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.
6. "Osmanlı Padişahları". Türk Tarih Kurumu. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.

Dış bağlantılar

• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8.
• Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.357-373
• Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-01379-8.(İngilizce)
• Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol.1 Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-29163-1. say.246-250 (İngilizce)

III. Mustafa Osmanlı Hanedanı Doğumu: 28 Ocak 1717 Ölümü: 21 Ocak 1774
Resmî unvanlar
Önce gelen III. Osman	Osmanlı Sultanı 30 Ekim 1757 - 1 Ocak 1774	Sonra gelen I. Abdülhamid
Dini unvanlar
Önce gelen III. Osman	İslam Halifesi 30 Ekim 1757 - 1 Ocak 1774	Sonra gelen I. Abdülhamid